Više od 40 odsto LGBTI osoba živi u stanju egzistencijalne ugroženosti. To su pokazali rezultati istraživanja o iskustvima, potrebama i stanju mentalnog zdravlja LGBTI osoba u Crnoj Gori, koje je LGBTIQ Socijalni Centar realizovao među crnogorskom LGBTI zajednicom. Autor istraživanja je Jovan Kojičić, profesor prava i prepoznati stručnjak za ljudska prava LGBTI osoba i zdravstvenu politiku.
Samo istraživanje, koje je trajalo dva mjeseca, obuhvatilo je 100 LGBTI osoba iz Crne Gore, od kojih je većina (56 odsto) bila starosti od 18 do 35 godina. Od ukupnog broja ispitanika/ca, njih 48 odsto je navelo da su homoseksualni muškarci (gej), 20 odsto da su homoseksualna žena (lezbejka), a 22 odsto da su biseksualci/ke. Većina ispitanika/ca (56 odsto) živi u centralnoj regiji Crne Gore.
“Posebno je zabrinjavajuće što je više od 40 odsto LGBTI osoba navelo da živi u stanju egzistencijalne ugroženosti”, navodi se u istraživanju.
Najveći broj ispitanika/ca, njih čak 77 odsto je navelo da ima strah da će biti odbačeni i/ili diskriminisani ako bi drugi saznali za njihovu seksualnu orijentaciju i/ili rodni identitet.
“Ovaj strah je dominantno uzrokovan mržnjom drugih prema LGBTI zajednici (56 odsto), ističe se u istraživanju.
Rezultati ovog istraživanja takođe pokazuju da nešto više od 2/3 LGBTI osoba (njih 69 odsto) ne bi zatražilo specijalističke usluge i savjetodavnu podršku stručnjaka za mentalno zdravlje, a njih 37 odsto uopšte nema povjerenja u javni zdravstveni sistem.
“Da javne zdravstvene ustanove ne djeluju proaktivno i ne pružaju odgovarajuću podršku zajednici smatra 80 odsto ispitanika/ca”, dodaje se.
Čak 78 odsto LGBTI osoba je istaklo da kao glavni razlog suočavanja sa stresnim iskustvima vidi sopstvenu pripadnost LGBTI zajednici, a kao uzroke ovih iskustava njih više od polovine (56 odsto) navelo je mržnju i diskriminatorne stavove u društvu.
“Ovo upućuje na internalizovanu stigmu i izrazito homofobično okruženje za crnogorsku LGBTI zajednicu”, ističe se u istraživanju.
Ogromna većina ispitanika/ca (81 odsto) je navela da je imala psihološke ili emocionalne probleme usljed ovakvog okruženja, dok je njih 78 odsto navelo da je barem jednom u životu imalo suicidne ideje ili pokušaje upravo iz navedenih razloga (petina ispitanika/ca je navela da je to za njih slučaj nekoliko puta godišnje).
Dodatno, 80 odsto ispitanika/ca je navelo da smatraju da unutar sistema mentalnog zdravlja postoje negativni stereotipi svih vrsta i da nedostaju odgovarajuće vještine i znanja o LGBTI zdravlju.
“Njih 70 odsto se u takvom sistemu osjećaju otuđeno i neprihvaćeno, a za 60 odsto njih takav zdravstveni sistem ne predstavlja prijatno i afirmativno okruženje. Samo 9 odsto ispitanika/ca smatra da slobodno može da razgovara o svojoj seksualnoj orijentaciji i/ili rodnom identitetu sa zdravstvenim stručnjakom u javnom sistemu”, ističe se.
U odnosu na probleme mentalnog zdravlja sa kojima LGBTI osobe u Crnoj Gori žive, njih 56 odsto se izjasnilo da ima dijagnostifikovan problem anksioznosti, njih 48 odsto da ima depresiju, 44 odsto da ima dijagnozu stresnog poremećaja, a da prima odgovarajuću terapiju i psihijatrijske ljekove navelo je 47 odsto anketiranih.
“Više od 52 odsto ispitanika/ca je navelo da u razgovoru sa stručnjakom za mentalno zdravlje nisu otkrili svoju pripadnost LGBTI zajednici”, navodi se u istraživanju.
Konačno, upitani da opišu uobičajen život autovane LGBTI osobe u Crnoj Gori, 100 odsto ispitanika/ca se izjasnilo da misli da crnogorski građani i građanke percipiraju LGBTI osobe kao bolesne i da trebaju da se liječe, a njih 90 odsto se izjasnilo da vjeruje da građani/ke misle da je homoseksualnost neprirodna i nenormalna.
Dato je pet ključnih preporuka za sveukupno unaprjeđenje sistemskog djelovanja u ovoj oblasti, koje sama publikacija detaljno razrađuje.
“Vlasti treba da nauče da razumiju i upravljaju sopstvenim postupcima. Vlasti treba da se približe i blisko sarađuju sa zajednicom. Vlasti treba da priznaju zdravstvene disparitete. Vlasti treba da priznaju programe o kulturnoj kompetenciji. Uklanjanje zdravstvenih nejednakosti morao bi postati stvarni cilj”, navodi se
Ovo istraživanje i prateća publikacija realizovani su u okviru projekta „Doprinos zaštiti od diskriminacije i otvoren pristup servisima za LGBTI osobe“, koji je finansiran od strane Ministarstva ljudskih i manjinskih prava. Iznijeti stavovi, mišljenja i ocjene ne označavaju stavove, mišljenja i ocjene Ministarstva kao donatora.