Oliver Varhelji, komesar za proširenje EU, dobio je još jednu prijavu zbog svog (ne)djelovanja.
Naime, član Evropskog parlamenta Tis Rojten saopštio je u petak da Odbor za spoljne poslove Evropskog parlamenta želi da pokrene istragu zbog izvještaja da Varhelji namjerno podriva reforme u oblasti demokratije i vladavine prava u zemljama kandidatima za EU.
Zahtjev za pokretanje istrage osim Rojtena, potpisuju i Načo Sančez Amor, Havi Lopez i Tonino Picula koji su podnijeli amandman na izvještaj Dejvida Mekalistera o implementaciji zajedničke bezbjednosne politike.
„Ostajemo duboko zabrinuti zbog izvještaja da komesar za susjedstvo i proširenje namjerno nastoji da zaobiđe i potkopa centralni značaj demokratskih reformi i reformi vladavine prava u zemljama koje pristupaju EU.
❗️BREAK❗️The Eur. Parliament Committee on Foreign Affairs wants an investigation into the conduct of enlargement Commissioner Mr. Várhelyi, over reports he deliberately undermines centrality of democracy and rule-of-law reforms in 🇪🇺 accession countries. Check our amendment👇🏼 pic.twitter.com/KQFzXrYVQv
— Thijs Reuten 🇪🇺🌹 (@thijsreuten) December 2, 2022
Apelujemo na Komisiju da pokrene nezavisnu i nepristrasnu istragu o tome da li ponašanje i politike koje sprovodi komesar za susjedstvo i proširenje predstavljaju kršenje kodeksa ponašanja za članove Evropske komisije“, piše u amandmanu 24b.
Prije nego što podsjetimo da ovo nije prva prijava na rad Varheljija treba istaći da je istog dana kada je najavljeno pokretanje istrage komesar EU boravio u Beogradu. Nakon onoga što je izgovorio nakon razgovora sa autokratskim liderom Srbije Aleksandrom Vučićem čini se potpuno opravdana teza da će EU, zbog ovakvih predstavnika, u potpunosti prokockati svoj kredibilitet na Zapadnom Balkanu.
Već više od decenije, predstavnici EU igraju po istim pravilima – propovijedaju važnost evropskih vrijednosti, demokratije, vladavine prava i ljudskih prava na Zapadnom Balkanu, dok istovremeno podržavaju političare poput Vučića, koji se odnosi prema tim istim vrijednostima sa neskrivenim prezirom.
Dear President, thank you for the warm welcome.
Securing long-term peace, stability and prosperity within our European family is our long term solution.
Serbia is a candidate country and an ally!
🇷🇸can count on the 🇪🇺& we want to count on 🇷🇸⏩Speech: https://t.co/OhSxb2iHqx pic.twitter.com/fxcbjjqMSt
— Oliver Varhelyi (@OliverVarhelyi) December 2, 2022
„Poštovani predsjedniče, hvala vam na toploj dobrodošlici. Obezbjeđivanje dugoročnog mira, stabilnosti i prosperiteta unutar naše evropske porodice je naše dugoročno rješenje. Srbija je zemlja kandidat i saveznik! Srbija može da računa na EU i EU može da računa na Srbiju“, napisao je Varhelji na svom Tviter nalogu nakon razgovora sa Vučićem.
Ako se ima u vidu da je Varhelji dugogodišnji čovjek od povjerenja Viktora Orbana, koji se kao i Vučić zalaže za neliberalne, autokratske i konzervativne vrijednosti, onda ne iznenađuje otkud Varheljiju hrabrost da izgovori naglas ovako nešto.
Varhelji je, takođe, govorio nasuprot najnovijem izvještaju Evropske komisije o napretku Crne Gore koji je ocijenjen trojkom kao „najgori do sada“.
„Ne znam čije su ocjene da je ovaj izveštaj gori od ranijih“, kazao je dodajući da ne misli da je potpisivanje ”Temljenog ugovora” Crne Gore sa SPC imalo negativan uticaj na reforme.
Sa druge strane u izvještaju Evropske komisije piše da je zaključivanje Temeljnog ugovora sa SPC uticalo na političku atmosferu i podiglo tenzije.
Početkom godine trideset članova EP uputili su pismo predsjednici Evropske komisije Ursuli fon der Lejen u kojem se poziva na pokretanje istrage o ulozi evropskog komesara za proširenje u pomaganju „separatističkim aktivnostima“ srpskog člana Predsedništva BiH Milorada Dodika u BiH.
Kap koja je prelila čašu bio je izvještaj šefa Delegacije EU u BiH Johana Satlera koji je 25. novembra 2021. dostavljen u Brisel. U njemu stoji da je Varhelji dogovorio s Miloradom Dodikom održavanje posebne sjednice (10.decembar 2021.) Narodne skupštine Republike Srpske na kojoj je razmatrano pitanje prenosa nadležnosti sa nivoa BiH na nivo entiteta. Ovaj zvaničnik EU usaglasio je tada sa Dodikom i da zaključci stupe na snagu šest mjeseci kasnije.
Parlamentarci su tada naveli da su „izuzetno uznemireni posljednjom eskalacijom političkih tenzija u BiH, koje potpiruje Milorad Dodik“. Katalin Čeh, evroposlnica je kazala: „Sa kolegama iz Evropskog parlamenta pozivamo na istragu o navodnoj ulozi komesara Varheljija u pomaganju separatističkoj eskalaciji Milorada Dodika u Bosni i Hercegovini. EU treba čvrsto i vjerodostojno da stane na stranu mira. Ljudi u BiH i šire zaslužuju jasnoću o tome“, napisala je Čeh.
Jedan službenik EU blizak Varheljiju koji je želio da ostane anoniman, kazao je za DW juna ove godine da su komesar i njegov kabinet posljednjih godina sistematski ublažavali kritike, prije svega one na račun Srbije. Riječ je o takozvanim izvještajima o napretku kandidata za pristupanje EU, koji se redovno pripremaju u Briselu.
„Kritičke izjave, recimo o slobodi medija u Srbiji, uklonjene su iz naših izvještaja, a loše ocjene promijenjene su u bolje“, tvrdi taj zvaničnik EU.
Generalno, kaže, fokus se pomerio s političkih kriterijuma, kao što je vladavina prava, na pitanja poput investicione politike. Umjesto da ispita koje su reforme zapravo sprovedene, Varheljijev kabinet više puta je nabrajao šta su kandidati za pristupanje postigli formalno i zakonodavno.
„Zato se sa sigurnošću može reći da je komesar za proširenje produžena ruka Orbana u Evropskoj komisiji“, kazao je DW ocenu zvaničnika EU.
Tu dijagnozu potvrđuje i jedan politički savjetnik koji već duže vrijeme radi kao stručnjak za Zapadni Balkan u EU u Briselu i koji takođe ne želi da bude imenovan. „Varhelji nije krtica“, kaže on za DW.
„On se ne krije, već Orbanovu politiku vodi otvoreno i direktno u Evropskoj komisiji.“
To što je lojalan Orbanu i njegovoj vladi bila je jedna od stvari koja je u prvom trenutku „ukočila“ Varheljijevu kandidaturu 2019. jer evroposlanici nijesu bili sigurni da će biti u mogućnosti da se ogradi ili da svoje dužnosti obavlja nezavisno od stavova koje zastupa Orban.
Mediji u Budimpešti su ga opisivali kao diplomatu koji ne teži dogovorima, već samo potpunoj pobjedi. Sa druge strane, oni koji ga poznaju, za njega smatraju da je bio kompetentan i dobro pripremljen profesionalac koji je imao jasan pogled na to kako stvari funkcionišu u Briselu.
Spominjao se svojevremeno i kao mogući kandidat za šefa mađarske diplomatije. Više od dvije decenije bavi se politikom Unije u Evropskoj komisiji i u raznim ministarstvima, a takođe je radio i na pristupanju Mađarske EU.