Nakon više od 20 željezničkih nesreća širom Poljske posljednjih nedjelja, vlasti vjeruju da su otkrile ko remeti željezničke mreže.
Prvo je voz koji je išao za Varšavu prošlog vikenda iskočio iz šina, a nekoliko sati kasnije još dva voza su udarila u teretni kamion. Zatim su uslijedile i druge nesreće u narednih nekoliko dana što je poljske vlasti navelo na sumnju da su to posljedice ruskih sabotaža.
Poljska železnička mreža je ključni deo lanca isporuke za sve – od humanitarne pomoći do NATO oružja namijenjenog Ukrajini, i ključna ruta za ljude koji putuju u i iz zemlje, uključujući svjetske lidere kao što je predsjednik SAD Džo Bajden.
U međuvremenu, ruski saboteri su uspješno izvodili različite operacije – od nestanka struje do prekida satelitskih komunikacija u Ukrajini.
Zbog toga je incident u početku smatran “hibridnim ili sajber napadom“. Ali nakon istrage koju je sprovela poljska Agencija za unutrašnju bezbjednost, čini se da su lokalni radio-entuzijasti amaterskm opremom uspjeli da kopiraju signal kočnice koji je korišćen da bi se zamijenile ručne funkcije operatera voza i primorali vozove da se naglo zaustave, što je izazivalo nesreće.
“Oprema za sabotažu sa AliEkpresa”
U Poljskoj izvještavaju da oprema koja se koristi za sabotažu može da bude jeftinija od 30 eura i da se lako može naći na veb lokacijama kao što je AliEkpres, prenosi Euronews.
Forumi o vozovima i Jutjub nalozi za entuzijaste vozova dugo su raspravljali o ovom fenomenu unazad nekoliko godina. Prema njihovim riječima, vozovi koriste radio sistem koji nije zaštićen enkripcijom ili bilo kojom drugom barijerom za pristup. Svako može emitovati seriju od tri frekvencije na 150 megaherca i pokrenuti komandu radio-stop.
Poljske vlasti najavile su namjeru da do 2025. uvedu GSM-R ćelijske radio stanice, koje su šifrovane i ne mogu se tako lako sabotirati. Željeznička kompanija u zemlji još uvijek nije implementirala sisteme namijenjene uključivanju poljske mreže u evropsku bezbjednost saobraćaja.
Jedan od ovih sistema je ETCS, koji se koristi za kontrolu kretanja vozova. Drugi je GSM-R, koji bi služio i kao sistem digitalne komunikacije za željeznicu. Ni jedno ni drugo do sada nije u potpunosti sprovedeno.
Sadašnji sistem, iako ga je lako sabotirati, međutim olakšava vlastima da uđu u trag počiniocima jer bi saboteri morali da budu fizički blizu vozova čije signale žele da poremete.
U nedjelju su dva muškarca u dvadesetim godinama uhapšena u Bjalistoku nakon što su generisali signal sa fiksne lokacije u sjeveroistočnom dijelu zemlje. Jedan od dvojice uhapšenih bio je policajac, a vlasti su protiv njega pokrenule postupak za otpuštanje.
“Ostali mogući diverzanti se još istražuju, jer je moguće da se ovaj signal emituje sa prenosnih radio-uređaja, što znači da bi se počinioci mogli udaljiti od lokacije na kojoj su emitovali funkciju radio-stop. Prema zvaničnoj statistici, bilo je više od 500 incidenata zloupotrebe radio-stanica u 2021. godini i do 700 u 2019. godini.