Mjesec mart posvećen je podizanju svijesti o važnosti prevencije i ranog otkrivanja karcinoma kolorektuma (debelog crijeva), podsjećaju iz Kliničkog centra Crne Gore (KCCG).
Prilika je, poručuju ljekari, da još jednom ukažu na značaj prevencije u borbi protiv ove opake bolesti, jer je, kako ističu ona najbolji, najefikasniji i najjeftinji način borbe, ne samo protiv karcinoma već i drugih oboljenja.
“Takođe moramo podsjetiti da tokom cijele godine ljekari raznim edukativnim aktivnostima apeluju na javnost i skreću pažnju na značaj prevencije u borbi protiv ove bolesti, prije svega putem sredstava javnog informisanja, organizovanjem edukativnih tribina, kao i u svakodnevnom radu sa pacijentima. Oni zato i ovom prilikom podsjećaju na važnost upražnjavanja zdravih stilova života kako bi smanjili rizik za nastanak kolorektalnog karcinoma”, naveli su iz te zdravstvene ustanove.
U tom cilju je danas ispred Instituta za onkologiju Kliničkog centra Crne Gore (KCCG) simbolično obilježen kraj martovske kampanje za podizanje svijesti o značaju prevencije i ranog otkrivanja karcinoma kolorektuma.
Dr Sanja Lekić, direktorka Instituta za onkologiju Kliničkog centra Crne Gore, istakla je važnost zajedničke borbe protiv karcinoma kolorektuma i apelovala na javnost da se aktivno uključi u očuvanje zdravlja.
Ona je poručila da ne treba čekati zadnji momenat već da se na vrijeme obrati pažnja na neke od simptoma koji mogu ukazati na postojanje ove bolesti i nastojala da i ovom prilikom podstakne javnost na redovne preglede.
“Rak debelog crijeva jedna je od najčešćih zloćudnih bolesti među stanovništvom razvijenog svijeta. Podjednako je zastupljena u oba pola, iako nešto češće kod muškaraca. Godišnje oboli oko dva miliona ljudi, a umre oko milion. Pretpostavka je da će 2030. godine karcinom debelog crijeva biti vodeći uzrok kancerske smrti starijih od 50 godina. 1/23 muškarca i 1/25 žena će dobiti karcinom. U Crnoj Gori godišnje oboli oko 200 muškaraca i 140 žena. Godišnje umre oko 100 pacijenata na globalnom nivou, što ne zaobilazi ni naše stanovništvo, a sve je veći procenat oboljelih koji su mlađi od 50 godina. Zato je važno insistirati na mjerama primarne prevencije koja uključuje zdrave stilove života, prije svega konzumiranje hrane bogate vlaknima, voće i povrće, smanjenje unosa mesa i izbjegavanje masti i mesnih prerađevina. Preporučuje se redovna fizička aktivnost i prestanak pušenja te kontrola konzumacije alkoholnih i gaziranih pića. Mjere sekundarne prevencije nam omogućavaju da bolest otkrijemo u ranom stadijumu, kada je u visokom procentu izliječiva. Ovaj segment zdravstvene zaštite obuhvata upoznavanje opšte javnosti sa mogućim simptomima bolest kakve su promjene u navikama pražnjenja crijeva, smjene tečnih stolica i zatvora, lažni pozivi na stolicu, krv u stolici i anemija. Prisutnost anemije kod žene koja je u menopauzi i kod muškarca bez obzira na životnu dob iziskuje ispitivanje u pravcu iskljčivanja postojanje maligne bolesti debelog crijeva. Takođe sekundarna prevencija podrazumijeva i skrining program ranog otkrivanja ove bolesti, za populaciju zdravih, asimptomatičnih žena i muškaraca životne dobi od 50 do 74 godine. Svrha današnjeg okupljanja jeste da opštu javnost podsjetimo da zajedničkim snagama i brigom o zdravlju možemo učiniti da se karcinom debelog crijeva ne desi ili da se otkrije u stadijumu bolesti kada je izliečiv”, kazala je dr Lekić.
Prof. dr Mileta Golubović, klinički patolog u Centru za patologiju KCCG, podsjetio je da je skrining kolorektuma jedan od najbolje organizovanih skrining programa u Crnoj Gori, kao i da je to ujedno prvi skining koji je počeo u našoj državi, još od 2013. godine.
“S obzirom da dolazim iz domena dijagnostike, konkretno kliničke patologije, moram da kažem da je dijagnostika kada su skrininzi u pitanju izuzetno važna karika i imperativ za kasnije adekvatno pozicioniranje u pogledu prognostičkih i prediktivnih faktora kada su ovi tumori u pitanju, odnosno za rano otkrivanje tumora. Mi danas u Centru za patologiju, pored patohistološke dijagnostike, radimo i molekularne analize ovih tumora što je izuzetno važan segment, jer su to prediktivni markeri za kasniju upotrebu ciljane personalizovane i individualizovane terapije koja je imperativ za adekvatno i sveobuhvatno liječenje ovih pacijenata”, istakao je Golubović.
Dr Andrijana Vujović, specijalista epidemiologije Instituta za javno zdravlje Crne Gore (IJZCG) i koordinator skrining programa raka debelog crijeva, kazala je da skrining otkriva metodu ranog otkrivanja bolesti kod osoba koje nemaju simptome i znake bolesti i nijesu opterećene genetskom predispozicijom.
“Skrining raka debelog crijeva se radi kod osoba starosti od 50 do 74 godine, to su osobe oba pola i sprovodi se u svim domovima zdravlja u Crnoj Gori. Koordinacija skriningom se vrši od strane IJZCG i važno je spomenuti da se skrining sprovodi pomoću jednog vrlo jednostavnog testa gdje se radi analiza uzorka stolice na okultno krvarenje. U slučaju da je test pozitivan to ne znači da osoba sigurno ima rak, već je treba uputiti na dodatnu dijagnostiku, odnosno, kolonoskopiju”, istakla je Vujović.
Jasminka Zec Saveljić, koordinator za skrining program debelog crijeva u Domu zdravlja Glavnog grada, uputila je javni apel na sve naše građane koji su u starosnoj grupi od 50 do 74 godine da se jave svojim izabranim ljekarima kako bi uzeli učešće u ovom važnom programu.
Iz KCCG su kazali da na platou ispred Instituta za onkologiju medicinsko osoblje je takođe dijelilo edukativne flajere koje je ispred Udruženja medikalnih onkologa Crne Gore osmislila dr Nevenka Lukovac Janjić.
“Neka ovaj događaj bude podsticaj svima da se angažuju u borbi protiv karcinoma kolorektuma i da zajedno radimo na stvaranju zdravije budućnosti. Institut za onkologiju KCCG se zahvaljuje svim učesnicima i poziva javnost na kontinuiranu podršku u borbi protiv ove opake bolesti”, poručuju iz KCCG.