Kako je na Cetinju 1901. godine izmišljena Obilića poljana

Piše: Miroslav Ćosović

Na jučerašnjii dan 28. juna 1389. godine na Kosovu polju odigrala se bitka između vojske turskog sultana Murata i srpske vojske koju je predvodio knez Lazar Hrebeljanović. Srpska vojska je bila potpomognuta Mađarima, Albancima, Bosancima, Hrvatima i drugim hrišćanima, ali preci Crnogoraca, srednjovjekovni Zećani, nijesu učestvovali u toj bitki i to je nepobitno utvrdila srpska istorijska nauka.

BALŠIĆA I NAŠIH PREDAKA NIJE BILO NA KOSOVU 1389, A ĐE JE NA DAN BITKE BIO MARKO KRALJEVIĆ?

U Crnoj Gori je do prije nekoliko godina bila potpuno od javnosti skrajnuta činjenica da naši preci nijesu učestvovali u Bitki na Kosovu 1389. godine. Ta je bitka neprestano, evo skoro dva vijeka predstavljena Crnogorcima kao njihova bitka, iako preci Crnogoraca u njoj nijesu učestvovali. Nepodijeljeni je stav najboljih srpskih medievista, da preci Crnogoraca nijesu bili na Kosovu 28. juna 1389. i njihove iskaze sam više puta pokazivao, prvi put na još prije 10 godina u tekstu “Bajke o crnogorskom učešću”.

Postavlja se pitanje đe je 28. juna 1389. bio Marko Kraljević, koji je, sem što je čuveni junak narodnih pjesama, bio i stvarna istorijska ličnost. Ako posigurno znamo da je Marko Kraljević u to vrijeme bio turski vazal, onda je jedini logični zaključak da se rame uz rame borio sa Muratom protiv kneza Lazara, Srba i drugih hrišćana. Uostalom Marko Kraljević je i poginuo kao turski vazal, na Rovinama, 1395. godine.

U Bitki na Kosovu 1389. ubijeni su sultan Murat i sin mu Jakub, a poginuo je i predvodnik hrišćanske koalicije knez Lazar. Možda sama bitka nije bila završena jasnim porazom Lazarove vojske, ali dešavanja poslije bitke pokazuju da se rat između Turaka i srednjevjekovnih Srba krajem 14. vijeka završio porazom Srba, jer je Srbija postala vazalna turska zemlja. Stefan, sin kneza Lazara, postao je vjerni vojnik sultana Bajazita, a Lazareva kćerka Olivera priključena je haremu istog sultana, Muratovog sina.

SRPSKA NACIONALNA IDEOLOGIJA JE UVEZENA U CRNU GORU U 19. VIJEKU

Kompletna srpska nacionalna ideologija u Crnoj Gori je importovana, mada, sa nekim prvobitnim oblicima srpske nacionalne ideje pravoslavni kler na Cetinju i u Crnoj Gori bio je upoznat i prije 19. vijeka. U crnogorskom narodu srpska nacionalna ideologija nije živjela prije dolaska Sime Sarajlije na Cetinje. Sarajlija je svom učeniku Njegošu usadio srpsku nacionalnu ideologiju, a Njegoš je zatim tu ideologiju prenio na ogroman broj Crnogoraca. Simo Sarajlija je izmislio priču da su Crnogorci zbijeg Srba poraženih na Kosovu 1389. godine, Sarajlija je na Njegoša prenio kultove: Miloša Obilića, Karađorđa i Dušana… i sve sam to pokazao u tekstu “Kakav je uticaj Simo Sarajlija imao na Njegoša?”  (5. januar 2017)

I prije Njegoša ima pomalo srpske nacionalne (pri)misli kod cetinjskih vladika. To je razumljivo, cetinjski mitropoliti su bili u stalnom kontaktu sa srpskim klerom, putovali su u Srbiju, čitali su stare crkvene knjige koje su slavile Nemanjiće, čitali su stare srpske crkvene ljetopise u kojima su se susrijetali sa srpskim narodnim imenom, kaluđeri iz Srbije su nastanjivali crnogorske manastire. Gligor Stanojević piše:

“Tako je tradicija o Crnojevićima bila narodna tradicija. Ali pored ove tradicije postojala je, tačnije razvijala se, i kosovska tradicija. Nosilac ove tradicije bila je cetinjska mitropolija.” (Gligor Stanojević, Crna Gora u doba vladike Danila, Cetinje, 1955, str 183)

Srpska narodnost u Crnoj Gori je izmišljotina iz 19. vijeka, srpska kultura u Crnoj Gori ne postoji, jer Srbi u Crnoj Gori nose crnogorsku kapu, crnogorsku nošnju, igraju crnogorski oro, preci su im bili vjernici Crnogorske crkve. Naravno, svako danas ima pravo da se izjašnjava kako hoće, tako da danas Srbi u Crnoj Gori itekako postoje, kao što postoje i: Eskimi, Vile, Božja bića, Amebe, Kikirezi, Sijuksi, Razočarani, Polutani, Gorštaci, Komunisti, Templari, Avatari, Štrumfovi, Transformersi.

U jednoj rečenici kazano: Srpsku nacionalnu ideologiju, takozvano srpstvo, na Cetinje je donio Sima Milutinović Sarajlija, čovjek koji je i izmislio riječ srbstvo.

OBILIĆA POLJANA SE ZVALA VELIKA LIVADA/POLJANA

U 19. vijeku intenzivno je rađeno i danas se stalno radi na posrbljavanju Crne Gore, pa su tako mnogi toponimi u Crnoj Gori posrbljeni. Npr. Krušna glavica u Podgorici je preimenovana u Kruševac. Topolica u Baru je dobila naziv po Topoli u Srbiji. Selo Srska u Zeti postalo je – Srpska. Itd.

Tako je u 19. vijeku ideologiziran jedan dio Cetinja i danas nosi naziv – Obilića poljana. Originalni naziv Obilića poljane na Cetinju bio je – Velika livada ili Velika poljana i za to imamo besprijekorne istorijske izvore koji su  sklonjeni od šire javnosti Crne Gore.

U pismu upućenom Njegušima 21. novembra 1823. godine, Petar I Petrović Njegoš između ostaloga piše: “Čeljad koja bjehu u mlin pošla ne smiju se doma vratit, zakumili naše momke da ih provedu do kućah, i oni najprije pošli, vjeru u Bajicah izvadili da ih slobodno mogu prevesti, pak uzeli čeljad da prate, a kad došli mimo crkve na velju livadu, sretnu ih Bajice i ubiju u njihove ruke jednu đevojku Špadijerovu, koja je panula mrtva na njihove noge i haljine.” (Petar I Petrović Njegoš, Djela, CID, 1999, str 168)

Dr Dimo Vujović je u knjizi “Knjeginja Darinka” (Cetinje, 1968), pokazao plan varoši Cetinja iz 1860. godine, na kojem se vidi da se današnja Obilića poljana zvala Velika livada, plan iz Vujovićeve knjige faksimilno prilažem.

Glas Crnogorca u broju od 28. jula 1895. godine je objavio vijest: “(Vojnički stan) U ponedjelnik je svečano otpočet na Cetinju rad oko prve kazerme za stajaću vojsku u Crnoj Gori. Bila je prisutna cijela Visočanstvena Porodica. Njegovo Visočanstvo Prestolonasljednik zapalio je prvu minu. Temelj se kopa ovoj kazermi na velikoj livadi kod Vlaške crkve.”

Za “Obilića poljanu” se u “Istorijskom leksikonu Crne Gore” (K-PER, 2006, Podgorica, autori: Živko Andrijašević,  Šerbo Rastoder, Zvezdan Folić i drugi), kaže: “Obilića Poljana, lokalitet na Cetinju, koji je u XIX vijeku služio za vojne vježbe. Naziv Obilića Poljana za ovaj lokalitet počeo je da se upotrebljava tek krajem devedesetih godina XIX vijeka. Prije toga lokalitet se zvao Velika livada, odnosno Velika poljana… U urbanističkom planu Cetinja iz 1901. godine prvi put je naveden naziv Obilića poljana, kao novo ime za dotadašnju Veliku Livadu (poljanu).” (str 943)

Obilića poljana je produkt mitomanije, mit je najjače vezivno tkivo unutar mnogih evropskih nacija nastalih u 19. i 20. vijeku, pa tako i srpske.