O ratu u Ukrajini i posljedicama koje ima na centralnu Evropu i Balkan danas su u okviru CEE Open Branch Meetinga govorili član parlamenta Velike Britanije Aleks Sobel, britanska političarka i nekadašnja poslanica Evropskog parlamenta Džuli Vord, bivši komesar Evropske unije Laslo Andor, te potpredsjednik DPS-a Ivan Vuković i portparol SD-a Nikola Zirojević.
Učesnike je pozdravio predstavnik Laburističke partije Džejson Gold i ukazao na prijetnju koju rat u Ukrajini predstavlja po centralnu Evropu, ali i balkanske zemlje.
Sobel: Proruske dezinformacije dolazi najviše iz Srbije
Sobel se osvrnuo na problem lažnih vijesti o ratu u Ukrajini napominjući da najveći broj proruskih dezinformacija dolazi upravo iz Srbije. Upozorio je da, iako su skoro sve zemlje na Balkanu u manjoj ili većoj mjeri uvele sankcije Rusiji zbog agresije nad Ukrajinom, moraju više raditi na suzbijanju ruskog uticaja na političke strukture u tim državama.
Kazao je da je uloga NATO-a u održavanju teritorijalne nezavisnosti Ukrajine podjednako važna i naveo da se mora više pažnje posvetiti manjinama u balkanskim zemljama gdje je, kako ističe, „erupcija nasilja u skorije vrijeme znatno aktivnija“.
Vuković: Putin trenutno dobija i na Balkanu
Vuković se osvrnuo na turbulentnu političku situciju u Crnoj Gori praćenu nemogučnošću stabilnog održavanja Vlade. Nadovezao se na stanje u Ukrajini i opisao ga kao apokaliptični scenario sličan onom koji se desio u Jugoslaviji.
„Praćeni krvavim padom Jugoslavije nadali smo se da nikad nećemo vidjeti nešto slično na evropskoj teritoriji, ali desilo se u februaru prošle godine. Svjedoci smo jedne od najvećih katastrofa u savremenoj istoriji koja se desila u Ukrajini“, poručio je Vuković.
Dodao je da je Balkan dobra podloga za razvoj etničkog nacionalizma i religijskog fundamentalizma te je zbog toga u posljednjih deset godina primjetna anti-Nato i anti-EU propaganda.
Podsjetio je na već postojeće duboke uticaje Rusije na Crnu Goru, a naveo je i da Srbija, trenutno vodi glavnu riječ na političkoj sceni Crne Gore. Kritikovao je ideju Otvorenog Balkana čiji je zagovornik novoizabrani predsjednik države Jakov Milatović, naglasivši da to prijeti crnogorskom građanskom identitetu.
„Putin trenutno dobija na Balkanu, a to je nešto što sve treba da nas brine“, zaključio je Vuković.
Andor: Svjedočimo geopolitičkoj dinamici na koju nismo bili spremni
Bivši komesar Evropske unije, Laszlo Andor primijetio je da se mogu voditi duge polemike o odnosu Rusije i Ukrajine i ratu, ali da se jedno ne smije ignorisati – agresija Rusije nad Ukrajinom.
„Teško je predvidjeti kako će se rat nastaviti i završiti, ali dok god su zemlje Evrope i Amerika ujedinjene, postoji šansa da će Ukrajina pobijediti i započeti novo poglavlje“, poručio je Andor.
Naglasio je da cijena ratovanja raste svakog dana, kao i da su ljudski, ali i finansijski gubici enormni, a sve je, kako je kazao, posljedica akumuliranja nerazjašnjenih terirtorijalnih odnosa koji nijesu zvanično započeli u februaru 2022. već znatno ranije.
„Svjedoci smo geopolitičkih dinamika na koje nijesmo bili spremni“, zaključio je.
Vord: Ruska agresija nije produkt novih okolnosti
Bivša poslanica Evropskog parlamenta Džuli Vord poručila je da se ne smije zaboraviti da je u trenutnom ratnom scenariju Rusija agresor. Dodala je da je prilikom boravka u Ukrajini shvatila zašto teže ka putu u EU. Nadovezala se na stav Andora da ruska agresija nije produkt novih okolnosti već da datira od 2014. godine.
„Ono što vidimo u Ukrajini je Putinova neopisiva potreba za brisanjem kulture, a eliminacija kulturnih obrazaca i obrisa je ono što vidimo u zemljama u kojima se desio genocid“, istakla je Vord.
Skrenula je pažnju na važnost umjetnika, stvaraoca, glumaca i svih onih u bliskom dodiru sa umjetnošću u širenju svijesti kod javnosti o ruskim zločinima koji se dešavaju u Ukrajini.
Zirojević: Neki politički akteri žele ukrajinski scenario u CG
Portparol Socijaldemokrata Nikola Zirojević naglasio je da je bezbjednosna situacija u Crnoj Gori zabrinjavajuća zbog bliskosti ruskoj hemisferi.
„U Crnoj Gori se sve promijenilo 2019. godine, kada je na političku scenu stigla srpska crkva, koja je bila glavna disruptivna sila koja je uspjela je da učvrsti i dovede Rusiju u našu državu“, kazao je Zirojević.
Prema njegovim riječima Crna Gora danas je daleko od ostvarenja evropskog cilja. Dodao je i da je dan kada je Rusija napala Ukrajinu potpuno promijenio sliku moderne Evrope,
Kazao je da pojedini politički akteri žele „ukrajinski scenario“ u Crnoj Gori crtajući mapu „srpskog sveta“.
„Za spas Crne Gore neophodno je adresirati situaciju interno. Moraju se tražiti konkretni rezultati od svake Vlade u Crnoj Gori. Vjerujem da zajedno možemo sačuvati Evropu građenu na demokratiji i vladavini prava i da zahvaljujući našim partnerima možemo spasiti ideju evropske Crne Gore nastalu 2006. godine“, zaključio je Zirojević.
Obratio se i član Centralne izborne komisije iz pokreta Samoopredjeljenje Alim Rama, koji je kazao da je uticaj Rusije na Balkanu sveprisutan i da se najviše osjeća na teritoriji Srbije i Kosova. Dezinformacije i lažne vijesti se, kako je ocijenio, šire i od strane ruskih zvaničnika.