Finansiranje izbora od trećih strana, tj. entiteta koji ne učestvuju direktno na izborima, nije regulisano, niti se kontroliše. Ovo u velikoj mjeri narušava transparentnost izbornog procesa, i može služiti obesmišljavanju zakonskih zabrana, saopšteno je iz Centra za Demokratsku tranziciju CDT.
Kako su kazali, postoje sumnje da se finansiranje od strane trećih strana koristi za zaobilaženje zabrane finanansiranja iz inostranstva.
“Tako na primjer Vlada Srbije na konkursima za organizacije u dijaspori podržava srpska udruženja u Crnoj Gori, među kojima su neka bliska nekadašnjem Demokratskom frontu i učestvovala su u kampanji za ovu partiju. U izbornim kampanjama zadnjih godina je manje ili više direktno učestvovala i Srpska pravoslavna crkva, sprovodeći kampanju u korist određene političke opcije”, navodi se u saopštenju.
Iz CDT-a ističu da, i pored toga, partije u Crnoj Gori gotovo da ne prijavljuju korporativne donacije, što budi sumnju da se podrška biznisa u izbornim kampanjama ostvaruje kroz direktno finansiranje aktivnosti kampanje.
“Problem izostanka regulacije u ovoj oblasti je bio očigledan i tokom drugog kruga predsjedničkih izbora, kada je dio kandidata iz prvog kruga podržao Jakova Milatovića, i koristio resurse za vođenje kampanje u njegovu korist”, navode.
Zajedničke smjernice dodaju, OSCE/ODIHR-a i Venecijanske komisije o regulaciji političkih partija direktno tretiraju i zloupotrebe o finansiranju partija od trećih strana.
“Da bi se ove zloupotrebe ograničile, oni preporučuju uvođenje jakih sistema finansijskog izvještavanja političkih partija van izbora. Zakonodavstvo treba da sadrži jasne smjernice o tome koje aktivnosti nijesu dozvoljene tokom predizborne kampanje, a prihodi i rashodi koji se koriste za takve aktivnosti u tom periodu trebaju biti predmet odgovarajuće revizije i sankcija. Zakonodavstvo treba jasno naznačiti kome se sredstva političkih stranaka mogu dati u predizbornom periodu i ograničenja u njihovom korištenju od strane trećih lica koja nijesu direktno povezana sa strankom”, kazali su iz CDT-a.
Ipak, ocjenjuju, kompletna zabrana učešća u kampanjama za one koji nijesu direktni takmičari može se, prema presudama Evropskog suda za ljudska prava (ESLJP), smatrati neopravdanim ograničenjem slobode govora, zbog čega treba pažljivo analizirati uporedna rješenja i praksu ESLJP u ovoj oblasti.
“Rješenja treba tražiti u povećanju transparentnosti, obavezi registracije i izvještavanja, uvođenju ograničenja u iznosima finansiranja, i efikasnog nadzora u ovoj oblasti”, zaključuju iz CDT-a.