Riši Sunak postao je novi lider britanske Konzervativne stranke, nakon što se Peni Mordant povukla iz trke, što znači da će on biti novi premijer Velike Britanije.
Britanija tako dobija novog lidera nakon ostavke Liz Tras, koja je na funkciji premijerke bila samo 45 dana.
On će biti prvi britanski tamnoputi premijer, pošto je indijskog porijekla i najmlađi od 1812. godine.
Sunak će biti treći premijer iz redova konzervativaca u sedam nedjelja, peti u šest godina.
Sunak, vjerovatno i najbogatiji premijer ikada, pošto je milioner, bivši je ministar finansija Velike Britanije.
Pohađao je Vinčester koledž, jedan od najprestižnijih internata na svijetu, piše Jutarnji list.
Iako nije toliko popularan kao Iton, gdje su se školovali Boris Džonson i Dejvid Kameron, Vinčester je najstariji od sedam najprestižnijih internata u Britaniji.
Poslije internata, Sunak je studirao na Oksfordu – takođe gotovo obaveznom univerzitetu za buduće britanske premijere (od kraja Drugog svjetskog rata do danas u Edinburgu je studirao samo Gordon Braun, dok Džon Mejdžor i Džejms Kalagan nisu diplomirali).
Sunak je diplomirao filozofiju, politiku i ekonomiju, a tokom studija je stažirao u izbornom štabu Konzervativne stranke.
Mordaunt has succumbed to reality. The weight of support within the parliamentary party was just too lop sided.
Sunak will become the UK’s first British Asian PM. He’ll be the youngest prime minister since Lord Liverpool two centuries ago.
— Lewis Goodall (@lewis_goodall) October 24, 2022
Nakon Oksforda, započeo je niz poslova u oblasti finansija, od kojih je prvi bio analitičar u investicionoj banci Goldman Sachs od 2001. do 2004.
Zatim je počeo da radi za hedž fond Children’s Investment Fund Management, gdje je postao partner u 2006 – iste godine kada je stekao MBA na Univerzitetu Stanford kao Fullbright stipendista, piše Jutarnji list.
Na Stanfordu je upoznao i svoju sadašnju suprugu Akšatu Murti, bogatu nasljednicu indijskog milijardera N.R. Naraiana Murthi, osnivača globalne IT i konsultantske kompanije Infosis.
Nakon još nekoliko godina upravljanja fondovima u Kaliforniji, Sunak je dobio posao direktora u kompaniji Catamaran Ventures, prije nego što je 2015. prvi put izabran u britanski parlament kao član Konzervativne stranke.
Bivša premijerka Tereza Mej prva mu je dala priliku da uđe u vladu, kao parlamentarni podsekretar za lokalne vlasti, 2018. godine.
Lojalni Sunak, koji je bila na strani pristalica Bregzita u stranci, glasao je za njen predlog sporazuma o Bregzitu sva tri puta.
NEW Prime Minister: Rishi Sunak
🔹UK’s first non-white PM
🔹Youngest PM since 1812
🔹Richest PM ever?
— Darren McCaffrey (@darrenmccaffrey) October 24, 2022
Nakon njenog odlaska sa vlasti, odobrio je Džonsona kao njenog nasljednika, a ovaj ga je nagradio mjestom glavnog sekretara državnog trezora.
Poslije izbora 2019. godine, kada je Džonson konsolidovao svoju većinu u parlamentu, prepirke između Džonsonovog glavnog savjetnika Dominika Kamingsa i kancelara finansija Sajida Džavida navele su premijera da ozbiljno razmisli kako da Džavida drži pod strožim nadzorom.
Jedna od ideja koja kruži u medijima je da bi Džonson mogao da osnuje ministarstvo ekonomije, koje bi dao svom odanom Sunaku, čime bi ograničio svoj uticaj.
Džonson je na kraju ponudio Džavidu da ostane ministar finansija, ali samo ako pristane da dozvoli Džonsonu i njegovim savjetnicima da imenuju sve njegove najbliže saradnike.
“Nijedan ministar koji poštuje sebe ne bi prihvatio te uslove“, rekao je Džavid i podnio ostavku u februaru 2020.
Džonson je tada pozvao Sunaka da postane novi ministar finansija – tradicionalno drugi najmoćniji čovjek u britanskoj vladi, čija je rezidencija u ulici Dovning Street 11 – vrata premijera.
Kao ministar, Sunak je uveo programe za ublažavanje efekata koronavirusa na ekonomiju, a nakon ruske invazije na Ukrajinu smanjio je akcize na gorivo i ukinuo PDV na svu opremu koja štedi energiju, poput solarnih panela i izolacionih materijala, piše Jutarnji list.
Potom je podnio ostavku u vladi Borisa Džonsona zbog „nestručnosti“ sada već bivšeg premijera, i njegov mandat obilježila je afera, piše Nova.rs.
Naime, Sunak je sa Džonsonom kažnjen zbog kršenja epidemioloških mjera za vrijeme strogog karantina u Velikoj Britaniji.
Našao se u centru skandala kada se ispostavilo da je njegova supruga, dok je podizao poreze običnim građanima, imala prebivalište u inostranstvu, čime je izbjegla da plati oko 20 miliona funti poreza.
Akšata Murti je kasnije obećala da će platiti porez na svu svoju globalnu imovinu u Ujedinjenom Kraljevstvu, kako to pitanje ne bi „odvlačilo pažnju njenog muža“.
Sunak je rođen 12. maja 1980. u Sautemptonu, od hinduističkih roditelja pandžabskog porekla, Jašvira i Uše Sunaka.
Oni su došli u Britaniju iz istočne Afrike, piše Nova.rs.
Sunak je najstariji od troje braće i sestara. Njegov otac je ljekar opšte prakse, a majka je vodila sopstvenu apoteku.