Gračanički dogovor, kao jedna od veoma važnih faza u procesu „institucionalizovanja“ partnerstva između Raško-prizrenske eparhije Srpske pravoslavne crkve i administracije nezavisne Republike Kosovo, bila je od višestruke koristi za obje strane.
Vladika Artemije dobio je prilično postojanu garanciju da će se delikatna operacija obnove i zaštite crkvenih objekata i ostalih materijalnih i duhovnih vrijednosti SPC, na cijeloj teritoriji države, odvijati u miru; a uz to – imaće i ozbiljnu finansijsku potporu.
Kosovska administracija, sa druge strane, dodatno se predstavila brojnim diplomatskim, humanitarnim i bezbjednosnim misijama i nadzornim strukturama Ujedinjenih nacija i Evropske unije u Prištini, kao sve solidniji i pouzdaniji saputnik ka normalizovanju odnosa između Srba i Albanaca i važan faktor temeljitije i brže reafirmacije civilizacijski nespornih vrijednosti.
No, na takozvanom unutrašnjem planu, strah od reakcija na novouspostavljeno partnerstvo, bio je sasvim realan. I jedna i druga strana imale su sijaset razloga za bojazan da bi se agresivnim naletima ekstremista vođenih iz nacionalšovinističkih centrala sa sjedištima u Prištini i Beogradu, i bukvalno izgazio cijeli koncept racionalne saradnje i još dublje se zaglibilo u kaljugu neopisive mržnje i nezalječivog bjesnila.
Dogovoreno je, stoga, da se dio procesa izmakne što je moguće dalje od šire javnosti, pa je, shodno tome, u stilu iskusnog pragmatičara, vladika Artemije trasirao i puteve obećanog novca. Po njegovoj mapi, euri prethodno konvertovani u dolare, transferisani su posredstvom nekolicine dokazano povjerljivih sveštenika Grčke pravoslavne crkve. Novo „porijeklo“ novac je sticao privremenim deponovanjem u blagajnama neformalnih humanitarnih društava i zadruga pod okriljem pojedinih grčkih manastira, odakle je, poslije izvjesnog vremena, završavao na računima dostupnim episkopu raško-prizrenskom. Da li je još neko od arhijereja Srpske pravoslavne crkve bio upućen u cijeli posao, teško da će se ikad pouzdano saznati, ali da se nekim autoritetima iz Patrijaršije i njene okoline nikako nije sviđalo Artemijevo i Haradinajevo partnerstvo, apsolutno je nesporno.
Bivši monah, sagovornik Pobjede koji je, kako kaže, „božjim darom, pet godina, služio časnom vladici“, uvjeren je da su zato, upravo iz patrijaršijskih krugova diskretno distribuirane informacije o nestalih 360.000 dolara iz posljednje tranše prištinske pomoći za obnovu manastira SPC.
On objašnjava da nijedan drugi izvor nije mogao imati toliku snagu, da u određenom trenutku, iz samog temelja razori poziciju episkopa koji je, do tada, uživao nepodijeljeno ogromno poštovanje ne samo među kosovskim Srbima. Kako god, tragova pomenute svote novca nema. Ne zna se pod kojim okolnostima i đe su završili sporni dolari, niti ko je još od srpskih visokorangiranih popova, koji su pomagali Artemiju u operaciji obnove i zaštite manastira na Kosovu, mogao biti upućen u finansijske tokove i pojedinačne prihodne i rashodne transakcije.
Izvjesno je, međutim: bivši vladika raško-prizrenski biće upamćen po prvom „institucionalizovanom“ partnerstvu SPC sa dijelom administracije samostalne Republike Kosovo.
Obeščašćenje
Optužen za korupciju, pronevjere novca i komformizam nedostojan arhijerejskog čina, bivši vladika je javno i brutalno obeščašćen raščinjenjem i obavezom doživotnog tihovanja. O njemu se, tek povremeno i oprezno govori u Mitrovici, Banjskoj i Gračanici. Šapatom se otvaraju brojne dileme, a jedna od ključnih je – je li, uprkos nespornom srebroljublju, morao biti baš toliko ponižen? I to od strane dijela upravo onih koji su, gledajući na njihove eparhijske dvorove, vozne parkove i druge simbole sirove pohlepe i srebroljublja, ogoljeni antipodi skromnosti, poniznosti i ostalih elementarnih hrišćanskih vrlina. Onih koji su činili sve da ne odu javno obeščašćeni pedofili i beskrupulozni i ogavni silovatelji maloljetnih muškarčića i mladića, po odajama eparhijskih dvorova. Poput gnusnog Pahomija, primjera radi. Ili je, ipak, presudila uloga bivšeg episkopa raškoprizrenskog Artemija u „institucionalizovanju“partnerstva Srpske pravoslavne crkve i nezavisne Republike Kosovo. A tu ulogu nije mogao sam sebi dodijeliti, pa se obeščašćenje autentičnog aktera, a potencijalno veoma neugodnog svjedoka, učinilo najcjelishodnijim „rješenjem“.
Izvor: Pobjeda / autor: Radomir Tomić