SPC više ,,nije diskriminisana“, zaboravljeno na postojanje CPC

Mitropolija crnogorsko-primorska i Eparhija budimljansko-nikšićka Srpske pravoslavne crkve upisane su u Jedinstvenu evidenciju vjerskih zajednica, u skladu sa Zakonom o slobodi vjeroispovijesti koji je nova vlast, kako je to i obećala Srpskoj crkvi, izmijenila čim je konstituisana.

– Posebno ukazujemo na to da su Mitropolija i Eparhija ovim činom djelatno potvrdile stav koji je više puta, a posebno tokom litija za odbranu svetinja, saopštavano da će prijave za upis u evidenciju predati nadležnom organu onog trenutka kada iz pravnog sistema budu uklonjene neustavne i diskriminatorne zakonske odredbe kojim je poništavan njihov ranije stečeni pravni subjektivitet u pravnom poretku Crne Gore – piše u saopštenju Svetigora presa.

Na to je reagovao Aleksandar Saša Zeković, član Savjeta GI ,,21.maj“ i aktivista za ljudska prava, koji je kazao da tom aktivnošću Ministarstva i saopštenjem SPC, aktuelni ministar, iako bez povjerenja predsjednika i potpredsjednika Vlade, ali i demokratske javnosti, pokušava da ukrupni, zbog daljeg djelovanja, političku i socijalnu korist ali i prepoznatljivost u nacionalističkim krugovima. On je istakao da se SPC ne može pripisati subjektivitet koji istorijski nesporno pripada drugoj vjerskoj zajednici, Crnogorskoj pravoslavnoj crkvi.

Prema jučerašnjem saopštenju Svetgora presa, nije evidentirana SPC već Mitropolija i Eparhija budimljansko nikšićka. Na teritoriji Crne Gore, pored tih jedinica SPC, djeluju još i Mileševska eparhija sa sjedištem u Prijepolju i Zahumsko hercegovačka kojoj je sjedište u Mostaru.

Mitropolija i Eparhija Budimljansko nikšićka su podnijele prijave sa dokazima za upis u Кnjigu evidentiranih vjerskih zajednica Jedinstvene evidencije vjerskih zajednica, nakon čega im je Ministarstvo pravde, ljudskih i manjinskih prava izdalo adekvatna uvjerenja o upisu u Javnu evidenciju.

Priznanje

Istaknuto je da je navedenim zakonskim i podzakonskim odredbama, kao i postupanjem Ministarstva pravde, ljudskih i manjinskih prava, u potpunosti priznat i ispoštovan ranije stečeni i kroz vjekove bezbroj puta potvrđeni pravni subjektivitet Mitropolije i Eparhije u Crnoj Gori.

Prvi Zakon o pravnom položaju vjerskih zajednica je donešen 1977. godine, kada je u Crnoj Gori bila 31 vjerska zajednica. Ni tada nije bilo na spisku Mitropolije crnogorsko- primorske.

Srpska pravoslavna crkva, niti njene jedinice u Crnoj Gori se nijesu registrovale ni u oktobru 2020. godine, nakon donošenja Zakona o slobodi vjeroispovijesti. Iz tadašnje Vlade je Pobjedi rečeno da Zakon o slobodi vjeroispovjesti ili uvjerenja i pravnom položaju vjerskih zajednica predviđa mogućnost evidencije onih vjerskih zajednica koje su već bile registrovane po ranije važećem Zakonu o pravnom položaju vjerskih zajednica, a da one koje nijesu registrovane to mogu da učine.

Iz SPC su tada saopštavali da se neće registrovati, jer se ovim Zakonom ,,ignoriše istorijsko postojanje i pravni subjektivitet Mitropolije crnogorsko- primorske i eparhija“, navodeći da u Crnoj Gori ,,postoje punih osam vjekova“.

Registracija, pa evidencija

Pravnici, sagovornici Pobjede su juče komentarisali da registracija i evidencija nijesu isto. Registracija je prvi pravni korak, nakon koje slijedi evidencija.

Čin evidencije Mitropolije i Eparhije znači da su one već morale biti registrovane u pravnom sistemu Crne Gore, u ranijim propisima i zakonima – a nijesu, te smatraju da im je na taj način priznat subjektivitet.

Registracija znači prvi i novi ulazak u pravni sistem države i to je jedini legalan put, a u ovom slučaju, kroz evidenciju im država daje kontinuitet, zbog kojeg ni ranije nijesu htjele da se upisuju.

Mitropolija i Eparhija su juče saopštile da su evidentirane, a u saopštenju se ne pominje registracija.

Apel Vladi

Član Savjeta Građanske inicijative 21.maj i bivši državni sekretar u Ministarstvu za ljudska i manjinska prava Aleksandar Saša Zeković apelovao je juče na potpredsjednika Vlade Dritana Abazovića i njegovog savjetnika Filipa Adžića da nalože nadležnima u Ministrastvu pravde, ljudskih i manjinskih prava da hitno reaguju na saopštenje povodom evidentiranja.

Prema njegovim riječima saopštenje, bez adekvatne reakcije Ministarstva odnosno Vlade Crne Gore je politički i društveno štetno jer nije zasnovano na činjenicama i doprinosi gubitku povjerenja Vlade u javnosti.

– Saopšenje nije moglo biti objavljeno bez dobijene saglasnosti resornog ministra, kao domaćina prijema, pa zato je i neophodno da u odnosu na isto reaguje Vlada Crne Gore ako zbog ukupnog stanja i odnosa u Ministarstvu nije moguće da to uradi taj državni organ – rekao je Zeković.

On je istakao da saopštenje SPC, koje je nesporno objavljeno uz saglasnost aktuenog ministra, predstavlja direktnu i otvorenu provokaciju prema demokratskoj javnosti i građanima Crne Gore koji su vjernici ili istorijski poštovaoci Crnogorske pravoslavne crkve.

Degradiranje CPC

SPC se, dodaje on, ne može pripisati subjektivitet koji istorijski nesporno pripada drugoj vjerskoj zajednici, Crnogorskoj pravoslavnoj crkvi.

– Za vrijeme prethodne Vlade premijera Duška Markovića periodično su objavljivana saopštenja tadašnjeg Ministarstva ljudskih i manjinskih prava u kojima su kratko, jednostavno i bez manipulacija predstavljane tehničke informacije o evidentiranju i registrovanju vjerskih zajednica, bez privilegovanja i favorizovanja bilo koje od njih – rekao je on.

Zeković smatra da degradiranje CPC i privilegovanje SPC ne treba i ne smije biti zadatak jedne demokratske Vlade već osiguranje ravnopravnog tretmana svih vjerskih zajednica.

– Ovom aktivnošću Ministarstva i saopštenjem SPC, aktuelni ministar, iako bez povjerenja predsjednika i potpredsjednika Vlade, ali i demokratske javnosti, pokušava da ukrupni, zbog daljeg djelovanja, političku i socijalnu korist ali i prepoznatljivost u nacionalističkim krugovima – rekao je on.

Zeković ističe da je neophodna reakcija Vlade ili Ministarstva u odnosu na saopštenje i navode iz SPC, jer bi to doprinijelo zaštiti kredibiliteta, spuštanju tenzija i otvaranju potrebnog dijaloga.

– Organizovanje prijema za predstavnike eparhija SPC u Ministarstvu pravde, ljudskih i manjinskih prava predstavlja provokaciju i diskriminaciju ostalih, jer slično nije učinjeno i prema ostalim vjerskim zajednicama – istakao je Zeković.

Dodao je i da saopštenje SPC, bez reakcije Vlade odnosno Ministarstva, predstavlja demonstraciju pobjedničkog i slavljeničkog favorizovanja SPC u odnosu na sve druge.

Zeković je zahvalio Dritanu Abazoviću na poštovanju Ustava i Vlade Crne Gore čime je zaustavljeno najavljeno potpisivanje Ugovora o definisanju međusobnih odnosa sa Srpskom pravoslavnom crkvom u Beogradu.

Vučinić: Falsifikovanje istorije

Izjave čelnika beranske i cetinjske filijale Beogradske pratrijaršije, da je nedavno usvojenim zakonskim i podzakonskim odredbama, kao i postupanjem Ministarstva pravde, ljudskih i manjinskih prava, u potpunosti je priznat i ispoštovan ranije stečeni i kroz vjekove bezbroj puta potvrđeni pravni subjektivitet Mitropolije i Eparhije u Crnoj Gore, izazivaju ozbiljnu zabrinutost, rekao je Pobjedi Stevo Vučinić, potpredsjednik Savjeta Crnogorske pravoslavne crkve. On je naglasio da je takva izjava izvedena iz falsifikovanog tumačenja istorije.

– Očito da ta crkva ima namjeru da dokazuje što ne može dokazati, oslanjajući se na zaštitu vojno-policijske sile crnogorske Vlade, kao “dokaz” svoga “vjekovnoga” postojanja. I ona i njeni organski djelovi, protegli su se na Crnu Goru u dužini srpskih bajoneta 1918. godine, koji su silom uklonili Crnogorsku pravoslavnu crkvu, i u cetinjskome manastiru ustoličili beogradsku kolonijalnu duhovnu vlast. Od tada i toliko traje njen, po svim osnovama nezakonit pravni subjektivitet, samo 104. godine, ni manje ni više – rekao je Vučinić.

On je ukazao na istorijske dokumente koji potvrđuju domicilni status Crnogorske crkve sve do 1918. godine: Ustav Kraljevine Crne Gore iz 1905. godine, u kome je Crnogorska pravoslavna crkva kao takva upisana, Ustav Svetoga sinoda Crnogorske pravoslavne crkve iz 1904. godine, akt kralja Aleksandra o ujedinjenju crkava u kome se izrekom pominje i Tomos Vaseljenske patrijaršije iz 1922. godine, u kome je upisana kao jedna od konstiutenata takozvane Pravoslavne crkve kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca.

– Mjesecima, gledamo i slušamo kako Beogradska patrijaršija i Vlada djeluju usnopljeno, raspirujući mržnju među narodima i podrivajući ustavni poredak – smatra Vučinić.

On je na glasio da se time opterećuje politička scena sve dok se pravedno ne riješi crnogorsko crkveno pitanje, i Crnogorska pravoslavna crkva ne dobije status domicilne.