Vladina agencija Sjedinjenih Američkih Država prizemljila je svoju flotu dronova zbog zabrinutosti da bi Kina mogla koristiti bespilotnu letjelicu za špijuniranje, uprkos internim upozorenjima da bi zabrana zapravo povećala sigurnosne rizike, otkrivaju dokumenti do kojih je došla Al Jazeera.
Ministarstvo unutrašnjih poslova SAD-a takođe je zanemarilo upozorenja da bi zabrana mogla ometati napore u borbi protiv šumskih požara, mjesecima prije nego što su zvaničnici izvijestili da ova ograničenja čine gašenje požara težim i opasnijim, pokazuju dokumenti.
Ministarstvo unutrašnjih poslova SAD-a, koje upravlja javnim zemljištem i resursima u SAD-u, naredilo je privremeno prizemljenje dronova proizvedenih u Kini i onih koji sadrže kineske djelove u oktobru 2019, zbog sumnje u kinesku tehnologiju unutar administracije bivšeg američkog predsjednika Donalda Trampa.
Tadašnji sekretar unutrašnjih poslova Dejvid Bernard formalizirao je zabranu u januaru 2020. godine, neograničenom naredbom kojom se prizemljuje cjelokupna flota od 810 bespilotnih letjelica Ministarstva unutrašnjih poslova – koji se upotrebljavaju kod prirodnih katastrofa, geoloških istraživanja i praćenja populacije divljih životinja – sve “dok se pitanja sajber-sigurnosti, tehnologije i domaće proizvodnje ne riješe na odgovarajući način”.
Naredba, koja je uslijedila nakon godina upozorenja da bi dronovi kompanija poput DJI-a sa sjedištem u Šendženu mogli tajno slati podatke u Peking, uključivala je izuzetak za hitne slučajeve, kao što su gašenje šumskih požara i misije potrage i spašavanja.
Ali brifing Ministarstva o programu bespilotnih letjelica, dobijen na osnovu zahtjeva o slobodi informacija, pokazuje da su zvaničnici u to vrijeme izrazili zabrinutost da bi prizemljenje dronova – od kojih su gotovo svi bili kineske proizvodnje ili su sadržavali kineske dijelove – prisililo odsjek da se osloni na izvođače koji su loše opremljeni u pružanju zaštite od sajber-sigurnosnih rizika.
Piloti stavljeni u opasnost
“Uredi će vjerovatno pribjeći ugovorima o krajnjim proizvodima kako bi dobili podatke koji bi inače bili dobijeni od strane flote bespilotnih letjelica Ministarstva unutrašnjih poslova”, rekao je Mark Batrik, tadašnji direktor Ureda za avijacijske usluge, u dokumentu brifinga.
„Povećan rizik za Odjeljenje je da mnogi komercijalni dobavljači bespilotnih letjelica koriste iste kineske DJI bespilotne letjelice kao Ministarstvo, ali bez prilagođenog sigurnosnog softvera, firmvera i hardvera koji su prisutni u DJI bespilotnim letjelicama Ministarstva unutrašnjih poslova.”
Na brifingu je takođe rečeno da je osoblje Ministarstva unutrašnjih poslova odgovorno za operacije gašenja požara izrazilo zabrinutost da bi nemogućnost planirane kupovine novih dronova, obučavanje novih operatera dronova i izvođenje letova pripravnosti štetila “pripremama za požarnu godinu 2020.”
Ministarstvo je kasnije interno priznalo da je otkazivanje kupovine dronova smanjilo sposobnost provođenja kontrolisanih požara i stavilo u opasnost više pilota tokom požarne sezone 2020. godine, stoji u izvještaju Financial Timesa iz 2020. u kojem se citirao interni dopis iz tog vremena.
Brifing do kojeg je došla Al Jazeera datiran je 30. oktobar 2019, dan nakon prvobitne naredbe Ministarstva unutrašnjih poslova, ali e-mailovi u dokumentima pokazuju da je savjet o nedostacima ograničavanja kupovine dronova zatražen u ime Bernhardta najmanje 12 dana ranije.
Stiven Aftergud, direktor projekta Federacije američkih naučnika o vladinoj tajnosti, rekao je da se činilo da se Ministarstvo unutrašnjih poslova “nesvjesno vezalo u politički čvor, pun neželjenih posljedica”.
“Pretpostavljam da se ovo može shvatiti kao dio tekuće ponovne procjene ekonomskih i sigurnosnih izazova koje predstavlja Kina”, rekao je Aftergud za Al Jazeeru.
“A ako se percepcija kineske prijetnje pokaže pretjeranom, onda će se to retrospektivno smatrati oblikom ‘moralne panike’. Ali od naredbe iz 2019. o prizemljenju dronova kineske proizvodnje, čini se da je dominantna tema bila konfuzija.”
Bernard, koji se vratio na posao u privatni sektor 2021, rekao je da su izuzeci koje je uključio u svoju naredbu riješile zabrinutost koju su iznijeli zvaničnici nekih odjela.
“Nakon što sam pogledao materijal, mislim da je sigurno reći da sam uvjeren da je izuzeće u narudžbi i postupak odobrenja koje je razvio PMB [Ured za politiku, upravljanje i budžet] za upotrebu riješilo probleme koje ste opisali u 2020.”, rekao je Bernard za Al Jazeeru.
Batrik, bivši zvaničnik Ministarstva unutrašnjih poslova koji je napisao brifing u kojem je opisao potencijalne rizike prizemljenja flote dronova, nije odgovorio na zahtjeve za komentar.
DJI odbacuje kritike
Portparol Ministarstva nije odgovorio na pitanja o tome da li je prizemljenje flote dronova rezultiralo većim korištenjem izvođača ili stvorilo sigurnosne rizike, ali je rekao da je odjel ažurirao svoju politiku o dronovima, uključujući zaštitu od “neprihvatljivih rizika”, prošle godine nakon opsežne recenzije.
Prema ažuriranoj politici objavljenoj u oktobru, Ministarstvo unutrašnjih poslova je zabranilo buduće kupovine dronova iz “neprijateljskih zemalja”, a istovremeno je dozvolilo nastavak nehitnih misija koristeći postojeću flotu nakon što se utvrdi da se rizici mogu ublažiti na “prihvatljiv nivo”.
Portparol kompanije DJI odbacio je sugestije da njihovi dronovi predstavljaju sigurnosni rizik.
“Veliki broj vladinih agencija u Sjedinjenim Američkim Državama nastavlja se oslanjati na DJI dronove i koristiti ih u svom svakodnevnom radu”, rekao je glasnogovornik za Al Jazeeru.
“Ovo uključuje mnoštvo partnera za provođenje zakona i hitne službe, koji znaju da mogu vjerovati našim proizvodima jer su sigurni. Naše prakse sajber-sigurnosti/privatnosti potkrijepljene su od strane više nezavisnih trećih strana u Sjedinjenim Američkim Državama i drugdje od 2017. godine.”
Nastavak ograničavanje kineskih kompanija
Napori Vašingtona da se ograniče kineske kompanije nastavljeni su pod predsjednikom Džoom Bajdenom, koji je pojačao trgovinski i tehnološki rat s Kinom koji je započeo pod Trampom.
Američko ministarstvo odbrane je u oktobru dodalo DJI, koji je najveći svjetski proizvođač komercijalnih dronova, na crnu listu kompanija koje su navodno povezane s kineskom vojskom.
U martu je dvostranačka grupa senatora uvela zakon koji će zabraniti svim američkim saveznim agencijama da kupuju dronove proizvedene ili sastavljene u neprijateljskim zemljama, uključujući Kinu.