Dok se život polako vraća, nepovjerenje prema susjedima moglo bi da ostane godinama, piše Dojče vele.
Centralne ulice Jafe su čudnovato mirne, neobično za subotu u ovom gradu u kojem žive Arapi i Jevreji. Par dana otkako su Izrael i Hamas zaključili primirje, nije bilo raketa iz Pojasa Gaze niti vazdušnih udara izraelske armije na tu palestinsku teritoriju.
Ali, primirje se još ne osjeća u Jafi i drugim mješovitim gradovima.
„U Jerusalimu mnogi Jevreji i Palestinci čak ne kupuju hleb jedni od drugih“, rekla nam je Safa* (31), Palestinka koja se ranije preselila iz Jerusalima u Haifu. „Zvuči odvratno, ali u Jerusalimu sam mogla da se sakrijem u sopstveni mjehur. Nisam morala da se suočavam sa jevrejskim rasizmom i diskriminacijom ako bih ostala u istočnom dijelu grada.“
„U Haifi se pak Jevreji i Palestinci sreću svakodnevno. Grad nije podjeljen na dva dijela kao Jerusalim“, dodaje Safa.
Taj grad na sjeveru Izraela – treći po veličini u zemlji – važio je za model suživota. Ali, napetosti su proteklih sedmica pokuljale na površinu. Tokom raketiranja, u Haifi su jevrejski demonstranti kamenicama napali jednog Palestinca. U još sjevernijem gradiću Akre, petorica Arapa su napala jednog Jevreja.
„Nema stvarnog suživota“, kaže nam Safa o Haifi. „I ovdje su Palestinci oduvijek bili građani druge klase. To se sada samo bolje vidi.“
Krv i dim
Halil* (15) iz Jafe kaže da je primirje „fantastična vijest, ali da je tek početak“. Dječak prodaje robu u porodičnoj pekari koja je obično krcata i palestinskim i jevrejskim kupcima. „Policija blokira ulice ovdje svako veče, ispituje nas. Zašto? Zar smo mi kriminalci? Samo hoćemo da živimo u miru u našoj zemlji.“
Jedina mušterija u pekari je Adam (42), Jevrej iz Jafe. „Bez obzira na politička stanovišta, činjenica je da će Jevreji i Palestinci morati da nauče da žive zajedno. Nema druge realne opcije.“
Ali, to neće biti lako. Televizija je posljednjih dana prikazala kako desničarska rulja u predgrađu Tel Aviva – koje se graniči sa Jafom – brutalno prebija čovjeka koji već leži i ne mrda. Kako se prenosi, napali su ga jer su mislili da je Palestinac. Prethodno su izraelski ekstremisti marširali gradom, uništavali arapske radnje i uzvikivali rasističke slogane.
U gradu Lodu, gdje je 40 odsto stanovnika arapsko, vatrenim oružjem je ubijen Palestinac (32), dok su paljene sinagoge i imovina Jevreja. Nešto kasnije je jedan Jevrej umro od posljedica napada Arapa.
Tada je ispred zapaljene sinagoge mještanin Joel Frankenburg (34) rekao agenciji AFP: „Arapi hoće da nas pobiju“, dodajući da su ga napali kamenicama i da je poslao porodicu van grada.
Crni bilans
Otkako je na snazi primirje, život se stidljivo vraća u Izraelu i Pojasu Gaze. Trgovci peru izloge, kafići se pune. U Gazi su vlasti najavile da od nedjelje (23. maj) rade i administrativne kancelarije.
Tokom jedanaestodnevnog sukoba je izraelska vojska izvela stotine vazdušnih napada na prenaseljeni Pojas Gaze, usmrtivši 248 ljudi uključujući 66 djece. Prema lokalnom Ministarstvu zdravlja koje vodi Hamas, ranjeno je blizu dvije hiljade ljudi. Prema Ujedinjenim nacijama, više od polovine ubijenih bili su civili.
U Izraelu je od Hamasovih raketa stradalo dvanaestoro ljudi, uključujući jedno dijete, izraelskog vojnika, jednog indijskog i dva tajlandska državljanina. Povrijeđeno je 357 ljudi.
Prema izraelskoj vojsci, Hamas i druge militantne grupe ispalile su 4.350 raketa od kojih je ogromna većina presretnuta ili je pala već u Pojasu Gaze.
No u mješovitim gradovima žrtve nisu rezultat projektila, već linča i vandalizma. Stradalo je ionako krhko povjerenje među komšijama i mogle bi biti potrebne godine da se ono povrati.