Evropa je upravo pregurala jednu deceniju ekonomske stagnacije. Može se suočiti sa još jednom, ukoliko ne bude ubrzo djelovala, ocjenjuje CNN.
“Deset godina nakon globalne finansijske krize, evropska ekonomija se oporavila, ali nije i oživjela. Niska inflacija, niske kamatne stope i niski rast, postali su nova normalnost,” konstatuje američka televizija.
Na to je u martu ove godine upozorila i Christine Lagarde, tadašnja direktorka Međunarodnog monetarnog fonda i buduća predsjednica Evropske centralne banke. Ona je istakla da je eurozona u boljem stanju nego prije deceniju, ali nije dovoljno snažna da izdrži još jednu ekonomsku krizu, odnosno “nije dovoljno otporna da ostane neoštećena od neočekivanih ekonomskih oluja”.
Malaksalost evropske ekonomije može imati opasne lančane posljedice. Još jedna izgubljena decenija bi produbila podjele između urbanog i ruralnog dijela starog kontinenta, lišila bi još više mladih ljudi posla i podstakla političku nestabilnost.
Evropska situacija u mnogo čemu podsjeća na slučaj Japana, koji završava treću deceniju niskog ekonomskog rasta, inflacije i kamatnih stopa.
Evropska ekonomija nešto brže raste, ali, slično Japanu, njena populacija stari a sve veći broj penzionera je opterećenje za ekonomiju jer su oni skloniji štednji nego potrošnji.
Međutim, Japan ima efikasnije instrumente na raspolaganju za suočavanje sa teškoćama s obzirom na jednu centralnu banku i vladu.
S druge strane, ekonomska i politička integracija Evrope je i dalje nezavršen projekat. Iako je euro uveden kao zajednička valuta 1. januara 1999. godine, članice EU još uvijek nijesu u stanju da vode zajedničku fiskalnu politiku koja bi bila komplementarna sa monetarnom unijom.
Svaka članica eurozone utvrđuje svoj budžet i poresku politiku, što znatno otežava posao Evropskoj centralnoj banci.
“Eurozona još uvek hramlje i radi na jedan cilindar. Ne nazire se da će se to uskoro promijeniti”, ističe Jonathan Gregory iz UBS Asset Management.
Stoga, Carsten Brzeski, glavni ekonomista holandske banke ING, upozorava da bi “japanizacija” mogla imati još pogubnije posljedice po evropsku ekonomiju nego po japansku.
Eksperti smatraju da bi usaglašena akcija vlada članica eurozone u cilju podsticanja potrošnje mogla da je trgne iz letargije, ali su male šanse da se to desi, prije svega zbog političkih podjela između bogatijih zemalja poput Njemačke i onih koji se suočavaju sa problemima, kao što je slučaj Italije. Problem je što i Pariz i Berlin ne mogu da se dogovore o tješnjoj saradnji.
“Tržište obveznica u Evropi – 10 godina nakon početka dužničke krize – nalazi se na nivou koji je Japanu trebalo 30 godina da dostigne”, ističe John Normand iz JPMorgan Chase.
Negativne kamatne stope će takođe opterećivati evropske banke, zbog čega će državne obveznice biti sve manje privlačne. U ovom trenutku, investitori gube ukoliko drže desetogodišnje njemačke državne obveznice čekajući na njihovu naplatu.