Prihodi budžeta u periodu od 1. januara do 31. jula ove godine iznosili su 1,444 milijardi eura ili 23,4 odsto procijenjenog BDP-a i veći su za 256,7 miliona eura ili 21,6 odsto u odnosu na planirane, dok su u odnosu na uporedni period 2022. godine veći za 363,9 miliona eura ili 33,7 odsto. Najznačajnija pozitivna odstupanja zabilježena su kod Ostalih prihoda, Prihoda po osnovu poreza na dodatu vrijednost, Prihoda po osnovu poreza na dobit pravnih lica, Doprinosa za obavezno socijalno osiguranje i Donacija i transfera saopšteno je iz Ministarstva finansija.
Prihodi po osnovu PDV-a do kraja jula naplaćeni su u iznosu od 568,3 miliona eura što je za 46,4 miliona eura ili 8,9 odsto veće u odnosu na planirane i 83,3 miliona ili 17,2 odsto veće u odnosu na isti period prethodne godine.
“Prihodi po osnovu Poreza na dobit pravnih lica naplaćeni su u iznosu od 135,8 miliona eura i veći su u odnosu na planirane za 31,8 miliona eura ili 30,6 odsto, dok su u odnosu na uporedni period 2022. godine veći za 58,7 miliona eura ili 76,2 odsto. Značajan rast ove kategorije prihoda, prevashodno je rezultat rasta ekonomske aktivnosti i ostvarenih rezulata privrednih subjekata u prethodnoj godini, poboljšanja poreske discipline, kao i implementacije progresivne stope oporezivanja dobiti”, navode u MF.
Naglašavaju da su ostali prihodi u posmatranom periodu iznosili su 119,8 miliona eura, što je za 62,4 miliona veće u odnosu na planirane, i u odnosu na posmatrani period prethodne godine veći su za 103,7 miliona eura. Najznačajniji priliv ostvaren je usljed prekida hedžing aranžmana iz 2021. godine koji je, zaključno sa julom iznosio oko 60 miliona eura i prenosa sredstava naplaćenih u okviru implementacije projekta „Ekonomskog državljanstva“ u iznosu od 34 miliona eura.
“Kategorija Doprinosa realizovana je u iznosu od 289,8 miliona eura što je za 50,3 miliona eura ili 21 odsto veće u odnosu na planirane, odnosno 60,5 miliona ili 26,4 odsto veće u odnosu na uporedni period 2022. godine. Doprinosi i u julu nastvljaju trend rasta, a bolja naplata ove kategorije prihoda rezultat je efekata implementacije Zakona o reprogamu poreskog potraživanja, ali i uvećane osnove za obračun doprinosa usljed povećanja koeficijenata za zarade zaposlenih u javnom sektoru”, kažu u MF-u.
U navedenom periodu značajan rast zabilježen je i kod kategorije Donacije i transferi koji su ostvareni u iznosu od 47 miliona eura, što je u odnosu na plan veće za 21,4 miliona eura i 32 miliona u odnosu na uporedni period 2022. godine. Rast navedene kategorije prevashodno je rezultat izvršene uplate sredstava od strane EU, a po osnovu direktne budžetske podrške za energetsku efikasnost. Navedena sredstva, shodno Finansijskom sporazumu, predstavljaju nenamjenska sredstva koja se mogu koristiti za finansiranje budžeskih potreba.
“Prihodi od akciza do kraja jula ostvareni su u iznosu od 171,5 miliona eura i veći su u odnosu na planirane za 29,9 miliona eura ili 21,1 odsto, odnosno 34,2 miliona eura ili 24,9 odsto u odnosu na isti period 2022. godine. Ova kategorija prihoda bilježi rast prevashodno usljed prestanka implementacije Odluke o umanjenju iznosa akcize za promet bezolovnog benzina i gasnih ulja, a značajan doprinos rastu akciza zabilježen je u posmatranom periodu i kod akcize na duvan i duvanske proizvode”, napominju u MF-u.
Najveći doprinos rastu akciza za sedam mjeseci 2023. godine zabilježen je kod: akcize na duvan i duvanske proizvode, i to u iznosu od 11,7 miliona eura, što je za 4,3 miliona eura veće u odnosu na isti period prethodne godine; akcize na mineralna ulja i njihove derivate, i to u iznosu od 17,8 miliona, što je za 9,6 miliona eura veće u odnosu na isti period prethodne godine.
“Pored navedonog, 1. jula 2023. godine stupio je na snagu član Zakona o akcizama, kojim se uvodi akciza na proizvode od šećera, kakaoa i sladoled. U julu, po ovom osnovu naplaćeno je ukupno 390 holjada eura. Osim toga, istog datuma na snagu je stupio novi akcizni kalendar za duvanske proizvode”, ističu u MF-u.
Sa druge strane, prihodi od poreza na dohodak fizičkih lica ostvareni su u iznosu od 31,5 miliona eura, što je u odnosu na plan manje u iznosu od 200 hiljada eura ili 0,5 odsto i 20,7 miliona eura ili 39,7 odsto u odnosu na isti period prethodne godine. Umanjenje ove katgeorije prihoda u odnosu na isti period 2022. godine, prvenstveno je rezultat značajnog uvećanja procenta ustupanja prihoda po osnovu poreza na dohodak fizičkih lica opštinama, shodno Zakonu o izmjenama i dopuni zakona o finansiranju lokalne samouprave koji je stupio na snagu u avgustu prošle godine (‘Službeni list Crne Gore’, br. 086/72 od 03.08.2022. godine).
Izdaci budžeta za period januar-jul 2023. godine iznosili su 1,292 milijardi eura ili 20,9 odsto procijenjenog BDP-a i u odnosu na planirane manji su za 128,6 miliona eura ili 9,1 odsto dok su u odnosu na isti period 2022. godine veći za 139 miliona ili 12 odsto.
U strukturi ukupne potrošnje u posmatranom periodu, Tekući budžet izvršen je na nivou od 1,243 milijardi eura, što predstavlja 96 odsto ukupne potrošnje, dok je Kapitlani budžet izvršen na nivou od 49,2 mliona, što predstavlja četiri odsto ukupne potrošnje.
“Posmatrajući glavne katergorije potrošnje u okviru Tekućeg budžeta, tekući izdaci, u navedenom periodu, realizovani su u iznosu od 558,6 miliona eura i u odnosu na planirane manji su za 24,8 miliona ili 4,3 odsto. U okviru ove kategorije izdataka najznačajnija izdvajanja su u kod Bruto zarada i doprinosa na teret poslodavca u iznosu od 368,6 miliona, što je u odnosu na plan veće za 12,9 miliona ili 3,6 odsto i koje su realizovane u skladu sa važećim zakonskim propisima, popisanim kolektivnim ugovorima i stvarnom obračunu zarada, dok su ostale budžetske pozicije u okviru Tekućih izdataka ispod plana, shodno stvarnoj dinamici potrošnje potrošačkih jedinica. Transferi za socijalnu zaštitu do kraja jula ostvareni su u iznosu od 460,4 miliona eura i veći su u odnosu na planirane za 6,2 miliona ili 1,4 odsto, dok su u odnosu na isti period 2022. godine veći za 107,7 miliona ili 30,5 odsto, što je dominantno rezultat većeg izvršenja po osnovu prava iz oblasti socijalne zaštite i prava iz oblasti penzijskog i invalidskog osiguranja, usljed primjene novih zakonskih rješenja”, naglašavaju u MF-u.
Kapitalni budžet u posmatranom periodu ostvaren je u iznosu od 49,23 miliona eura, što predstavlja izvršenje 43 odsto plana.
Rashodi su u julu 2023. godine iznosili su 223,8 miliona eura i manji su u odnosu na plan 13,4 miliona eura ili 5,7 odsto, a veći su za 45,6 miliona eura ili 25,6 odsto u odnosu na jul 2022. godine.
Najveće odstupanje, odnosno niže izvršenje od plana u julu u okviru Tekućeg budžeta je kod Tekućih izdataka za 4,25 miliona eura i Kapitalnih izdataka u Tekućem budžetu za 3,7 miliona, dok je kod Transfera za socijalnu zaštitu veće izvršenje za 2,3 miliona usljed većeg izvršenja po osnovu Prava iz oblasti socijalne zaštite i Prava iz oblasti penzijskog i invalidskog osiguranja.
Rashodi u Kapitalnom Budžetu Crne Gore u julu 2023. godine ostvareni su u iznosu od 12,5 miliona odnosno 62 odsto plana.
Imajući u vidu realizaciju prihoda i rashoda, u posmatranom periodu januar-jul ostvaren je suficit budžeta u iznosu od 151,5 miliona eura, odnosno na nivou od 2,5 odsto procjenjenog BDP-a. U julu je ostvaren budžetski deficit u iznosu od 16,3 miliona.
Preliminarni podaci o izvršenju budžeta za avgust 2023. godine
Pozitivni trendovi naplate prihoda evidentni su i tokom avgusta. Naime, prema preliminarni podacima, prihodi budžeta u avgustu mjesecu iznosili su 242 miliona eura, što je u odnosu na isti mjesec prethodne godine veće za 49 miliona ili 25 odsto. U poređenju sa planom za avgust, prihodi budžeta su iznad plana za 40 miliona eura ili 20 odsto.
Sa druge strane, prema preliminarnim podacima o potrošnji, u avgustu je izvršenje budžeta realizovano na nivou od 198 miliona eura, što predstavlja 95 odsto plana. Evidentirana je bolja realizacija Kapitalnog budžeta koja je realizovana na nivou od 22,3 miliona što predstavlja 115 odsto plana, dok je tekuća porošnja na novou od 175 miliona, odnosno, 94 odsto plana.
“Preliminarni podaci ukazuju da je, na osnovu realizovanih ostvarenih prihoda i rashoda, ostvaren suficit budžeta u iznosu od 45 miliona eura. Uzimajući navedeno u obzir, suficit budžeta države za period januar – avgust na nivou je od 196 miliona ili 3,2 odsto BDP-a, dok je na depozitima države na kraju avgusta raspoloživo preko 190 miliona eura, odnosno preko 260 miliona, uključujući rezerve zlata”, zaključuju u MF-u.