Predstavnički dom Kongresa SAD formalno je priznao genocid nad Jermenima, simboličnim glasanjem koje je razbjesnjelo Tursku u trenutku veoma loših odnosa dvije članice NATO.
To je prvi put da je takva rezolucija usvojena na plenarnoj sjednici Kongresa.
Neobavezujuća rezolucija poziva na “sjećanje na genocid nad Jermenima” i “odbacivanje pokušaja (…) povezivanja američke vlade s negiranjem genocida nad Jermenima” kao i podučavanje o tom istorijskom događaju. Za rezoluciju je glasalo 405 od 435 prisutnih kongresmena, i demokrata i republikanaca, dok je 11 bilo protiv.
Ishod glasanja je propraćen aplauzima.
Turska je odmah reagovala i snažno osudila “politički čin lišen razuma, namijenjen isključivo jermenskom lobiju i antiturskim grupama”.
Turska pozvala američkog ambasadora na razgovor
Tursko ministarsvo spoljnih poslova pozvalo je danas američkog ambasadora Dejvida Saterfilda i uputilo mu protest zbog rezolucije o priznavanju genocida nad Jermenima izglasanoj u Predstavničkom domu američkog Kongresa.
Tursko ministarstvo je navelo da odbacuje neobavezujuću rezoluciju kojom se masovno ubistvo Jermena za vrijeme turskog otomanskog carstva priznaje kao genocid.
Ambasador Saterfild pozvan je u ministarstvo u vezi sa odlukom koja je “lišena pravne ili istorijske osnove”, naveli su turski zvaničnici.
Ambasador je pozvan i povodom sinoćnjeg usvajanja teksta u Predstavničkom domu Kongresa SAD u kome se predvidjaju sankcije protiv turskih zvaničnika zbog ofanzive u sjeveroistočnoj Siriji, koji je usvojen sa 403 prema 16 glasova.
Oba dokumenta usvojena juče su znak pogoršanja tursko-američkih odnosa koji su zategnuti oko brojnih pitanja, posebno zbog američke podrške sirijskim kurdskim borcima koje Ankara smatra teroristima.
Tursko ministarstvo je navelo da su oba dokumenta napravljena za domaću upotrebu u SAD i da će narušiti odnose dvije zemlje. Navodi se da poslanici, koji su kritični prema turskoj ofanzivi u Siriji, ne bi trebalo da se “svete” kroz rezoluciju o priznavanju genocida nad Jermenima.
Turska osporava opis masovnih deportacija i ubistava Jermena za vrijeme Otomanskog carstva 1915. kao genocid i godinama je u Americi lobirala protiv priznavanja tog genocida. Ona je pozivala da se formira zajednički komitet istoričara da istraži te događaje.
“Nesumnjivo će ova rezolucija negativno uticati na sliku SAD u javnom mnjenju Turske”, navodi se u saopštenju ministarstva.
Genocid nad Jermenima priznaje 30 država, kao i istoričari. Prema procjenama, trupe Otomanskog carstva, saveznika Njemačke i Austro-Ugarske, tokom Prvog svjetskog rata su ubile između 1,2 i 1,5 miliona Jermena.
“Previše često se, tragično, negira užasavajuća stvarnost tih zločina. Mi danas jasno kažemo, u ovoj sali, s ciljem da se ovo ureže u mermer povijesti Kongresa: varvarska djela počinjena protiv jermenskog naroda predstavljaju genocid”, rekla je predsjedavajuća Predstavničkog doma Nensi Pelosi.
Prema procjenama, između pola miliona i 1,5 miliona Amerikanaca je jermenskog porekla.
Predsjednik SAD Donald Tramp je u aprilu 2017. ocijenio masakr Jermena iz 1915. kao “jedan od najgorih masovnih zločina 20. vijeka”. Iako on tada nije izgovorio riječ “genocid”, Turska je bijesno reagovala i osudila “dezinformacije” i “pogrešne definicije” američkog predsjednika.