Institut za konzervativno partnerstvo, centar za inkubiranje politike za drugu Trampovu administraciju, bio je ko-sponzor diskusije u oktobru 2022. o tome kako donijeti „mir u Ukrajini“ kojoj je prisustvovao i mađarski ministar spoljnih poslova Peter Sijarto.
U publici su bili zvaničnici konzervativne politike i nacionalne bezbjednosti i republikanski stratezi, kaže osoba upoznata sa sastankom, prenosi Politico.
Kada su sjedjeli, dobili su pamflete u kojima su bez stida govorili proruski.
„Rusija ima volju, snagu i strpljenje da nastavi rat“, upozorava se u dokumentu, koji je na uvid Politico dao jedan od učesnika.
„Američka pomoć Ukrajini mora biti ozbiljno ograničena, a američko rukovodstvo bi trebalo ohrabriti ukrajinskog predsjednika Zelenskog da traži primirje i prizna Ukrajinu kao neutralnu zemlju.
Ako SAD nastave da omogućavaju rat, to će rezultirati uništenjem Ukrajine i izazvati dalju rusku agresiju prema Zapadu, sa potencijalom za nuklearni sukob“, navodi se.
Nekoliko mjeseci ranije, ruski predsjednik Vladimir Putin dodijelio je Sijartu Orden prijateljstva, najviše rusko državno odlikovanje koje se može dodijeliti nekom strancu.
Diskusija, koju je CPI održao u partnerstvu sa drugom konzervativnom neprofitnom organizacijom – Institut Counterpoint – bila je rani dio onoga što je postalo daleko šira inicijativa mađarskog premijera Viktora Orbana da proširi svoj uticaj širom svijeta.
To uključuje njegove ponovljene uvodne riječi bivšem predsjedniku Donaldu Trampu, koji je pohvalio Orbana u njegovom govoru o prihvatanju na Republičkoj nacionalnoj konvenciji krajem jula.
Mađarska poruka je zabrinjavajuća za mejnstrim republikanske spoljnopolitičke zvaničnike, bivše i sadašnje.
Dok je Tramp, tokom svog boravka u Bijeloj kući od 2017-2021, često izražavao svoje lično poštovanje prema Putinu, rat u Ukrajini učinio je otvoreni odnos između njih dvojice diplomatski neodrživim.
Orban, prema bivšim zvaničnicima GOP-a, korača u prazninu. On je ove godine dva puta posjetio Trampa na Floridi.
Obilazi transatlantske konferencije, plaća mađarskim novcem američke novinare i formalni sporazum sklopljen prošle godine između trusta mozgova koji finansira Orbanova stranka Fides, Instituta Dunav i Fondacije Heritage, još jednog političkog centra koji se nada drugoj Trampovoj administraciji.
Pokušaji Mađarske da utiče na debatu o politici u Vašingtonu odjekuju upravo u Briselu, gdje su Orbanovi sljedbenici postavili nekoliko antievropskih, desničarskih medija i istraživačkih centara, od kojih je najpoznatiji MCC Brisel.
Pokrenut 2022. godine, istraživački centar finansira Orbanova vlada, a premijerov politički direktor Balaž Orban, koji sa njim nije u srodstvu, predsjedava upravnim odborom.
MCC je predvodio kampanje koje pokušavaju da potkopaju akciju EU u vezi sa klimatskim promjenama i podržavaju proteste poljoprivrednika koji su potresli prijestonicu EU prošle godine.
Oni takođe teže da se obuzda podrška Zapada Ukrajini i, implicitno, oslabi podrška NATO-u.
Sa svoje strane, Orban nastoji da održi stabilan tok poslova između svoje zemlje i Rusije.
Čak i dok je kao članica EU primala stotine milijardi dolara, Orbanova vlada se sve više oslanjala na velike investicije vodećih protivnika Zapada: Rusije i njenog saveznika Kine.
Kina je bila najveći pojedinačni investitor u Mađarskoj 2023. godine, uključujući sporazum o saradnji Pojas i put i brojne fabrike baterija.
Mađarska je pozajmila milijardu dolara od tri kineske banke prošlog proljeća, što je najveći kredit koji je Budimpešta ikada uzela.
U maju je lider republikanske manjine u Senatu Kongresa SAD Mič Mekonel održao govor osuđujući Mađarsku zbog njenih sve većih veza sa autoritarnim silama neprijateljskim Zapadu.
„Detalji o rastućem uticaju Kine u Budimpešti trebalo bi da podignu crvene zastave“, rekao je Mekonel.
Pošto Orban sada predsjedava Savjetom EU po principu rotacije, bivši stručnjaci za nacionalnu bezbjednost i zvaničnici GOP kažu da su ovi sukobi vidljiviji nego ikada.
Orban je prije dvije godine rekao američkim aktivistima da je „usavršio recept“ za „neliberalnu državu“, koju je želio da podijeli sa drugim vladama.
Prošlog mjeseca, Orban je javno tvrdio da pomaže Trampovoj kampanji u izradi politike.
Sam CPI je glavna ruka Trampovog pokreta MAGA koji prikuplja značajne sume novca.
Njegov spisak uključuje neke od najvatrenijih Trampovih lojalista, kao što je bivši Trampov šef kabineta Mark Medouz.
Heritidž fondacija, čiji predsednik Kevin Roberts, Orbanovo vođstvo naziva „modelom konzervativnog upravljanja“, otvoreno je lobirala za uticaj u budućoj Trampovoj administraciji kroz svoj Projekat 2025 i igrala je vodeću ulogu u lobiranju u Kongresu da prekine finansiranje Ukrajine.
„Orbanovi saveznici govore stvari koje ljudi žele da čuju o pitanjima do kojih im je stalo. To je ‘probudio ovo i probudio ono’, a onda ih pritiskaju onim što zaista žele“, a to je da se okonča rat u Ukrajini pod Putinovim uslovima, rekao je osoba koja je upoznata sa sastancima koja još uvijek radi u vladi i zatražila je anonimnost da govori slobodno.
Ta osoba je među mnogim članovima više jastrebova republikanskog spoljnopolitičkog establišmenta koji su rekli da su zabrinuti zbog toga kako Orban manipuliše temama MAGA da bi postigao proruske ciljeve.
Pamflet distribuiran na konferenciji „mir u Ukrajini“ ilustruje kako „korumpirani autoritarci pristupaju našem sistemu i zloupotrebljavaju ga da potkopaju nacionalnu bezbjednost SAD“, rekao je Kristofer Harison, koji je bio savjetnik za odbranu u Stejt department tokom administracije Džordža V. Buša.
Ijan Bžežinski, bivši zamjenik pomoćnika ministra odbrane za Evropu i politiku NATO-a u vrijeme Buša, rekao je za pamflet da „izgleda kao da ga je napisao Kremlj“.
Orban je jedno „oruđe“ šire kampanje ruskog uticaja koja seže duboko u koridore moći Vašingtona, rekao je Bžežinski.
On je ukazao na nedavne komentare predsjednika Odbora za obavještajne poslove i spoljne poslove Predstavničkog doma, obojica republikanaca, da je ruska propaganda uticala na bazu stranke.
Tokom prošlog mjeseca, Tramp je pokušao da se distancira od Fondacije Heritidž i njenih napora da planira sljedeću republikansku administraciju.
„Ne znam ništa o Projektu 2025“, rekao je u julu na svojoj mreži Truth Social.
„Nemam pojma ko stoji iza toga. Ne slažem se sa nekim stvarima koje oni govore, a neke od stvari koje govore su apsolutno smiješne“.
Neki stručnjaci za spoljnu politiku koji su orijentisani ka desnoj politici i neki bivši republički zvaničnici nacionalne bezbjednosti kažu da saradnja Heritidža sa Institutom Dunav – i konferencija CPI sa Counterpointom – ilustruju kako su Orbanovi saveznici iskoristili neprofitne organizacije da unesu ruske stavove u agendu republikanaca.
Nejasno je ko finansira Counterpoint, koji je 2023. zaradio ispod 50.000 dolara.
Politički direktor Orbana Balaž Orban rekao je u saopštenju da ne želi da učestvuje u davanju „legitimiteta“ ovoj priči odgovarajući na pitanja o tome da li mađarski trustovi mozgova unapređuju interese Rusije kroz saradnju sa američkim istraživačkim centrima.
Ali premijer Orban je javno uvjeren u svoj uticaj na Trampa.
Krajem prošlog mjeseca, Viktor Orban je u govoru tvrdio da je Mađarska „duboko uključena“ u „sistem pisanja programa tima predsjednika Donalda Trampa“.
On je upozorio da ako Evropa ne promijeni svoju politiku „podrške ratu“ finansijski podržavajući Ukrajinu, onda će „nakon Trampove pobjede to morati da uradi, da prizna poraz, prekrivena sramotom“.
Harison, bivši savjetnik Bušove administracije, sugerisao je da mađarska vlada svoju ulogu globalnog posrednika koristi više iz praktičnih razloga nego iz posvećenosti globalnom konzervativizmu.
„Orban nosi vodu za Rusiju jer oni daju najveću ponudu“, rekao je Harison. „Isto i sa Kinom“, rekao je on, misleći na milijarde koje Kina ulaže u Mađarsku.
Kristofer Harison, bivši savjetnik u administraciji Džordža Buša smatra da je Orban super-lobisti, „sa vrstom uticaja o kakvom lobista u ulici K može samo da sanja“.
Profesor sa Prinstona Kim Šepele, stručnjak za Mađarsku koji je istraživao i mađarski i ruski Ustavni sud, istakao je da Orban održava međunarodne konferencije i da koristi svoje protivljenje LGBTQ pravima i „pro-porodičnoj“ platformi za njegovanje veza sa Američkom desnicom.
„Orban se prodaje kao gospodin hrišćanske Evrope“, ali „ono što se dešava između Rusije i Mađarske je ispod površine“, rekao je Šepele.
Orban svoje zalaganje za „mirovnu misiju“ za brzo okončanje rata smatra svojom „hrišćanskom dužnošću“.
Ali kritičari, uključujući Šepelea, kažu da je kultura u Mađarskoj u suprotnosti sa javnim profilom koji Orban nastoji da promoviše kao evropski branilac hrišćanstva.
Otkako je Orban preuzeo vlast 2011. vjerska pripadnost u Mađarskoj je pala na rekordno nizak nivo, a članstvo u Katoličkoj crkvi je pretrpjelo najveći pad, od 30 odsto.
Orbanovo protivljenje slanju oružja Ukrajini, sankcionisanju ruskih subjekata i pojedinaca i dopuštanju Kijevu da započne proces pridruživanja prozapadnom bloku je ozloglašeno u krugovima EU, gde se Orban toleriše kao „loš dečko“ među liderima EU suočen sa mogućnošću ozbiljnih sankcija od strane bloka.
U SAD, međutim, ima novu legiju obožavatelja. Sa Trampovim otvorenim zagrljajem Orbana, oni koji žele da njeguju veze sa sledećom administracijom GOP-a željni su da reklamiraju sopstvenu promađarsku bona fides.
Institut Dunav je dobio dovoljno pristupa na visokom nivou o konzervativnoj desnici da je njegov izvršni direktor Ištvan Kis, bivši Orbanov savetnik, nedavno govorio u senatu Tenesija.
Američki pisci bliski Institutu Dunav uključuju Roda Drehera, koga je Dunav platio da objavljuje članke u američkim medijima i koji je promovisao „američki orbanizam“.
Kis je odbacio karakterizaciju Instituta Dunav kao zagovornika proruske perspektive.
On je citirao istraživačke radove o Dunavu koji su „kritični prema Rusiji“ i događaje kojima je Institut Dunav bio domaćin, uključujući jedan pod naslovom „Zašto Ukrajina treba da pobedi u ratu Rusije i Ukrajine“ sa Dejvidom Saterom, „najvećim kritičarem Vladimira Putina“.
„Ovo nije prva insinuacija da naš institut širi rusku propagandu“, naveo je on u mejlu. „Naš institut je bio veoma objektivan u pogledu procjene i izvještavanja o ratu u Ukrajini i, ako ništa drugo, mi smo zapravo bili više proukrajinski nego bilo šta drugo“, rekao je Kis, napominjući da nema finansijskog aranžmana sa Heritidž fonadacijom.
Predsjednik Instituta Dunava, Džon O’Salivan, ugledni je konzervativni vođa i bivši pisac govora bivše britanske premijerke Margaret Tačer.
On je takođe bivši direktor Heritadž fondacije koga je autor Džejkob Hajlbrun opisao kao „Orbanov provod ka američkoj desnici“.
Institut Dunav dobija novac od Fondacije Batjani, koja je postala jedan od glavnih izvora javnog finansiranja organizacija pro-Fides stranke i koja je postala „jedno od glavnih oruđa ideološke ekspanzije Orbanove vlade u inostranstvu“.
U Heritidžu su veze sa Dunavom postale formalne kada su u martu prošle godine dvije grupe potpisale „značajan sporazum o saradnji“ koji podstiče „prenošenje ideja i ljudi“.
Na primjer, dva istraživačka centra zajednički su domaćini geopolitičkih samita, uključujući i jedan prošlog oktobra.
Dva mjeseca kasnije, Heritidž je bio domaćin dvodnevne privatne konferencije na kojoj su se okupili republikanski zakonodavci i Orbanovi saveznici koji se zalažu za prestanak vojne podrške SAD u Ukrajini.
Od bilo kog stranog lidera, Tramp je vjerovatno najbliži Orbanu. Orbana naziva svojim „prijateljem“ i „velikim čovjekom“.
Prihvatajući nominaciju GOP-a u Milvokiju, Tramp je Orbana izdvojio kao „veoma čvrstog čovjeka“ i napomenuo da mu Orban pripisuje zasluge za očuvanje svjetskog mira jer su se svi „plašili“ Trampa.
Divljenje je obostrano. Mađarska, koja je nedavno preuzela rotirajuće predsjedavanje Savjetom Evropske unije, koristi kao svoj slogan „Učinimo Evropu ponovo velikom“.