Akcija za ljudska prava (HRA), Centar za građansko obrazovanje (CGO) i ANIMA – Centar za žensko i mirovno obrazovanje, pozivaju na memorijalno okupljanje sjutra, u subotu, 25. maja u podne, ispred Centra bezbjednosti Herceg-Novi, u cilju obilježavanja godišnjice ratnog zločina Deportacije bosansko-hercegovačkih izbjeglica iz Crne Gore 1992. godine.
“Okupljanje organizujemo kao izraz savjesti crnogorskog društva, u znak sjećanja na žrtve ovog ratnog zločina i u cilju podrške njihovim porodicama. Godinama se zalažemo da se žrtvama podigne spomenik i da država uspostavi 25. maj kao Dan sjećanja na žrtve zločina deportacije bosansko-hercegovačkih izbjeglica”, navode ove NVO.
Crnogorska policija je u maju 1992. godine, prema dostupnoj zvaničnoj dokumentaciji, nezakonito uhapsila najmanje 66, a po nezvaničnim podacima i preko stotinu civila starosti od 18 do 66 godina, koji su u Crnu Goru izbjegli od rata u Bosni i Hercegovini, i kao taoce ih predala vojsci bosanskih Srba pod vođstvom Radovana Karadžića i Ratka Mladića da im posluže za razmjenu ratnih zarobljenika.
Smrtno su stradale najmanje 54 osobe, dok je 12 preživjelo teške oblike mučenja u logorima Republike Srpske. Još uvijek nisu pronađena tijela svih smrtno stradalih.
“Crna Gora je za 200 članova porodica žrtava posle četvorogodišnjeg suđenja na osnovu poravnanja platila naknadu štete zbog nezakonitog djelovanja crnogorske policije koje je dovelo do tragičnih posljedica. Da su nezakonito uhapšeni i izručeni kao taoci utvrđeno je i pravosnažnom krivičnom presudom u Crnoj Gori, kao i presudom Haškog tribunala u predmetu Krnojelac (upravnik logora u Foči). Međutim, u krivičnom postupku vođenom u Crnoj Gori, svi okrivljeni su oslobođeni, jer je sud proizvoljno uveo zahtjev da su optuženi “morali pripadati organizaciji strane u sukobu ili postupati u službi strane u sukobu da bi bili odgovorni za ratni zločin”, pri čemu je zaključeno da Crna Gora nije bila strana u sukobu u Bosni i Hercegovini”, ističu ove NVO.
Ovo je, dodaju, dvadeseta godina da građansko društvo organizuje memorijalno okupljanje, a petnaesta da se to čini pred zgradom Uprave policije u Herceg-Novom, odakle je većina izbjeglica prinudno odvedena i izručena vojsci Srpske Republike u Bosni i Hercegovini.
Od predstavnika najviših državnih organa, skupu će, kažu, prisustvovati Zaštitnik ljudskih prava i sloboda, Siniša Bjeković.
“Predsjednik države Jakov Milatović i premijer Milojko Spajić, iako blagovremeno pozvani, odgovorili su da su spriječeni da prisustvuju. Skupu će ispred kabineta Predsjednika Crne Gore prisustvovati saradnica Marija Vesković”, navode.
U ime Ministarstva unutrašnjih poslova prisustvovaće državni sekretar ministarstva Petar Koprivica i načelnik Odjeljenja bezbjednosti u Herceg Novom, Dragan Kontić.
U ime Ministarstva vanjskih poslova, prisustvovaće v.d. generalnog direktora u Generalnom direktoratu za bilateralne poslove, Aleksandar Drljević.
U ime potpredsjednika Vlade za rad, obrazovanje, zdravstvo i socijalnu politiku, Srđana Pavićevića, savjetnica Mirjana Maslovar.
U ime Opštine Herceg Novi, menadžer Opštine, Dušan Vukić, iz političke partije URA.
Prisustvo skupu su do sada potvrdili i ambasador Bosne i Hercegovine u Crnoj Gori, Branimir Jukić, predstavnici Bošnjačkog vijeća, predstavnici Programa Ujedinjenih nacija za razvoj (UNDP), kao i Liberalna partija, Socijaldemokrate, Bošnjačka stranka, Građanski pokret URA, nevladine organizacije.