Kako se ističe u najnovijem Izvještaju o tranziciji Evropske banke za obnovu i razvoj (EBRD) koji je danas predstavljen u Podgorici, crnogorska ekonomija se snažno oporavila tokom 2021.godine od krize izazvane pandemijom Covid 19. Ovogodišnji izvještaj se fokusira na digitalizaciju, ukazujući na rastući jaz između ekonomija koje napreduju u smislu digitalnih usluga i onih koje tu zaostaju. U njemu se naglašava značaj prevazilaženja ovih razlika zarad daljeg napretka.
“Pozitivan ishod turističke sezone pomogao je javne finansije i doveo do ekonomskog rasta u Crnoj Gori. Međutim, rat između Ukrajine i Rusije će vrlo vjerovatno usporiti oporavak sektora usluga s obzirom da posjetioci iz ove dvije zemlje predstavljaju značajan broj u ukupnom broju turista koji dolaze u Crnu Goru. Očuvanje makroekonomske stabilnosti i dalje je važno s obzirom na unutrašnje i spoljne nestabilnosti”. navodi se u saopštenju.
Ovogodišnji izvještaj, koji analizira trendove u 38 ekonomija u koje EBRD ulaže, naslovljen je „Nadgradnja sistema: isplativost sprovođenja digitalizacije“. Digitalizacija je dobila veliki podsticaj tokom krize Covid-19, jer je veliki dio privrede u mnogim zemljama prešao na onlajn sistem za svega nekoliko dana. Ovaj proces je predodređen da se nastavi i ostaće jedna od ključnih snaga koje oblikuju razvoj širom svijeta – uključujući Crnu Goru i šire regione EBRD-a.
“Prema izvještaju, čini se da je digitalizacija ekonomija ometena nerazvijenom infrastrukturom i niskim nivoom digitalnih vještina u mnogim zemljama. Pored toga, nedostatak digitalnih vještina među radno sposobnim stanovništvom u regionima EBRD-a, pogoršava i migracija ljudi sa višim nivoom obrazovanja i, posebno, boljim digitalnim vještinama”, piše u saopštenju.
Izvještaj ukazuje da je Crna Gora značajno napredovala u obezbjeđivanju određenih preduslova za digitalizaciju, kao što su infrastruktura i regulatorni okvir koji pogoduje višim nivoima digitalizacije. Dok je upotreba digitalnih tehnologija od strane pojedinaca i firmi poboljšana, nedostaci ostaju. Direktor EBRD-a za uticaj na tranziciju i globalnu ekonomiju, Aleksandar Plehanov je istakao da „u cilju daljeg unapređenja digitalnog razvoja Crne Gore, rješavanje nedostatka digitalnih vještina predstavlja ključni prioritet, nakon čega slijedi razvoj usluga e-uprave“.
„EBRD je spremna da podrži Crnu Goru u njenim naporima da podstakne digitalizaciju širenjem širokopojasne infrastrukture i pomažući uvođenje pametnih i digitalnih tehnologija. Digitalizacija će pružiti podršku realizaciji EBRD-ove strategije za Crnu Goru u narednim godinama, koja se inače fokusira na: jačanje konkurentnosti privatnog sektora, podršku tranziciji Crne Gore na zelenu ekonomiju i podsticanje povezanosti i integracija”, rekao šef EBRD-a za Crnu Goru Remon Zakaria.
Podrška digitalizaciji malih i srednjih preduzeća
“Pored mogućnosti direktnog finansiranja od EBRD-a tamo gdje je to potrebno, Banka preduzećima u Crnoj Gori nudi pristup finansiranju u okviru svoje kreditne linije za konkurentnost MSP, u saradnji sa komercijalnim bankama. Pored kredita, preduzeća dobijaju i grantove do 15 odsto vrijednosti kredita, za ulaganja u održive i zelene tehnologije, automatizaciju, digitalizaciju itd”, dodaje se u saopštenju.
EBRD dodatno pruža poslovne savjete preduzećima, u saradnji sa domaćim i međunarodnim stručnjacima, kako bi unaprijedili svoje poslovanje u različitim oblastima, uključujući digitalizaciju. Od 70 savjetodavnih projekata tokom perioda pandemije 2020-2021, 23 (30 procenata) je bilo posvećeno digitalizaciji (uvođenje ICT rješenja, veb-shopova, DMS, ERP rješenja itd).