Iako se sve političke partije deklarišu kao proevropske u stvarnosti takvih partija u Crnoj Gori nema, upravo su one najveći kočničari priključenja, ocijenila je danas profesorica na Fakultetu humanističkih nauka na Univerzitetu Donja Gorica (UDG) Nikoleta Đukanović na forumu organizovanom u sklopu trećeg dana REACT-a.
Treći dan REACT-a, foruma koga NVO „ALFA Centar“ organizuje već 16. put, obilježila je raznolikost tema, ali i predavača.
Njemački političar i bivši član Evropskog Parlamenta Knut Flekenštajn je sa svog aspekta govorio koje su to prilike i izazovi sa kojima se zemlje Zapadnog Balkana susreću na put ka EU.
“Najveći izazov u pristupanju zemalja Zapadnog Balkana Evropskoj Uniji je nedostatak političke volje Ili čak nespremnost određenih zemalja da sprovedu sve neophodne reforme, ali sam siguran da će uz dovoljno jak pritisak naroda uspjeti”, kazao je Flekenštajn.
U online predavanju, dotakao se i ključnih reformi koje zemlje Zapadnog Balkana moraju sprovesti kako bi se uskladile sa standardima EU, kao i mogućnostima saradnje i regionalne integracije zemalja Zapadnog Balkana u okviru EU. Odgovarajući na pitanja učesnika o eventualnim benefitima inicijative Otvoreni Balkan, Flekenštajn je kazao da on ne može biti alternativa EU, ali svakako može biti korak naprijed u razvoju ekonomije regiona. Istakao je da je kulturna i druga raznolikost zemalja Zapadnog Balkana ono sto daje šarm EU i da treba da njegujemo posebnosti naroda i zemalja.
Profesori sa Humanističkih studija na Univerzitetu Donja Gorica, doc. dr Nikoleta Đukanović i doc. dr Predrag Zenović, istakli su da je EU najznačajniji spoljno-trgovinski igrač, otvorena zajednica u kojoj dominira ekonomsko zajedništvo, dok u spoljno-političkom djelovanju “nema jedinstven stav”, jer, po njihovim riječima, djeluje kao zajednica država u kojoj se svaka članica prema osjetljivom spoljno-političkom pitanju ophodi u odnosu na to kakve će reprekusije imati po njih, a ne po EU.
Đukanović je podsjetila da je EU „ekonomski džin, politički mrav, a vojni patuljak“, i da, kada je Crna Gora u pitanju, najgore što može da se dogodi, je da uđemo nespremni u EU.
Istakla je da u Crnoj Gori najviše kritikuju EU oni koji je najbolje ne poznaju, iako je, kaže, “daleko od toga da ona nema osnova za kritike i da nema nedostataka”.
Prema njenim riječima politika uslovljavanja ne daje više rezultate kao nekada, pa se zbog toga danas govori o boljim mehanizmima i evaluacijama za politike pristupanja. Iako se sve političke partije deklarišu kao proevropske, Đukanović smatra da u stvarnosti takvih partija u Crnoj Gori nema, i da su upravo one najveći kočničari priključenja – “kako opozicija koja danas govori da treba formirati Vladu sa proevropskim partijama, a pitanje je koja je to partija, jer da su htjeli oni su taj proces mogli zaokružiti, tako i nove partije u kojima izgleda nema spremnih da te reforme iznesu”.
„Danas je gore nego što je bilo ranije, jer je to sistem koji je napravljen tokom 30 godina, a ni nove partije ne rade da to promijene. Kada shvatimo da vlast nije izvor novca, nego prilika da date doprinos da narod bolje živi, pristupanje EU neće biti problem. Bojim se da će nam za to trebati još novih partija i još novih generacija političara. Političari nalaze otklon i opravdanje zašto oni nijesu postigli uspjeh ili nemaju usmjerenje da budu dio EU“, istakla je Đukanović.
Zenović je podsjetio da iako često gledamo na EU kao zajednicu sa različitim komponentama, ekonomskim, političkim, socijalnim, ne treba zaboraviti da je ona nastala kao koncept mira, koji nije bio tako čest u burnoj evropskoj istoriji.
„Proširenje kao kategorija ukazuje da postoji jasno izražen geopolitički momenat i da se ono dešava kada EU vidi spoljno politički izazov ili prijetnju, u prvom redu se tu misli na Rusiju. Na državama je, koje žele da pristupe EU, da taj geopolitički momenat iskoriste. Ako nam je cilj da se integrišemo i da EU bude organizacija jednakih u kojoj svi zajedno djelujemo, onda mora doći do promjene pecepcije građana koji EU uglavnom vide kao socio-ekonomsku organizaciju za poboljšanje života, a ne kao vrednosnu zajednicu“, istakao je Zenović.
Proces pristupanja EU, prema njegovim riječima, treba da odvojimo od dnevnih političko-partijskih promjena i dinamike i da to odredimo kao nacionalni interes, jer ćemo samo tako uspjeti da budemo dio tako otvrene i jake zajednice kakva je Evropska unija.