Institut za javno zdravlje Crne Gore zajedno sa partnerima iz regiona JZU Institutom zа јаvnо zdrаvstvо Rеpublikе Srpskе i Zаvоdom zа јаvnо zdrаvstvо Sisаčkо-mоslаvаčkе župаniје uspješno je sproveo projekat ERI-Health. Projekat se realizovao u prоgrаmskоm pоdručјu Interreg IPA Prоgrаmа prеkоgrаničnе sаrаdnjе Hrvаtskа – Bоsnа i Hеrcеgоvinа-Crnа Gоrа 2014-2020.
“U okviru projekta realizovano je niz aktivnosti, a sve su bile usmjerene na unapređenje javnozdravstvenih aspekata na teritoriji koja je obuhvaćena kroz ovaj program. Glavni cilj projekta bio је pоbоljšаnjе kvаlitеtа i dоstupnоsti uslugа u оblаsti јаvnоg zdravlja, te su u skladu sa tim ostvareni sljedeći rezultati”, saopšteni je iz IJZ.
IJZ je nabavio laboratorijsku opremu ukupne vrijednosti 183.800 eura, koja uključuje dva PCR aparata, testove i potrošni materijal.
“Dobavljeni sistemi značajno su olakšali proces rada u laboratoriji, od obrade uzoraka do tumačenja rezultata. Povezanost sistema sa laboratorijskim informacionim sistemom ubrzao je proces izdavanja rezultata i na taj način pomagao nam u ispunjavanju rastućih zahtijeva za laboratorijskim ispitivanjem na prisustvo SARS-CoV-2, kao i drugih medicinski značajnih patogena. U periodu od 1. decembra 2021. godine do 09. marta ove godine na navedenoj opremi odrađeno je 5 878 analiza za ERI-Health projekat”, naglašavaju iz IJZ.
Pored laboratorijske opreme, u okviru ERI HEALTH projekta izvršena je i nabavka računarske opreme za potrebe Instituta za javno zdravlje Crne Gore ukupne vrijendosti 12000 eura koja uključuje lap top uređaje, ekrane, memorije…
Takođe, dodaju, u okviru projekta ERI-health napravljeno je pet standardnih operativnih procedura ili skraćeno SOP-ova I to za: Covid 19, lajšmanijazu, hemoragijsku (mišju groznicu) Q groznicu i Groznicu zapadnog Nila.
“Cilj SOP-ova je da olakša postupanje u slučaju pojave navedenih bolesti. Svi zrađeni SOP-ovi dostupni su na web stranici Instituta i društvenim mrežama. Jednako važan segment ovog projekta su i edukacije. Kroz prојеkat је оbеzbiјеđеnа еdukаciјa zа epidemiologe, sanitarne inženjere i doktore porodične medicine”, naglašavaju u IJZ.
Edukacije za epidemiologe su održane s ciljem unapređenja kompetencija epidemiologa u domenu spremnosti i odgovora na javnozdravstvene prekogranične prijetnje izazvane antropozoonozama i vektorskim bolestima.
Navode da su edukacije omogućile da se ostvare kontakti i razmijene iskustva između epidemiologa iz regiona i učvrsti međusobna saradnja.
“Pandemija COVID-19 je jasan dokaz potrebe za jačanjem kapaciteta epidemiologa za prevenciju i kontrolu antropozoonoza i vektorskih bolesti i za uspostavljanjem međunarodne saradnje. Ukupno 194 epidemiologa uspješno je završilo edukacije”, kažu u IJZ.
U okviru Projekta održane su i edukacije za sanitarne inženjere/sanitarno-ekološke inženjere iz programskog područja Bosne i Hercegovine (Republika Srpska), Hrvatske i Crne Gore. Ukupan broj učesnika koji su uspješno završili edukacije za sanitarne inženjere/sanitarno-ekološke inženjere je 75.
Prepoznata je i potreba za unapređenjem kompetencija doktora porodične medicine u domenu spremnosti i odgovora na javnozdravstvene prekogranične prijetnje. Javnozdravstveni odgovor, preventivne usluge i terapeutski pristupi nisu koordinisani u slučaju epidemija koje se paralelno javljaju sa dvije strane državne granice, što je i pandemija COVID-19 potvrdila. Ukupan broj doktora porodične medicine koji su uspješno završili edukaciju je 133.
Kroz projekat ERI-Health 402 epidemiologa, sanitarno ekološka inženjera i doktora porodične osposobljeno je za prevenciju i kontrolu javnozdravstvenih prekograničnih prijetnji uzrokovanih antropozoonozama i vektorskim bolestima. Edukacije su pored stečenih znanja i vještina omogućile uvezivanje stručnjaka i razmjenu iskustava.
Jedan od ciljeva projektnih aktivnosti bio je i identifikacija tj. determinacija komaraca koji su prisutni u južnom dijelu države kao i testiranje istih na prisustvo pojedinih virusa koji mogu izazvati različite zarazne bolesti kod ljudi.
Takođe, kroz ovaj projekat napravljen je i značajan korak naprijed jer je Institut za javno zdravlje Crne Gore na osnovu dobijenih rezultata inicirao izradu prvog programa u Crnoj Gori koji se bavi kontrolom i nadzorom vektora.
Nadležne institucije na čelu sa Ministarstvom zdravlja prepoznale su potrebu da unaprijedimo prevenciju i u tom dijelu zdravlja gradjana koji nesporno tokom većeg dijela godine dolaze u dodir sa vektorima/komarcima, samim tim povećavajući rizik od obolijevanja od vektorskih bolesti.
“U susret toplijem vremenu koje slijedi nakon zimskih dana i aktivnost komaraca će se povećavati kako temeparura vazduha bude rasla kao i dužina fotoperioda. Zbog toga je neophodno uključiti stanovništvo kako bi pomogli da smanjimo rizik od potencijalnih infekcija koje prenose vektori. U tom smislu potrebno je bar jednom nedjeljno vodu koja se zadržala u predmetima koji se nalaze u vašim dvorištima (saksije, burad, slivnici itd..), isprazniti. To je jednostavna, a efikasna mjera u smislu borbe protiv razvitka odraslih formi komaraca odnosno njihove brojnosti, a samim tim smanjuje se rizik od prenosa bolesti”, napominju u IJZ.
Zahvaljujući značajnim rezultatima koje smo dobili tokom realizacije prokta ERI-Health možemo reći da je ovaj prekogranični projekat uspješno sproveden.
“Prekogranična saradnja je od izuzetne važnosti zbog same prirode zaraznih bolesti, kao i zbog toga što zajedničke aktivnosti i trud daju bolje rezultate”, zaključuju u IJZ.