Toplotni talas u jednom od najhladnijih regiona svijeta izazvao je šumske požare i sibirskom gradu Jakutsku zaprijetio apokalipsom u obliku gustog otrovnog dima, javile su službe za nadgledanje atmosfere. Smatra se da visoki nivoi čestica, a možda i hemikalija, uključujući ozon, benzen i vodonik-cijanid, čine ovo jednim od najgorih zagađivača vazduha u svijetu. Lokalne vlasti upozorile su 320.000 stanovnika da ostanu u zatvorenom kako bi izbjegli gušenje od dima.
🇷🇺 The city of #Yakutsk in Eastern #Siberia was completely covered with smoke due to forest fires.
The city has had the dirtiest air in the world for a week, according to data from the IQAir service. pic.twitter.com/xShKizkpqW— GLOBAL NEWS NEXUS (@globalnwsnexus) July 19, 2021
Satelitska analiza pokazuje da su poslednjih dana nivoi PM2,5 ili malih čestica koje mogu ući u krvotok i oštetiti ljudske organe porasli iznad 1.000 mikrograma po kubnom metru, što je 40 puta više od preporučenih nivoa bezbjednosti u Svjetske zdravstvene organizacije.
U utorak su monitori kvalitete vazduha u Jakutsku izmjerili nivo PM2,5 od 395 mikrograma.
Ovo spada u ekstremnu kategoriju „vazdušne apokalipse“, koja po definiciji ima „trenutne i ozbiljne posledice za sve“.
CNN piše da je veliko područje prekriveno maglom, a požari se probijaju kroz šume koje su suve nakon nekoliko nedjelja vrućine. Požari su veliki, a vjetrovi jaki – dim putuje sve do Aljaske.
Naučnici vjeruju da je ljudski faktor u klimatskim promjenama važan uzrok ovih događaja. Jakutsk, glavni grad ruske sjeveroistočne savezne republike Saha, poznate i kao Jakutija, najhladniji je zimski grad na planeti, ali zbog globalnog zagrijevanja ljetnje temperature ovde rastu najmanje 2,5 puta brže od svjetskog prosjeka.
Prošle godine, tokom neobično produženih vrućina u širem sibirskom regionu, temperature su bile najmanje pet stepeni Celzijusa iznad prosjeka januar-jun, što je dovelo do topljenja permafrosta, urušavanja zgrada i stvaranja neobično ranog i intenzivnog početka sezone šumskih požara.
Naučnici kažu da je to zbog izduvnih gasova, industrijskih emisija, krčenja šuma i drugih ljudskih aktivnosti, ističe Gardijan.
Požar u najhladnijem naseljenom mjestu na svijetu
Trend obaranja rekorda nastavljen je ovog proljeća, ranije nego obično i nešto južnije nego prošle godine, u blizini naseljenijih područja, poput Jakutska.
Veliki dio gradske okoline sa oko 300 000 stanovnika čini gusta četinarska šuma (tajga), koja se lakše zapali kada je vruće i suvo. Siberian Times je početkom maja izvijestio o prvom požaru u okolini Ojmjakona na sjeveroistoku Jakutije, koji je poznat kao najhladnije naseljeno mjesto na svijetu zbog rekordno niskih temperatura.
Kako su se požari širili na tom području je raspoređeno više od 2.000 vatrogasaca iz Jakutije kao i pojačanje iz drugih djelova Rusije.
Vojni avioni su korišćeni za natapanje šuma vodom i sijanje oblaka srebrovim jodidom i tečnim azotom da bi izazvali kišu. Sve u svemu, ovo je najveća vatrogasna operacija u ovom regionu od raspada Sovjetskog Saveza. Međutim, uprkos velikim naporima, desetine požara i dalje bijesne još uvijek van kontrole.
Zastrašujući video iz regiona prikazuje gusti crni dim i crveni plamen duž autoputa Kolima, koji je u sovjetsko vrijeme bio poznat kao „Put kostiju“ zbog stotina hiljada zatvorenika koji su umrli tokom gradnje. Od tada je ovaj glavni put zatvoren. Turisti na čamcu na rijeci Leni objavili su snimke svog krstarenja pored zapaljenih brda sa mobilnog telefona.
Prošle nedjelje je Ministarstvo za vanredne situacije Republike Saha reklo da više od 250 požara gori na 5.720 kvadratnih kilometara, površini otprilike dvostruko većoj od Luksemburga. Satelitske slike američke svemirske agencije NASA pokazale su ogromne oblake dima koji se uzdižu u atmosferu.
Na osnovu satelitskih posmatranja, služba za praćenje atmosfere Kopernikus Evropske unije izvijestila je da su šumski požari u Sahi od 1. juna ispuštali 65 megatona ugljenika, što je znatno iznad prosjeka 2003-2020. Ovo je drugi najveći ukupni rezultat ikada a po svemu sudeći srušiće i prošlogodišnji rekord ako se trenutni trend nastavi do uobičajenog završetka požarne sezone krajem avgusta.
Dim požara sadrži više toksina nego najzagađeniji urbani centri. Mark Parington, viši naučnik iz Kopernika, rekao je da analiza atmosferskih aerosola iz vatre u Sahi sugeriše nivo površinskih PM2,5 iznad 1.000 mikrograma po kubnom metru vazduha, zajedno sa ostalim potencijalnim sastojcima kao što su ozon, amonijak, benzen, vodonik-cijanid i organski aerosoli.
Poređenja radi, godišnji prosjek u gradovima poznatim po smogu kao što su Peking, Hotan, Nju Delhi i Gaziabad iznosi između 100 i 110.
Parington je rekao da klimatske promjene pomažu u stvaranju uslova za više požara u sjevernim borealnim šumama u Sibiru, Kanadi i sjevernim zemljama Evrope, koja se zagrijeva brže od globalnog prosjeka.