Piše: Vladimir Jovanović
Svi znamo da Vaseljenska patrijaršija uvijek dobrovoljno i nesebično daje autokefaliju Crkvi nezavisne države, pod uslovom da, naravno, postoje potrebni kanonski uslovi za to, da bi zadovoljila nasušne i zahtjevne pastoralne potrebe u sekularizovanoj državi i u prisustvu sukcesivne pravoslavne državne vlasti. Istovremeno, crkvena autokefalija nije data onim pravoslavnim narodima koji još nijesu postigli državnu nezavisnost – kazao je, između ostaloga, poglavar Grčke pravoslavne crkve arhiepiskop Jeronim obraćajući se svome arhijerejskome saboru 12. oktobra u Atini.
„Antena M” je informisala da je Jeronim u subotu predśedavao vanrednim arhijerejskim saborom i tada prezentovao studiju „Autokefalija Crkve Ukrajine” na temelju pozitivnih nalaza dvije sinodske komisije da je davanje autokefalije Ukrajincima od strane Vaseljenske patrijaršije kanonski regularno.
Studija „Autokefalija Crkve Ukrajine” ima značaj i za razumjevanje prerogativa i uloge Vaseljenske patrijaršije u postupku usklađivanja sa sveštenim kanonima pozicije Crkve u odnosu na realnost obnovljene nezavisnosti države Crne Gore.
U nabrajanju ko je dobio kroz istoriju tomose o autokefalijama, Jeronim, na primjer, ne navodi Crnogorce i Ruse, tj. njihove crkve.
Rusi su 1448. samoproglasili svoju crkvenu nezavisnost, a Crnogorci 1485. godine.
Svjedno, Ruska i Crnogorska crkva su, na različite načine, vremenom priznate u rangu autokefalnih i kao takve u kanonskome i liturgijskome jedinstvu sa Vaseljenskom patrijaršijom; Autokefalna Mitorpolija Crnogorska do 1918. navođena je u sveštenim diptisima…
Blaženjejši arhiepiskop atinski i cijele Grčke Jeronim je u studiji „Autokefalija Crkve Ukrajine” saopštio i sljedeće:
„Vaseljenski patrijarh oduvijek je imao i ima nesporno kanonsko pravo ne samo da se brine o podršci pravoslavnih crkava u teškim situacijama i usred iskušenja, već je vezan i kanonskom obavezom da na vrijeme preduzme sve potrebne mjere da spriječi, eliminiše ili zacijeli opasne prijetnje ili iskušenja za tijelo Crkve.
Zaista, cjelokupna istorija Vaseljenske patrijaršije, bilo tokom perioda prosperiteta ili u teškim vremenima, pravi je dokaz o uvijek nesebičnome i žrtvenome služenju stradalim pravoslavnim crkvama.
Vaseljenska patrijaršija ima kanonsku privilegiju da samostalno proglašava autokefalije pomjesnih pravoslavnih crkava (na primjer, Gruzija – 1990; Češka Republika – 1998; Poljska – 1924; Albanija – 1937; Grčka – 1850; Srbija – 1878; Rumunija – 1885; Bugarska – 1945, etc)”.
***
Blaženjejši Jeronim, dakle, svjedoči da Srbija nije imala autokefalnu crkvu od 1219. godine; autokefaliju dobila više od šest i po stoljeća docnije.
Juče je i Vaseljenska patrijaršija liturgijski saopštila isto…