Bakić: Bratić nema samostalnih radova, predala dvije identične recenzije

Bivša ministarka prosvjete Vesna Bratić izabrana je nedavno na Univerzitetu Crne Gore u zvanje redovne profesorice. Pojedinci iz stručne javnosti osporavaju njen izbor smatrajući da nije obavljen u skladu sa propisima, jer, između ostalog, nema nijedan samostalno objavljen rad. Sa Univerziteta Crne Gore Pobjedi nijesu odgovorili na pitanja o toj temi.

Bratić je, upitana da li smatra da je izabrana u skladu sa propisima, odgovorila Pobjedi da neće da komentariše to.

“Nadam se da ćete od nekog dobiti odgovor koji nije pamfletističko-populistički”, rekla je Bratić.

Na objavljenom konkursu na Filološkom fakultetu za izbor u akademsko zvanje za oblasti anglistika – anglofona književnost i civilizacija i engleski jezik, tražio se jedan izvršilac. A izbor u akademsko zvanje obavlja se u postupku zasnivanja radnog odnosa na Univerzitetu Crne Gore. Za izbor u zvanje prijavila se bila i Tanja Bakić, odnosno konkurisala je za docenta, a Bratić za redovnog profesora. Na kraju se bira jedan od dva kandidata. Bratić je izabrana, Bakić nije.

Bakić smatra da je u ovom procesu prekršen niz stavki, odnosno propisa, zbog čega je pokrenula postupak pred Agencijom za alternativno rješavanje sporova.

“Dobila sam konačnu odluku Senata u kojoj stoji da je Bratić jednoglasno izabrana u zvanje. Ne postoji nikakvo obrazloženje o tome zašto ja nijesam izabrana i zašto je Bratić data prednost, bez obzira na sporne stavke koje sam navela u svom prigovoru, a na koje mi članovi recenzentske komisije nijesu odgovorili izjašnjenjima, već izjavama da ostaju pri prethodno rečenom”, rekla je Bakić Pobjedi.

Ona ističe da je Naučni odbor UCG, na sjednici u februaru, dao konačno mišljenje o ispunjenosti uslova i kriterijuma za izbor u akademsko zvanje (br. 01/8 -1147), zaključivši da ispunjava uslove za izbor u zvanje docent. Smatra da na Univerzitetu Crne Gore nema razvoja kritičke misli (da niko neće da se zamjeri koleginici ako kaže istinu), kao ni novih zapošljavanja, iako su budžetska izdvajanja u 2024. godini rekordno porasla – čak 15 miliona eura više nego 2020. godine – ukupno 35,8 miliona eura.

“Zamjerke na proces ovog spornog izbora u zvanje su brojne. Članica Komisije za razmatranje konkursnog materijala i pisanje recenzija za izbor u akademsko zvanje, prof. dr Radojka Vukčević bila je mentorka kandidatkinji Vesni Bratić pri izradi doktorata koji je ova odbranila 2012. godine na Univerzitetu u Beogradu. Ova činjenica upućuje na sukob interesa”, rekla je ona.

Kaže da niko od čelnika sa Univerziteta Crne Gore nije preuzeo odgovornost podnošenjem ostavke sa svoje pozicije zato što su dva člana ove komisije u recenzijama objavljenim u Biltenu Univerziteta Crne Gore br. 598 od 28. decembra 2023. godine predala identične tekstove – prof. dr Radojka Vukčević i prof. dr Zoran Paunović.

“Ko li je stvarno napisao taj tekst, hm? Tekst prof. dr Zorana Paunovića, koji živi i stvara u Beogradu, prepun je ijekavice. Da li se o tome ,,razmjenjivalo mišljenje“ na sjednicama Vijeća i Senata”, navela je Bakić.

Što je sporno u izboru?

Bakić je detaljno objasnila kako je tekao postupak izbora Bratić. Kaže da je saglasno članu 88, stav 15 Statuta UCG, podnijela prigovor još 26. januara Vijeću Filološkog fakulteta i u njemu obrazložila stavke koje smatra da su sporne u čitavom procesu. U skladu sa članom 7, stav 5 Pravila postupka izbora u akademska i naučna zvanja i shodno Statutu UCG, član 88, stav 16, Komisija za razmatranje konkursnog materijala i pisanje recenzija za izbor u akademsko zvanje je trebalo da se izjasni na njen prigovor. Dodaje da, nažalost, na sjednici Vijeća Filološkog fakulteta, održanoj 21. februara 2024, komisija to nije učinila, već je samo poslala izjave da ostaje pri stavu prethodno objavljenom u Biltenu UCG br. 598 od 28. decembra 2023. godine.

“Iako u zapisniku sa ove sjednice stoji da je Vijeće ,,razmotrilo izvještaj recenzenata sa prigovorom i izjašnjenjima recenzenata“, ipak nigdje u istom zapisniku ne postoje apsolutno nikakvi detalji o ,,razmatranju“, mogućim akterima i zaključcima sa takvog ,,razmatranja“. Međutim, postoje detaljni podaci o glasanju, gdje se ističe da je većinom glasova Vijeća (skoro jednoglasno) izabran prijedlog da se Bratić izabere u zvanje redovne profesorice”, navela je ona.

Ovaj prijedlog Vijeća proslijeđen je Senatu UCG.

“Sjednica Senata održana je 15. marta 2024. Iako u Zapisniku stoji da je Senat ,,razmatrao cjelokupan materijal iz predmetnog postupka“ i da je došlo do ,,razmjene mišljenja“, nigdje (opet!) nema apsolutno nikakvih podataka o tome ko je i kako razmijenio mišljenje, niti šta je kazao o mom prigovoru. Ali i u ovom slučaju takođe ima podataka o glasanju da se dr Vesna Bratić izabere u akademsko zvanje redovni profesor. Odluka je bila jednoglasna”, dodaje Bakić.

Sljedeća zamjerka tiče se akademskog rada dr Vesne Bratić. Nakon uvida u njenu bibliografiju objavljenu u Biltenu UCG br. 598, od 28. decembra 2023, kao i na sajtu UCG, primjetno je, kaže Bakić, da ona nema objavljene radove iz oblasti anglofone književnosti –– iz koje ima doktorat i iz koje oblasti su i birani recenzenti za pisanje izvještaja (član 88 Statuta Univerziteta Crne Gore, stav 17 i Uslovi i kriterijumi za izbor u akademska zvanja, član 4), već da je ona potpisana za jednog od nekoliko koautora iz sasvim drugih oblasti – lingvistike ili metodike nastave stranog jezika, dok je na dva rada potpisana kao koautor takođe iz druge oblasti – srpske književnosti.

“Bratić u ovom procesu izbora u zvanje nema nijedan samostalno objavljeni rad”, rekla je Bakić.

Primjetno je, kako dodaje, i da su za recenzentsku komisiju izabrani profesori engleske ili američke književnosti.

“Shodno tome, oni i nemaju znanja da analiziraju radove iz oblasti lingvistike, metodike nastave jezika i srpske književnosti. Ali su to ipak radili, kada su preopširno, pohvalno i hvalospjevno analizirali radove dr Bratić”, rekla je Bakić.

Kaže da činjenica da dr Bratić nema radove na temu engleske ili američke književnosti iznenađuje, s obzirom na to da ona duži niz godina drži predavanja na Filološkom fakultetu Univerziteta Crne Gore upravo iz književnih oblasti – britanski klasicizam, sentimentalizam, romantizam i američka književnost – koje su predmet usvojene Inicijative za pokretanje procedure za izbor u više akademsko zvanje (br. 01-1398) za glavnu oblast anglofona književnost i civilizacija na matičnom Filološkom fakultetu, na osnovu koje je i raspisan ovaj konkurs za izbor u zvanje od 30. juna 2023.

“Kad smo već kod naučnoistraživačke djelatnosti iz oblasti anglofone književnosti kod dr Vesne Bratić, ona je svoj magistarski rad iz 2007. godine ,,Slike stradanja i smrti u Tišminom i Foknerovom pripovjedačkom postupku“ objavila pod neznatno izmijenjenim nazivom ,,Stradanje i smrt u Foknerovoj i Tišminoj prozi“ (izdavač: UCG, 2020. godina). Ista situacija primjenjuje se i na njen doktorat iz 2012. godine ,,Slike Amerike u dramama Dejvida Memeta i Sema Šeparda“, objavljen pod takođe neznatno izmijenjenim nazivom ,,Panorama Amerike u postmodernoj drami“ (UCG, 2020. godina). Oba izdanja Bratić u svojoj bibliografiji navodi kao monografije”, rekla je ona.

Dodaje da u njenoj cjelokupnoj bibliografiji, datoj na sajtu UCG, jedina dva samostalna autorska rada iz oblasti anglofone književnosti su ,,Iskustvo nasilja i stradanja u romanima Aleksandra Tišme“ (2017) (izvod iz magistarkog rada) i ,,Stanja šoka: Šta je Semu Šepardu ostalo da kaže 90-ih“ (2014) (izvod iz doktorata) – oba objavljena u hrvatskom časopisu Književna smotra. Ostali radovi Bratić, tvrdi Bakić, nijesu samostalni, već koautorski, a nijedan od njih nije iz oblasti anglofone književnosti.

“Uzgred, jedan od brojnih koautorskih radova Bratić i lingvistkinje Milice Vuković-Stamatović ,,Conceptual Container Metaphors and Entrapment in Woolf’s Mrs Dalloway“ dotiče se engleske književnosti, ali ne sa književnog, već lingvističkog aspekta – konceptualne metafore, kojima se i sama Vuković-Stamatović često bavila u svojim radovima iz oblasti lingvistike”, kaže ona.

Bakić ističe da je interesantno da su svi njeni radovi iz anglofone književnosti samostalni i objavljeni od uglednih međunarodnih izdavača, a da ta činjenica nije bila toliko bitna u očima recenzenata.

“Recimo, rad ,,The Most Obscure and Most Angelic of all the English Lyrical Poets’: William Blake in the former Yugoslavia“ objavljen je u monografiji ,,The reception of William Blake in Europe“ koju je objavio čuveni Bloomsbury sa sjedištem u Londonu. Drugi moj rad ,,William Blake the designer: The reception of Robert Blair’s ‘Grave’ in Serbia“ objavljen je u književnom časopisu Literature Compass, koji izlazi u izdanju gigantskog izdavača Wiley sa sjedištem u Nju Džersiju, a nalazi se na A&HCI listi u prestižnoj kategoriji Q1. Moj rad ,,’Re-mediating’ William Blake in Croatia and Serbia“ objavio je svjetski najpoznatiji časopis iz oblasti studija o Vilijamu Blejku – Blake: An Illustrated Quarterly sa sjedištem na Univerzitetu Ročester u Njujorku (lista Scopus), a uređuju ga i recenziraju svjetski najpoznatiji kritički autoriteti o Blejku”, navela je ona.

Navodi da se recenzentska komisija previše sažeto i distancirano zadržala na analizi njenih radova, iako su svi oni iz oblasti književnosti engleskog romantizma, koja i jeste obuhvaćena ovim predmetnim konkursom, iako su svi samostalni i bez koautorstva, dok se s podrobnijim fokusom i povišenim ,,stepenom hvale posvetila koautorskim radovima dr Vesne Bratić iz oblasti lingvistike, metodike nastave stranog jezika i srpske književnosti“.

“Naredni problem u čitavom ovom postupku odnosi se na pisano obraćanje dr Vesne Bratić (br. 01-111/1), koje je izvorno predala velikom brzinom (31. januara 2024), nakon što sam ja blagovremeno, i saglasno sa članom 88 Statuta UCG, predala svoj prigovor Vijeću Filološkog fakulteta (26. januara 2026) na recenzije objavljene u Biltenu Univerziteta Crne Gore br. 598 od 28. decembra 2023. godine. Moj prigovor je trebalo da bude tajan sve do narednog zasijedanja sjednice Vijeća Filološkog fakulteta, 21. februara 2024. Bratić je ovim pisanim obraćanjem prekršila i Pravila postupka izbora u akademska i naučna zvanja (član 7, stav 3), zato što ona nije kandidat koji je dobio negativno mišljenje recenzenata, a niti je recenzent koji se izjašnjava po osnovu predatog prigovora”, smatra Bakić.

Etički odbor nije cijenio da li Bratić zadovoljava etičke standarde univerzitetskog profesora

Akademik Crnogorske akademije nauka i umjetnosti prof. dr Slobodan Backović komentarisao je da li su na izbor Bratić mogle da utiču njene nezakonite odluke dok je obavljala funkciju ministarke, te je smijenila direktore škola koji su na sudu dokazali da je to učinjeno mimo propisa. Backović kaže da je pitanje za odgovorne na UCG, u prvom redu rektora prof. dr Vladimira Božović – zašto se niko na UCG nije sjetio da pita Etički odbor za mišljenje o postupcima prof. dr Bratić u vezi sa nezakonitim djelovanjem za vrijeme ministarskog mandata.

“Etički odbor UCG treba da odgovori na pitanje da li etički profil prof. dr Bratić zadovoljava etičke standarde univerzitetskog profesora (Etički kodeks Univerziteta Crne Gore, član 4, stav 1 – Akademsko osoblje dužno je u javnim nastupima i djelovanju promovisati humanističke vrijednosti, ugled struke i akademske zajednice i čuvati lično i profesionalno dostojanstvo kolega i član 5, stav 10 – Pripadnici akademskog osoblja ne smiju zloupotrebljavati akademski autoritet radi ostvarivanja ličnih, porodičnih i političkih interesa). Etički odbor zbog toga i postoji. Toga nije bilo”, rekao je Backović.

Dodaje da, pošto se niko nije sjetio Etičkog odbora u slučaju prof. dr Bratić, Senat je mogao da razmatra samo izvještaj recenzentske komisije koja je ocjenjivala pedagoški i naučni rad prof. dr Bratić.

,,Prekršeni propisi, nije zaštićen ugled Univerziteta“

Bakić je taksativno navela koji propisi su sve prekršeni u slučaju izbora Bratić. Kaže da je prekršen član 103 Statuta UCG, jer akademsko osoblje, tačnije Vijeće Filološkog fakulteta, kao i Senat UCG nijesu štitili ugled Univerziteta s obzirom na istovjetne predate tekstove dva člana recenzentske komisije.