Jučerašnji “dogovor” koji je postigao ministar Saša Mujović u vezi nadoknade za potopljeno zemljište Opštine Nikšić sa predstavnicima Elektroprivrede RS mora proći detaljnu analizu i rađa sumnju u korist toga posla za Crnu Goru, smatra predsjednik Glavnog odbora Socijaldemokratske partije (SDP) Mirko Stanić.
“Prije svega, nema odgovora na suštinsko pitanje – da li se državna firma iz manjeg entiteta BiH platiti odgovarajući iznos za korišćenje voda iz amulacije Bilećkog jezera u Crnoj Gori za proizvodnju struje? Radi se o desetinama, ako ne i stotinama miliona eura koje je naša zemlja do sada izgubila zbog toga što se vode sa naše teritorije (preko 20%), ali i sliva (oko 40%) koriste za proizvodnju električne energije u nekoliko elektrana. Podsjećanja radi, izgradnjom lučne brane Grančarevo, 1965. godine napravljeno je vještačko Bilećko jezero, koje se prostire na oko 6,5 miliona kvadratnih metara crnogorske teritorije”, navodi Stanić.
Kako dalje dodaje, iz Bilećkog jezera vrši se vodosnabdijevanje za četiri hidroelektrane – Trebinje 1, Trebinje 2, Čapljina i Dubrovnik.
“Crna Gora, tačnije Opština Nikšić je dobijala godišnju naknadu za Bilećko jezero od 1972. godine pa do raspada SFRJ i sada je pravo pitanje, zašto se i u čije ime ministar Mujović odrekao nadoknade za potopljeno zemljište za preko 30 godine, koja je u međuvremenu uredno isplaćivana opštinama Bileća i Trebinje? Ne treba, ministre Mujoviću, Nikšiću retroaktivna isplata od 1.1.2024. godine, nego od 1.1.1993 od kada se ona ne isplaćuje i pored nastavka proizvodnje energije. Podsjećam, a to je lako provjeriti – još 26.juna 2013 godine postignut je dogovor po kojem je Nikšić od “Elektroprivrede Republike Srpske” trebao da dobije retroaktivnu nadoknadu za ne manje od 10 godina”, kaže Stanić.
Takođe, sporna je, kako dodaje, i visina nadoknade, jer je u vrijeme SFRJ taj iznos iznosio oko 400.000 maraka godišnje.
“Ako znamo kolika je inflacija u proteklih 30 godina, onda sigurno da je iznos od 600.000 eura, barem tri puta manji od onoga što je trebalo da se dogovori”, kaže Stanić.
Navodi da su i euro i marka čvrste valute, “tako da je prostim množenjem stopa inflacija i vrijednosti tog novca iz 1992. i ovog danas, poslije 30 godina morala biti postignuta značajno veća vrijednost za građane Nikšića i milione kvadrata njihove potopljene zemlje”.
“I na kraju, ne manje bitno. Nijesmo vas Ministre “u Mletke šiljali” da obezbijedite vodu za Boku – voda je obezbijeđenja izgradnjom regionalnog vodovoda sa dovoljnim kapacitetima za sve lokalne vodovode. U manji entitet BiH treba da odete kako bi dogovorili pravednu raspodjelu elekrične energije proizvedene od vode sa teritorije Crne Gore i sa sliva koji je u našoj zemlji – a prema studiji “Iskorišćenje hidroenergetskog potencijala Bilećkog jezera u dijelu koji pripada Crnoj Gori”, koju je 2008. godine uradio Energoprojekt Beograd, učešće Crne Gore u proizvodnji HE Trebinje1 je od 58,7 do 93,06 gigavat sati (GWh) godišnje, u HE Trebinje 2, od 2,1 do 3,32 GWh godišnje i u HE Dubrovnik 1, od 163,3 do 258,8 GWh godišnje. Ukupno to je 224 do 355,18 GWh godišnje ili za period od 1968. do 2022. godine od 12.096 do 19.179 GWh što ako se uzmu cijene sa referentnih berza odakle đe Crna Gora trguje energijom – iznosi nekoliko stotina miliona eura”, rekao je Stanić.
Dovoljno, dodaje, za izgradnju svih nedostajućih bolnica, vrtića i škola u Crnoj Gori – bez eura kredita.
“Ali ako se budemo dogovarali kao ministar Mujević juče – sav taj novac, kao i ovih par desetina miliona izgubljenih za Nikšić će ostati sa one strane granice”, zaključuje Stanić.
Svaka cast Gospodine. Respekt.