Već duže vrijeme postoji inicijativa, želja i potreba da se u Crnoj Gori otvori crnogorska pravoslavna bogoslovija, koja bi bila nasljednica Bogoslovsko-učiteljske škole – Cetinje koja je ugašena 1916 godine, prateći sudbinu nestanka Kraljevine Crne Gore i njene Autokefalne pravoslavne mitropolije, saopšteno je večeras iz Eparhije podgoričko-dukljanske. Zbog toga je Eprhija predala Ministarstvu prosvjete, nauke, kulture i sporta Elaborat o osnivanju Pravoslavne bogoslovije „Sveti Stefan Piperski“ – Podgorica.
Njihovo saopštenje prenosimo integralno:
Pravoslavna bogoslovija „Sveti Stefan Piperski“ – Podgorica bi bila duhovna škola u kojoj se učenici vaspitavaju i obrazuju u duhu tradicije pravoslavne crkve u Crnoj Gori i pripremaju za svešteničku i sveštenomonašku službu, i dalje za visoko teološko obrazovanje na fakultetu ili duhovnoj akademiji.
Nasilnim ukidanjem Autokefalne pravoslavne mitropolije crnogorske 1920. godine, tj. njenim pripajanjem Srpskoj pravoslavnoj crkvi, odlukama tkz. Podgoričke skupštine o prisajedinjenju Srbiji, Crnogorskoj mitropoliji je ukinuto pravo jurisdikcije nad svojim vjernicima. Ona je ostala bez prava da kao Pomjesna Autokefalna crkva Crne Gore održava kanonsko i dogmatsko jedinstvo sa drugim pravoslavnim crkvama i da svoje vjersko učenje i bogosluženje ispovijeda i vrši javno.
Obnovom crnogorske države 2006 godine stanje u Crnoj Gori se korjenito mijenja. Svjetovna i duhovna vlast u Crnoj Gori se uspostavlja kao što je bilo prije 1920. godine. Ovo obavezuje Pravoslavnu crkvu Crne Gore da za svoje vjernike, u skladu sa Ustavom i zakonima države Crne Gore, organizuje svoju djelatnost. Prvi suštinski korak je osnivanje duhovnih škola u kojima će se za potrebe njenih vjernika vaspitavati i obrazovati svoj mladi sveštenički kadar, u duhu pravoslavlja i crnogorske tradicije.
Od posebnog značaja je istaći da je izvor pravoslavne duhovnosti na području Crne Gore bila Cetinjska Mitropolija, koja u svom vjekovnom postojanju imala je nezamjenljivu ulogu u očuvanju, razvitku i očuvanju nacionalnog i etničkog bića Crnogoraca. U vrijeme kada je crkvene i državna vlast bila koncentrisana u rukama crnogorskih vladika/mitropolita ova Crkva je bila nosilac afirmacije i učvršćivanja slobodne i nezavisne Crne Gore.
Imajući u vidu navedeno Pravoslavnu bogosloviju „Sveti Stefan Piperski“- Podgorica osniva Eparhijski savjet u skladu sa članom 103. Ustava Eparhije Podgoričko-dukljanske Pravoslavne crkve Crne Gore usvojenog 16.juna 2021. godine, a na ovaj Nastvani plan i program odobrio, eparhijeski arhijerej, u skladu sa članom 104. Ustava Eparhije.
Bogoslovija predstavlja prosvjetnu instituciju koja svoje polaznike obrazuje u skladu sa crkvenom naukom (upućuje ih na riječ/slovo o Bogu sabrano u vjekovnom iskustvu Pravoslavne Crkve), ali istovremeno i u skladu sa principima svjetovnog, odnosno građanskog školstva. Tako će se u ovog bogoslovskoj školi izučavaju biblijska znanja iz usko – stručnih predmeta vezanih za dogme, duhovni život i crkveno – književno stvaralaštvo, kao i za poredak crkvenog bogosluženja. Uz to izučavaju se sve relevantne teme vezane za Sveto pismo i istoriju Crkve.
Pored navedenog velika pažnja poklanjaće se opšteobrazovni predmatima, odnosno muzičkom vaspitanju, zdravim stilovima života i savremenih informatičkih sistema i djelatnosti, kao i principa govorništva (besjedništva). Važan segment predstavlja izučavanje jezika. To na prvom mjestu podrazumijeva upoznavanje sa književnim opusom i gramatičkim pravilima crnogorskog jezika polaznika kome je to maternji, ali isto tako i kada je nematernji. Takođe izčavaće se drevni jezici crkvenog bogosluženja (crkvenoslovenski i latinski), kao i savremeni jezici u opštoj upotrebi (engleski, italijanski…).
U ovoj školi učenik pohađa i predmete iz područja opšteg društvenog značaja kao što su: opšta istorija, nacionalna istorija, filozofija, psihologija, logika…itd.
Crna Gora ima svoje specifičnosti a jedna od njih je i ta da je u jeku evropske sekularizacije i formiranja građanskog društva, našu državu vodio pravoslavni mitropolit i da je pravoslavni manastir na Cetinju bio začetnik modernog školstva, štamparstva i drugih kulturnih djelatnosti. I danas u savremenom multikonfesionalnom i građanskom društvu, uloga Pravoslavne Crkve nije ni najmanje izgubila na značaju. Veliki, nadpolovičan, broj crnogorskih građana, intimno i kolektivno je vezan za Crkvu i njen misionarski i dobrotvorni rad.
U tom smislu je od velike važnosti za crnogorsko društvo kakav će biti obrazovni profil budućeg pravoslavnog sveštenika, vjeroučitelja i humanitarnog djelatnika. Takav će i u budućnosti biti čuvar brojnih svetinja i tumač mnogih kulturno – istoriskih spomenika u Crnoj Gori, a posebno promoter biblijske etike koja uči ljude da budu „milosrdni prema svima“, da sa drugima dijelimo ono što imamo, da se molimo čak i za one koji nas ne vole, da čuvamo porodične vrijednosti koje su temelj društvenog života, da budemo umjereni u upotrebi prirode i životnog okruženja.
Članom 54. stav 1 i 56. stav 1 Zakona o slobodi vjeroispovjesti ili uvjerenja, i pravnom položaju vjerskih zajednica propisuje se pravo osnivanja vjerskih škola od strane vjerskih zajednica, kao i mogućnost da iste izvode javno važeće obrazovne programe u skladu sa propisima iz oblasti obrazovanja.
Imajući u vidu da ne postoji javno važeći program za srednje bogoslovske škole u Crnoj Gori, u skladu sa članom 23, a u vezi sa članom 5a Opšteg zakona o obrazovanju i vaspitanju, kojima se propisuju uslovi i postupak za donošenja obrazovnog programa srednje vjerske škole, Eparhija je dostavila Ministarstvu prosvjete, nauke, kulture i sporta Elaborat o vaspitno – obrazovnoj strukturi Pravoslavne bogoslovije „Sveti Stefan Piperski“ – Podgorica, sa prijedlogom Nastvanog plana Bogoslovije, na davanje saglasnosti.