Oko stotinu muslimana proslavilo je u srijedu praznik Ramazanski bajram – kraj Ramazana, u istorijskoj džamiji, otvorenoj prvi put poslije 102 godine u grčkom gradu Solunu gdje do sada nije bilo javnih džamija.
Adel Džobran, 20, izbjeglica iz Jemena koji se školuje u Solunu i radi u restoranu rekao je da u tom gradu živi četiri godine i prvi put ima priliku da se moli sa svojom muslimanskom porodicom.
„Imamo sreće što se džamija otvara za nas i osjećamo veliku radost što učestvujemo u ovoj molitvi“ – rekao je za AFP Ismail Bedredin, 66, penzionisani stolar.
Nazvana „Jeni džamija“ (Nova džamija), istorijski je spomenik kojeg je 1902. godine sagradio italijanski arhitekta Vitaliano Poseli, prvobitnu vjersku namjenu je imala jedva dvije decenije, a bila je muzej od 1963. do restauracije koju je posljednjih godina pokrenulo grčko Ministarstvo kulture i vjerskih pitanja.
„Do danas nismo imali javno mesto za molitvu (u Solunu) i koristili smo našu kuću za vjerske dužnosti“ – rekao je Ali, 23-godišnji Turčin koji studira ekonomiju na Aristotelovom univerzitetu u Solunu.
Uz upadljivo prisustvo policija je provjeravala one koji su u srijedu došli u džamiju.
„Hvala onima koji su doprinijeli da oživi ovakav spomenike kulture što pokazuje da ne postoji kontradikcija između toga da se bude musliman i bude građanin“ – rekao je grčko-egipatski imam Taha Apdelgalil koji je predvodio molitvu.
Izgrađena na dva sprata, kombinujući muslimansku tradiciju sa elementima arhitektonskog stila 19. vijeka, džamija je početkom 20. vijeka služila kao bogomolja za Jevreje preobraćene u muslimansku vjeru, nazvanu „Donme“.
Poslije grčko-turskog sporazuma o razmjeni stanovništva 1923. godine koji je proizašao iz Ugovora iz Lozane iz iste godine kojim je obilježen kraj Osmanskog carstva, u džamiji su nakratko bile smještene grčke izbjeglice iz Turske.
Mirovnim sporazumom je predviđeno da se 1,6 miliona Grka koji su živeli u Maloj Aziji, u današnjoj Turskoj, preseli u Grčku, a 385.000 muslimana iz Grčke na teritorije susjedne Turske.
Godine 1963. džamija je pretvorena u Arheološki muzej, a na trgu ispred nje je bogata zbirka mermernih skulptura iz rimskog doba i s početka hrišćanstva – sarkofazi, nadgrobni spomenici, reljefi, nadgrobni spomenici iz Soluna.
U skorije vrijeme, džamija je korišćena kao izložbeni prostor za Opštinsku galeriju Soluna.
U 2013. godini, na inicijativu bivšeg gradonačelnika Soluna Janisa Butarisa, zgrada je predata za podnevnu molitvu učenicima solinske ispostave islamske vjerske škole iz grada Komotinija u sjevernoj Grčkoj.
Grčko stanovništvo je pretežno pravoslavno, a muslimanska zajednica do nedavno nije imala nijednu zvaničnu bogomolju osim u regionu sjeveroistočne Grčke gdje živi muslimansko stanovništvo turskog porijekla, izuzeto iz Vjerskog zakona iz 1923. godine.
Tek 2020. godine u Atini je zvanično otvorena prva džamija, izgrađena prvenstveno za potrebe hiljada muslimanskih izbjeglica i migranata koji su u Grčku stigli posljednjih decenija.