piše: Veselin Veljović
Bitka na Kosovu polju odigrala se 15. juna po Julijanskom ili 23. juna po Gregorijanskom kalendaru 1389. godine – između srpskih snaga i snaga Osmanskog carstva. Osvajanjem Sofije 1382, a nakon toga i Niša 1386. godine, Osmansko carstvo nastavilo je osvajanje prema zapadu pohodom na Srbiju.
Car Lazar, koji je predvodio srpsku vojsku, je dobio pomoć od bosanskog kralja Tvrtka 20.000 vojnika pod komandom Vlatka Vukovića. Srpskim snagama se pridružio i dio hrvatske vojske pod komandom Bana Ivaniša Horvata. Pored pomenutih snaga, u bici su učestvovale i snage Bugara, Vlaha, Čeha, Mađara i Poljaka. Turskom vojskom je komandovao sultan Murat sa sinovima Jakubom i Bajazitom. Srpska vojska je, nakon navodne pobjede, turskom sultanu plaćala danak, jer su nakon bitke, maloljetni sin Stefan i njegova majka Milica sklopili mir sa Turskom priznajući vrhovnu vlast sultana. Uz plaćanje danka, prihvaćena je obaveza da se srpske jedinice bore za interese i osvajačke ciljeve turske vojske.
SRPSKA CRKVA I ,,KOSOVSKI ZAVJET“
Istina je da ne postoje naučni podaci o postojanju Miloša Obilića (Kobilića ili Kopilovića), pa se prvi pomen Obilića javlja nekoliko stotina godina nakon Kosovskog boja. Očigledno da su ga u istoriju ubacili narodni pripovjedači i epska poezija o Kosovskom boju, u cilju očuvanja kulta srpskog nacionalnog identiteta. Kosovski mit je jedan od prvih ili vodećih srpskih mitova i istorijske potrebe stvaranja i širenja geneze srpskog nacionalizma, jer, za neke, ratovi protiv ,,nevjernika“ – nikada nijesu završeni. Kosovski mit je prisvojila i baštini Srpska pravoslavna crkva, prenoseći ga sa generacije na generaciju kao dio duhovnog nasljeđa zagovaranjem usuda žrtvovanja za potrebe ,,carstva nebeskog“, pa Srbe promoviše kao nebeski narod koji se žrtvuje za svoju otadžbinu, dajući prednost smrti nad životom.
Upravo je Kosovski boj, odnosno politizacija istorije, vjekovna prepreka za stvaranje normalnih odnosa srpskog i albanskog naroda, uz podsticanje u kontinuitetu sukoba sa drugim narodima u regionu. Podsjećanja radi, upravo su Nemanjići pokorili današnju Crnu Goru kao okupatori i zavojevači. Očigledno je da su Srbiji i srpskoj politici neophodni mitovi da bi popravljali vlastitu istoriju, pa sada aktuelna Vučićeva politika pravi mit o borcima sa Kosara – desetine godina nakon događaja. Nakon ,,pobjede“ u Kosovskom boju, Srbija gotovo 500 g. služi interesima Osmanske imperije – sultanu i velikom veziru i osmanskoj prijestonici, za razliku od Crne Gore koja je u rijetkim prilikama bila osvojena i potpuno okupirana.
IZDAJE I PORAZI
Vojska crnogorske države u toj bici srpske vojske nije učestvovala. Ugledni istoričari tumače da aspiracije Srbije podstiče ,,osveta za Kosovo“ i potreba veličanja srpske države gdje je nekad postojala. Srpska pravoslavna crkva propagira mučeništvo i žrtvovanje za vjeru, a osnov kosovskog mita je ciklus epskih pjesama tzv. kosovski ciklus.
Motiv izdaje kao pravdanje poraza i stalna potreba da se u svakom porazu pronađe izdaja, tako je navodni izdajnik na Kosovu Vuk Branković što nema istorijsko utemeljenje u realnim činjenicama. Gotovo čitav ciklus epskih pjesama iz tog perioda prožet je porukama majkama da rađaju i podižu sinove za rat veličajući primjer majke Jugovića, pa se postavlja pitanje da li je bolje živjeti za pravoslavlje ili umrijeti za pravoslavlje.
Nije novost da je srpska istorija prepuna lažnih mitova i nametnutih zavjeta uz veličanje poraza kako bi svoju istoriju obogatili po svaku cijenu pa i neistinama. SPC, prema riječima njihovih poglavara, propagira stav da su sveti kosovski mučenici pokazali put kojim Srbija treba da ide, a da je Kosovo dom Srba gdje god se u svijetu nalazili.
SRBI KAO AUTOHTONI NAROD U CRNOJ GORI
Nemanjići, svetosavlje i kosovski mit su dio srpske istorije. Ali, nikada i crnogorske istorije. Zato nam u kontinuitetu SPC propagira nešto što nije naše – kao proces politike posrbljavanja.
Srbi su autohtoni narod Crne Gore, ali dok god budu Srbiju, a ne Crnu Goru doživljavali kao svoju državu, nosili tuđe a ne svoje zastave, bili podanici srpske politike, slavili tuđe a ne svoje pobjede – ne misle dobro ni sebi ni zajednici u kojoj žive. Postoji značajna snaga srpskog naroda u Crnoj Gori koji ne misli tako i koji nije spreman robovati mitovima i nacionalističkim politikama ostrašćenih srpskih političara, koji da bi se dodvorili svojim vođama, kojima servilno i ponizno služe, kako ovima sada tako i onima iz prošlosti.
PUT ZA BOLJU BUDUĆNOST
Srbija ne može polagati pravo na Crnu Goru, osim ako joj to ne omogućava aktuelna vlast. Dakle, slavnom srpskom narodu ne trebaju mitovi, dovoljno je sjetiti se bitaka na Ceru, Kolubari, Kadinjači, ali i izvlačiti poruke iz ubistva Karađorđa, kralja Aleksandra, premijera Zorana Đinđića i mnogih drugih. Kada se izađe iz mita Kosovskog boja, i ostavi se prošlosti i istoriji, doći će neki bolji dani.
Paradoks crnogorskog građanskog društva je da crnogorski premijer i šef ANB-a proslavljaju Vidovdan, tuđi praznik tuđe države, odavanjem počasti saradnicima okupatora, uz deklarativno zalaganje za navodno pomirenje svakodnevnim urušavanjem i ponižavanjem crnogorske države. To nije put za bolju budućnost crnogorskog društva, niti osnova za građenje ravnopravnih, prijateljskih odnosa Crne Gore i Srbije.
No, bez obzira na aktuelne i buduće nasrtaje, crnogorska država nikada neće biti srpska zemlja i dio ,,srpskog sveta“ kao što je činjenica da su Srbi i Crnogorci bliski narodi, upućeni jedni na druge, ali nijesu isto.
(Autor je predavač na predmetima Nacionalne i Međunarodne bezbjednosti)