Koalicija 27 je uputila apel predstavnicima Evropskog parlamenta, Evropske komisije, Energetske zajednice, sekretarijatima Barselonske konvencije, ACCOBAMS i MARPOL, za aktivno uključivanje u obustavljanju i preispitivanju procesa istraživanja nafte i gasa iz podmorja Crne Gore.
“Poražavajuća je činjenica da nova Vlada ne sprovodi adekvatnu reviziju procesa dodjele i ugovora, zbog čega zahtijevamo angažovanje evropskih i međunarodnih eksperata, koji će kostatovati kršenje obaveza Direktive o učešću javnosti u procesu donošenja odluka, o sigurnosti naftnih i gasnih operacija, prostornog planiranja morskog područja, Natura 2000, ciljeva energetskih i klimatskih politika”, navodi se u saopštenju.
Posebno se, naglašavaju, upozorava da je Vlada dala legitimitet bez preispitivanja procesa i ugovora sa firmama registrovanim samo za potrebe ovog projekta, ugrožavajući javni interes, turizam kao vodeću privrednu djelatnost, ribarstvo, životnu sredinu i zdravlje građana.
“Vlada nastavlja brutalni odnos diskreditacije NVO i građana, odbacujući svaki dijalog o rizicima ili nesrećama koje bi se mogle dogoditi bilo za turizam, ribarstvo, morsku biodiverzitet ili priobalne zajednice, nabjeđujući javnost da su bespotrebne nacionalne inspekcije i kontrole i stavljajući bezbijednost javnog dobra u ruke off shore kompanija i njihovih majčinskih firmi po “visokim standardima” koji bilježe stotine izliva godišnje, istrage za korupciju (ENI) ili su na crnim listama (NOVATEK, sankcije za iskrcavanje od strane SAD-a)”, navodi Koalicija 27 .
Obzirom da nadležne inistitucije Crne Gore nisu pokazale sluha, za peticiju potpisanu od strane 13000 građana za uvođenje moratorijuma na istraživanje nafte i gasa, kao i apele 60 nevladinih organizacija, nadaju se da evropska i međunarodna zajednica hoće.
“U tom smislu prvi razgovori su obavljeni sa DEU u Podgorici, Evropskim parlamentom i izvjestiocem za Crnu Goru, te se očekuje otvaranje ovog pitanja na narednoj Međuvladinoj konferenciji na ministarskom nivou i zvaničnim pregovaračkim dokumentima EU”, ističu iz koalicije.
U pismu se navodi da Crna Gora nije sprovela transparentne procese učešća javnosti, posebno pogođenih lokalnih zajednica, te da nije sprovela sopstvene provjere sigurnosti tokom faza izdavanja dozvola i sigurnosne mjere, u skladu sa Direktivom o sigurnosti priobalnih naftnih i gasnih operacija na moru (2013/30/EU).
“Ni jedan ključni komentar nije usvojen na fiktivnom javnim raspravama, kako na lokalnom tako i na prekograničnom nivou, niti je proces bio rađen u skladu sa Direktivom o uspostavljanju okvira za prostorno planiranje morskog područja (2014/89/EU) koja reguliše proces u kojem nadležna tijela relevantne države analiziraju i organizuju ljudske aktivnosti u morskim područjima radi ostvarivanja ekoloških, privrednih i socijalnih ciljeva”, saopštila je Koalicija 27.
Prema njihovoj ocjeni, otvaranje nove 30-godišnje eksploatacije ugljovodonika, pa čak i gasa čijim se komercijalnim nalazištima vlasti nadaju, u crnogorskoj podmorju dovodi do nazadovanja Crne Gore na putu ka EU, te je nespojivo sa opredjeljenosti Evrope i Crne Gore za postizanjem ciljeva dekarbonizacije do 2030 i 2050. godine, na koje smo se obavezali Pariskim sporazumom.
“Proizvodnja, transport i upotreba fosilnih goriva su neizbježno povezani sa opasnim emisijama metana, koji je odgovoran za gotovo 25% danas zabilježenog globalnog zagrijavanja. U dugoročnom scenariju Evropske komisije, nema klimatskih koristi za upotrebu gasa za proizvodnju električne energije, ako su emisije metana tokom životnog ciklusa veće od 3 odsto, što je i u razvijenim zemljama nemoguće dostići”, ističe Koalicija 27.
Bez adekvatnih nultih studija o biodiverzitetu, Crna Gora je, dodaju, odobrila istraživanja u potencijalnom Natura 2000 području, suprotno Direktivi o uspostavljanju okvira za prostorno planiranje morskog područja (2014/89/EU) kojom se nastoji očuvati raznovrsan, čist, zdrav i produktivan morski biodiverzitet, u prirodnim uslovima do 2020. godine. uz očuvanje potencijala za korištenje i aktivnosti sadašnjih i budućih generacija.
“Vlada je odabrala da ide dijametralno suprotnim putem od završnog mjerila za zatvaranje pregovaračkog poglavlja 27 za uspostavljanje okvira za djelovanje Zajednice u području politike o morskoj sredini prema spomenutoj Direktivi, što će značajno ugroziti pregovarački proces i pristup Crne Gore ka EU”, zaključuje Koalicija 27 .