Na meti misterioznog „Havana sindroma“, zbog kog je evakuisan pripadnik CIA koji je bio raspoređen u Beogradu, do sada je bilo više do 200 američkih operativaca i diplomata širom svijeta.
O prvom slučaju zabilježenom na Balkanu nije poznato mnogo detalja, ali i sam sindrom je pod velom tajne. Ipak, teorija ne manjka – od onih da je riječ o sofisticiranom oružju, do onih da Rusija stoji iz svega, pa do onih koje negiraju postojanje ovog sindroma, prenosi Nova.rs.
Posljednji slučaj, a ujedno i prvi na Balkanu, zabilježen je u Beogradu. Kako je u utorak uveče objavio „Vol strit džurnal“, pripadnik Centralne obavještajne agencije (CIA) koji je bio raspoređen u sprskoj prijestonici evakuisan je zbog „Havana sindroma“. Američki list objavio je da je pripadnik CIA, čije ime nije objavljeno, pretrpio ozbiljne fizičke povrede koje je izazvao neurološki napad.
Nije poznato kada se ovaj slučaj dogodio ni u kakvom stanju je sada pomenuti pripadnik CIA. Američki Stejt department objavio je samo da „intenzivno istražuje navode o mogućim abnormalnim zdravstvenim incidentima gdje god da su prijavljeni“.
„Ovi incidenti su glavni prioritet američkog državnog sekretara Entonija Blinkena, istakla je zamjenica portparola Stejt departmenta Džalina Porter.
Svijet je za „Havana sindrom“ saznao 2016. godine. Tada je objavljeno da je oko 50 američkih i kanadskih diplomata koji su boravili u Havani na Kubi patili od snažnih migrena, mučnina, kognitivnih poremećaja, vrtoglavica, a neki su čak i gubili sluh.
Od tada povremeno su se pojavljivale vijesti o sličnim slučajevima širom svijeta, a najmasovniji napad nakon Havane zabilježen je u Beču sredinom jula ove godine kada je više od dvadeset zvaničnika SAD-a i njihova djeca prijavilo simptome „Havana sindroma“. Oni su ubrzo transportovani u Ameriku, kako bi dobili adekvatno liječenje, a šef ogranka CIA u Beču je smijenjen zbog neadekvatnog odgovora na izvještaje o ovim incidentima.
U izveštaju Vlade SAD-a koji je objavljen prošle godine navodi se da je „Havana sindrom“ vjerovatno usmjerena radio-frekvencija. U decembru ove godine, Nacionalna akademija nauka SAD-a objavila je izveštaj u kojem se navodi da su oštećenja mozga koja su pretrpjeli američki zvaničnici na Kubi, najverovatnije bili rezultat neke forme usmjerene energije, odnosno, energetskog napada.
Šeril Rofer, bivša hemičarka u Nacionalnoj laboratoriji Los Alamos, dovela je u sumnju zaključke studije i tvrdnje žrtava da iza oštećenja mozga stoji neka vrsta mikrotalasnog oružja koji su razvili neprijatelji.
Dokazi za efekte izazvane mikrotalasima, koji se zovu Havana sindrom, vrlo su tanki. Nijedan od pristalica ove ideje nije objasnio kako bi oružje zaista radilo. Nema dokaza da je uopšte razvijeno takvo oružje bilo gdje u svijetu. Ovakve tvrdnje zahtijevaju i jasna objašnjenja, ali dosad niko nije ponudio nijedno koje bi potvrdilo postojanje misterioznog oružja“, rekla je Roferova.
Sumnja na Rusiju
CIA je isprva sumnjala da Rusija stoji iza onoga što je ocijenjeno kao namjerni napad na diplomate i obavještajce Sjedinjenih Država. Visoki zvaničnici u Trampovoj, ali i Bajdenovoj administraciji izrazili su zabrinutost da su operativci koji rade za rusku vojno-obavještajnu službu GRU, uređajima za mikrotalasno zračenje ciljali američke zvaničnike. Cilj je, kako su naveli, krađa podataka sa telefona i računara, koji su opremljeni najsavremenijom tehnologijom.
Koristeći podatke o lokaciji, CIA je utvrdila da su pojedini ruski obaveštajci bili u istim gradovima kada su prijavljeni misteriozni simptomi operativaca. Ipak, iako su prethodnih godina incidente istraživali i FBI i CIA i američka vojska, ali i Diplomatska služba bezbjednosti Stejt departmenta, Nacionalni zavodi za zdravlje i Centri za kontrolu i prevenciju bolesti, niko nije uspio da prikupi konkretne dokaze da Rusija stoji iza napada.