Prodaja oružja u svijetu porasla je za gotovo pet odsto u 2018. godini a tržištem su dominirale SAD, pokazao je izvještaj Stokholmskog međunarodnog mirovnog istraživačkog instituta (SIPRI) objavljen danas.
Promet 100 najvećih proizvođača oružja dostigao je 420 milijardi dolara zahvaljujući najviše američkom tržištu, navodi se u izvještaju.
Američki proizvodjači drže 59 odsto tržišta i ubilježili su promet od 246 milijardi dolara, za 7,2 odsto veći nego godinu dana ranije.
„To je značajno povećanje za godinu dana, s obzirom na već visok nivo američke prodaje“, rekla je za AFP direktorka SIPRI za program transfera oružja i vojnih izdataka Od Fleran (Aude Fleurant).
Američke kompanije imale su koristi od odluke administracije predsjednika Donalda Trampa da modernizuje oružane snage kako bi se učvrstila pozicija SAD prema Kini i Rusiji.
Rusija je druga po proizvodnji oružja i drži 8,6 odsto tržišta ispred Velike Britanije sa udjelom od 8,4 odsto i Francuske sa 5,5 odsto.
Izveštaj nije uključio Kinu, jer nije bilo dovoljno podataka, ali se procjenjuje da su medju 100 najvećih proizvodjača oružja na planeti i izmedju tri i sedam kineskih firmi.
Kina, kako se navodi, od 2013. troši 1,9 odsto bruto domaćeg proizvoda na odbranu.
Dvije vodeće evropske kompanije, Erbas i MBDA, takodje su odgovorile na „tražnju zbog stalnih oružanih sukoba i ozbiljnih tenzija u više regiona“, rekla je Fleran.
Istovremeno je vodeća ruska firma Almaz-Antei skočila na deveto mjesto na listi najvećih proizvodjača oružja u svijetu sa prometom od 9,6 milijardi dolara, za 18 odsto većim nego u 2017.
„Taj rast zasnovan je ne samo na snažnoj domaćoj tražnji, već i na kontinuiranom rastu prodaje oružja drugim zemljama, posebno izvozu sistema S-400“, navode se u izvještaju Stokholmskog instituta.
Jedan od kupaca tih sistema je i članica NATO Turska koja se odlučila na kupovinu uprkos američkoj prijetnji sankcijama.
Turska industrija oružja ima dvije kompanije medju 100 najvećih sa prometom od 2,8 milijarde dolara, za 22 odsto većim nego u prethodnoj godini.
Turska je „vodjena ciljem da bude samodovoljna u snabdijevanju oružjem i zato razvija proizvodnju oružja u svim segmentima (kopneni sistemi, vazdušni, mornarički, rakete)“, rekla je Fleran.
„Turska je i uključena u trajni oružani sukob sa Kurdima i to takodje povećava tražnju oružja“, dodala je ona.
Najveći svjetski proizvodjač oružja i dalje je američki Lokid Martin, koji tu poziciju drži od 2009, i koji je u 2018. godini ostvario promet od 47,3 milijarde dolara. Prodaja Lokid Martina pokriva 11 odsto svjetskog tržišta.