Crnogorske žene vjekovima su opjevavane uz gusle, utkavane su u najtananije stihove, danas se o tim ženama sve manje priča, zato smo odlučili da vas podsjetimo na njih koristeći arhivu sajta Muzej žena Crne Gore.
Muzej žena Crne Gore je osnovan da bi se na jednom mjestu okupili svi rasuti ili zanemareni podaci i dokumenta o životu žena u prošlosti Crne Gore; da bi se učinili vidljivim i značajnim njihovi životi i napori; da bi se stvorili uslovi da naše pretkinje izađu iz sjenke patrijarhalnih stereotipa o “starim Crnogorkama” i da budu sagledane kao cjelovite ličnosti i istorijski subjekti.
Veković Divna, prva prevoditeljica i prva ljekarka u Crnoj Gori, rođena je 1886. u selu Lužac kod Berana. Osnovnu školu je završila u manastiru Đurđevi stupovi, nižu gimnaziju u Skoplju, a potom Djevojački institut na Cetinju. Kao izuzetno talentovanu učenicu, knjaz Nikola je upućuje na studije u Pariz i dodjeljuje joj stipendiju Knjaževine Crne Gore. Na Sorboni je završila medicinu i postala ljekarka. Bila je članica Međunarodnog crvenog krsta. Vratila se u Crnu Goru 1939. godine. Kao pristalica monarhističkog uređenja države odstupila je krajem rata. Ubijena je u zbjegu 1944. godine. Prevela je „Gorski vijenac“ na francuski jezik 1916. Autorka je i francusko-srpskog rječnika.
Od odlaska na studije u Francusku, do 1939. godine, uglavnom je boravila u Parizu, tako da je usavršila poznavanje francuskog jezika. Prva je na taj jezik prevela Njegošev „Gorski vijenac“, 1917. godine. Tu knjigu krasio je predgovor francuskog pisca akademika Anrija de Renjijea. Cijeneći tu njenu zaslugu, knez Nikola ju je nagradio spomen-brošem izrađenim u zlatu i platini, sa likom Njegoša. Bilo je to priznanje koje je dodjeljivano damama visokog ranga, a za čiju je dodjelu, po nekim izvorima, najzaslužnija kneginja Milena.
Poznato je i da je prepjevala Zmaj Jovine pjesme, prevela Vukov „Život i običaje sprskog naroda“, te zbirku narodnih priča. Autorka je dva rečnika francuskog jezika, francuske gramatike i knjige „Krvni umir“, a 1926. godine, u Beogradu, odbranila je doktorsku tezu iz književnosti.
Boraveći u vrijeme svjetskih ratova u Crnoj Gori angažovala se u zdravstvenoj službi i bila veoma predana humanitarna radnica. Priklonivši se monarhističkim pokretu, krajem Drugog svjetskog rata doživjela je tragičnu sudbinu. Odstupala je do Zidanog mosta, zajedno sa nekoliko hiljada Srba iz Crne Gore, gdje su je beranski komunisti prepoznali, ubili i bacili u Savu, u 59-oj godini života.
Divna Veković.