On je ocijenio “da su Crna Gora i Srbija adekvatno komunicirale jedino u vrijeme Zorana Đinđića, poslije čega je sve bilo u znaku velike neodređenosti i neiskrenosti”.
Iako postoje “istorijske činjenice kada je riječ o obje države”, ovdje aktuelna vlast “zamijera ‘žutima’ što su dozvolili Crnoj Gori da ode, kao da je neko držao za perčin, pa je popustio”, rekao je Božović.
Za Božovića, koji je profesor beogradskog univerziteta u penziji, izjave predstavnika srpskih vlasti “da je Crna Gora srpska država” ili da je “režim u Podgorici antisrpski, srbomrzački i bezbožnički” djeluju zastrašujuće.
Kao da je riječ o “potrebi da se konstatno proizvodi novi sukob”, predočio je Božović, saglasan sa ocjenama da je narativ o Crnoj Gori, godinama unazad sličan, bez obzira ko je na vlasti i da ovdje “imamo neprekidne sukobe”.
Prema njegovom stavu, ovaj sukob se mora prevladati i rješavati mirno, u atmosferi u kojoj se ljudu čuju i vide, da niko ne bude oštećen”, naročito oko “pitanja koja su tako delikatna, poput religije, crkve i države”.
Ta pitanja se moraju “razrješavati logikom znanja i istorijskih činjenica”, naglasio je Božović, koji “ne bi volio da budu oštećeni ni crkva, ni država, ali nemojmo zaboraviti da je riječ o sekularnoj državi”.
On je predočio da državnost ima i “psihološku dimenziju” i konstatovao da, poslije nestanka autokefalne crnogorske crkve, nastaje nešto što je problem kulture sjećanja, jer “mi ne znamo šta je bilo”.
“U toj situaciji se dešava i ekstremno ponašanje Vučićevih saboraca i spinovanje, poput onog o državnom udaru, kreiranje napetosti, poslije koje će doći onaj koji o svemu odlučuje, Gospod Bog na zemlji, da riješi problem na miran način”, tumači Božović.
On je mišljenja “da ni u odnosima političkog vrha u Srbiji i SPC nema iskrenosti i neposrednosti i razumijevanja drugog i drugosti i da je ovaj sukob jedan talas populizma koji se podstiče i podržava”.
Kako je obrazložio, ovo je posljedica situacije “da nismo ispričali ratnu priču, da imamo ratno nasljeđe, da se nismo suočili sa prošlošću i da kroz rat razumijemo odnose i sa Crnom Gorom”.
“Previše je magle u toj situaciji, i dalje su prisutni nesporazum i nerazumijevanje onog što se dogodilo, ko je kome šta učinio i šta je bilo tačno u toj ratnohuškačkoj mašineriji”, ukazao je Božović.
U kojoj je, kako je konstatovao, “bilo sve to što ne valja i što je suprotno suštini crkve, suštini vjere, suštini ljubavi i razumijevanja, suprotno onome što je racionalno i razložno”.
Na opasku da Srbija sa Crnom Gorom nije ratovala, već, uslovno rečeno bila na istoj strani, kao i da se osamostaljenje dogodilo na miran način, Božović je rekao da je, “cinično govoreći, došao red na Crnu Goru”.
Sa svima smo se manje ili više posvađali i ta situacija je konstatno prisutna, ocijenio je on i poručio da bi “bilo dobro da se svi malo umirimo”.
Da neki način tu politički igru odigramo malo elegantnije, a ne ovako grubo i trapavo, jer koliko Božović vidi, nije problem u običnim ljudima, Srbima i Crnogorcima, koji su bliski i među kojima nema animoziteta, niti bilo čega što je daleko od normalnosti.
Uz opasku da je “napravljeno svetogrđe gdje god se u prošlosti ovakva politika umiješala”, on je ocijenio da u Srbiji “imamo defekt populizma, koji je proizveo simulaciju demokratije”.
Poredeći Aleksandra Vučića i Mila Đukanovića, kao i atmosferu u dva društva i dvije države koje Evropska komisija opisuje kao “zarobljene”, Božović je rekao “da postoje razlike, iako je riječ o fenomenu dugog trajanja”.
Taj fenomen, prema njegovom objašnjenju, sa sobom nosi “tradicionalizam, autokratsku vladavinu, nacionalna označavanja, podanički mentalitet, debakl političke kulture i same demokratije”.
“U Srbiji imamo dominaciju i gospodarenje jednog čovjeka koji o svemu odlučuje i koji je za sve kompetentan”, ukazao je Božović, pozivajući se na nedavnu Vučićevu izjavu “da prezire elitu”.
“Ova forma političkog života i političke kulture je antielitistička, antipluralistička. Postoje samo vođa i narod, a narod je onaj koji ja vodim, zavodim, razvodim, narod ide za vođom i ništa mu nije potrebno doli superego vođe koji je njegova svijest i savijest”, ilustrovao je Božović.
S druge strane, govoreći o Đukanoviću, koji je decenijama na vlasti u Crnoj Gori, Božović priznaje “da manje poznaje taj ambijent, ali mu se čini da je Đukanović, u smislu političke racionalnosti, od većeg formata”.
“On čini sada, ono što bi, ako bi odlagao, morao da čini sjutra, dok mi činimo, da ne činimo. Ono što bi trebalo danas, ostavljamo za sjutra”, uporedio je Božović.
Situaciju u dva podijeljena društva u Srbiji i Crnoj Gori, on vezuje za “neraščišćavanje tema iz ratne prošlosti” i ocjenjuje da su “na vlasti oni koji su u Srbiji morali biti lustrirani”.
Osvrćući se na odnos opozicije u Srbiji prema Crnoj Gori, Božović je naglasio “da mu strahovito smeta što je veliki dio opozicije previše desno i što u Srbiji imamo kombinaciju desnog na vlasti i desnog u opoziciji”.
Sa stanovišta mogućih promjena, to je “zaleđena situacija”, ocijenio je on, napominjući “da smo ranije bili previše tolerantni i prema sadašnjoj opoziciji”.
Povodom nedavnih Vučićevih kritika funkcionera Zorana Babića, jer ljetuje na Brionima, gdje srpski narod “nema druga”, Božović je saglasan da se to može shvatiti i da “nema narod druga u Podgorici ili Bečićima”.
Prema njegovom shvatanju, “ta rečenica govori o odnosu prema drugom i drugosti, odnosno o odnosu prema cijelom regionu”.
“Mislim da je grijeh i sramota da ne postoje dobri odnosi između Crne Gore i Srbije, jer ti odnosi, po prirodi stvari, moraju biti drugačiji i bliski”, zaključio je Božović.