Vršilac dužnosti na poziciji španskog premijera Pedro Sančez (Pedro Sanchez), iz vladajuće stranke socijalista, suočava se sa potencijalno teškim pregovorima oko formiranja Vlade, nakon objave rezultata drugih parlamentarnih izbora održanih ove godine u kojima nema niti jednog jasnog pobjednika.
Izborni rezultati doveli su i do prvih ostavki, sa liderom stranke desnog centra Građani Albertom Riverom, koji je dao ostavku jer je njegova stranka, sa 57 zastupnika osvojenih u aprilu, na ponovljenim izborima dobila samo deset.
Iako su socijalisti osvojili većinu mjesta u parlamentu, lijeva ali ni desna politička struja neće biti u mogućnosti da formira većinsku vladu.
Sančezova Španska socijalistička radnička partija (PSOE) osvojila je 120 od 350 mandata u donjem domu parlamenta, prema rezultatima na osnovu većine prebrojanih glasova.
Socijalisti su osvojili tri mandata manje nego na prethodnim izborima, održanim 28. aprila, i još uvijek su daleko od apsolutne većine od 176 zastupnika, neophodnih za formiranje vlade.
Konzervativna Narodna stranka Pabla Kasada (Pablo Casado) osvojila je drugo mjesto i imaće 88 zastupnika umjesto 66, koliko su osvojili u aprilu, što je bio najlošiji rezultat ove stranke u istoriji.
Iznenađenje ovih ponovljenih izbora je ekstremno desni Voks (Vox), koji je na aprilskim izborima prvi put ušao u parlament. Na nedjeljnim izborima Voks je više nego udvostručio broj zastupnika i imaće 52 umjesto dosadašnja 24 mandata.
Anti ideje Voksa
Lideru Voksa, 43-godišnjem Santijagu Abaskalu (Santiago Abascal), na velikom uspjehu – osvojenom trećem mjestu, čestitali su populistički i lideri iz Evrope koji su protiv migranata, uključujući Francuskinju Marin Le Pen (Marine Le Pen), Italijana Matea Salvinija (Matteo Salvini) i Holanđanina Gerta Vildersa (Geert Wilders).
Pridružujući se nacionalističkom talasu koji je prisutan i u drugim dijelovima Evrope, Voksovo imigrantsko stajalište i naročito oštro protivljenje secesionističkom nagonu Katalonije dovelo je ovu stranku do značajne pobjede na posljednjim izborima.
Aprilski izbori su prvi izbori od kada se Španija vratila demokratiji 1970. godine na kojima je desničarska stranka osvojila više od jednog mjesta u parlamentu.
Osnovana 2013. godine, od strane bivših članova konzervativne Narodne strane, Voks je antimuslimanska, antifeministička, euroskeptična, socijalnokonzervativna stranka.
Jedan od glavnih ciljeva Voksa, piše Rojters (Reuters), bila je “recentralizacija”, prepravljanje ustava kako bi se ukinule regionalne autonomije i parlamenti, što je pitanje koje je pogodilo brojne nakon neuspješnog pokušaja nezavisnosti Katalonije 2017. godine i nemira na sjeveroistoku zemlje potaknutih zatvorskim kaznama za separatističke vođe.
Obzirom da se brojni Španci još uvijek sjećaju godina diktature Franciska Franka (Francisco Franco), zemlja se dugo činila otpornom na desničarski nacionalizam.
No, lider Voksa Santijago Abaskal kaže da će sada raditi na izgradnju onoga što je nazvao “patriotskom alternativom” za Španiju.
Pad ‘Građana’
Ljevičarska koalicija Ujedinjeni možemo (Unidas podemos) Pabla Iglesijasa (Pablo Iglesias), koja je tokom ljeta odbila da pomogne Sančezu da formira novu vladu, imaće u novom sazivu 35 umjesto 42 zastupnika.
Iglesijas je nakon objave nedjeljnih rezultata rekao da je spreman da pregovara sa Sančezom te je pozvao ljevičarske stranke da se ujedine. No čak i ako ovaj put uspostave koaliciju i dalje neće moći da uspostave većinu u parlamentu.
Najveći gubitnik izbora je stranka desnog centra Građani (Ciudadanos) koja je sa 57 spala na 10 zastupnika, pošto je njen lider Albert Rivera odbio da pomogne socijalistima u formiranju vlade i pokušao da kopira neke tvrdokorne pozicije Voksa.
Ovo su četvrti izbori u Španiji u posljednje četiri godine. Raniji izbori održani u aprilu ove godine nisu donijeli jasnu većinu te socijalisti nisu uspjeli da formiraju vladu do septembarskog roka, zbog čega je došlo do novih izbora.
U obraćanju pristalicama nakon objave rezultata, premijer Pedro Sančez rekao je da će njegov prioritet biti na “formiranju stabilne vlade i obavljanju politike koja će biti korisna za većinu Španaca.”
“Želio bih uputiti poziv svim političkim strankama, jer svi trebaju djelovati odgovorno i velikodušno kako bi se deblokirala politička situacija u Španiji”, rekao je Sančez u obraćanju svojim pristalicama nakon objave izbornih rezultata, prenosi BBC.