Piše: Nikola Gegaj
Današnja Crna Gora, htjelo to da se prizna ili ne, razoreno je i duboko podijeljeno društvo, čini se, nikada više u novovremenoj Crnoj Gori.
Da bi se krenulo naprijed Crna Gora, kao i sve države regiona, mora krenuti putem ekonomske, ali i moralne obnove, odnosno obnove svih demokratskih vrijednosti, sa kojima se donedavno ponosila pred međunarodnom zajednicom. A da bi razumjeli društveno politički kontekst u kojem se nalazi Crna Gora, njen odnos prema Sebrenici i prema ratu u bivšoj Jugoslaviji moramo se vratiti u prošlost.
Ne može se prenabregnuti činjenica da je ta prošlost bila veoma burna i da je za sobom ostavila tragove i rata i krvoprolića. Mnogo toga iz ,,crne prošlosti“ se u Crnoj Gori – koja je bila oaza spasa za mnoge ugrožene ljude iz okruženja – sada vratilo kroz pokušaj revizije istorije i restauraciju retorike devedesetih, pa čak slavljenje osoba za koje smo mislili da ih je vrijeme sramno žigosalo na zaslužen način i odnijelo duboko u negativnu istorijsku prošlost.
Sada se ponovo povampiruju „junaci“, saradnici fašizma iz Drugog svjetskog rata, kao i njihovi ideološki sljedbenici iz 90-ih sa istim pričama i nacionalističkim tiradama, o vlastitoj ugroženosti, pri čemu se ponavlja krilatica, zna se čija: „Svi Njemci u jednoj državi“, koja je donijela neviđena stradanja, koncentracione logore, krematorijum, genocid na pragu 21. vijeka…
Rezolucijom koju su inicirali Njemačka i Ruanda traži se da se 11. jul proglasi za međunarodni dan sjećanja na genocid u Srebrnici. Rezolucijom se osuđuje svako poricanje genocida i pozivaju sve članice UN da čuvaju utvrđene činjenice i da se osude akti glorifikovanja osuđenih i odgovornih za genocid u Srebrenici.
Isprazne su i zlonamjerne priče o navodnoj kolektivnoj krivici srpskog naroda, jer je ta krivica preko presuda Haškog tribunala personalizovana! Rezoluciju je sponzorisalo 28 zemalja, među kojima su SAD, Francuska, Hrvatska, Velika Britanija, Albanija, S. Makedonija, Slovenija.
Zločin u Srebrenici je pred Međunarodnim sudom pravde označen kao genocid i svaka relativizacija tog zločina je nastavak agonije i pokušaj pravdanja istog!
Koliko god sijanja magle bilo, jedno je sigurno: Crna Gora sa ovim vlastima neće biti sponzor rezolucije o genocidu u Srebrenici, kao što je to učinila Sjeverna Makedonija. To se ne može desiti, jer snage, koje vrše vlast u Crnoj Gori teško se mogu zamisliti kao oni koji osuđuju genocid iz jula 1995. godine.
Ipak, ovo je neka nova Crna Gora kojom se najmanje upravlja iz Crne Gore. Kolebanje ministra vanjskih poslova Crne Gore po pitanju rezolucije o Srebrenici najbolje ilustriraju tektonske promjene koje su se desile u ovoj zemlji nakon avgusta 2020. godine.
Bojim se da će doći do potpunog zahlađenja odnosa Crne Gore i Bosne Hercegovine, jer su značajan dio vlasti tj. partnera u vlasti „sijamski blizanci“ režimu u Banjaluci.
Nemojmo zaboraviti da je krajem februara ove godine Ministarstvo vanjskih poslova Bosne i Hercegovine uputilo protestnu notu vlastima Crne Gore, jer je predsjednik Skupštine Crne Gore Andrjia Mandić primio predsjednika Republike Srpske Milorada Dodika u službenim prostorijama, a da nijesu bila istaknuta obilježja BiH, već njenog entiteta RS, a primat u službenim prostorijama je, umjesto crnogorske, imala zastava Republike Srbije.
Preciznije, Mandić je poluprivatnu posjetu iskoristio za zvanični sastanak u najzvaničnijem mogućem prostoru. Na doživotni zatvor su za genocid u Srebernci i druge ratne zlocine u BiH osuđeni ratni zločinci Ratko Mladić i Radovan Karadžić.
Uprkos presudama međunarodnih sudova službeni Beograd i vlasti Republike Srpske negiraju da je i Srebrenici počinjen genocid nazivajući to zločinom.
Nakon izjave premijera Milojka Stajića da će Crna Gora glasati za tu ali i za sve rezolucije koje osuđuju genocid reagovao je premijer Srbije Miloš Vučević, koji je rekao da je rezolucija stigmatizacija jednog cijelog naroda i da ne vidi kao prijateljski gest prijateljske države, što u potpunosti negiraju već rečene presude odgovornim pojedincima u Haškom tribunalu!
Ako se bude išlo na usvajanje rezolucije o Jasenovcu, zašto na isti način ne bi mogla biti usvojena rezolucija o zločinima koje je srpska vojska počinila između dva rata u Crnoj Gori, pa i u toku samog Drugog svjetskog rata, a ti zločini su, prema izvještajima međunarodnih misija, zapanjili evropsku pa i svjetsku javnost!?
Ono što je sigurno, jeste da će se rezolucija o Jasenovcu, ako bude usvojena, negativno odraziti na evropski put Crne Gore, a bojim se i na bilateralne odnose Crne Gore i Hrvatske.
(Autor je član Glavnog odbora DPS-a)