Pripreme za izbore za Evropski parlament koji će se održati 23. maja počele su širom EU, a na njima će najvjerovatnije učestvovati i Velika Britanija, pošto je Brisel pristao da Bregzit odloži do oktobra.
Iako je britanska premijerka Tereza Mej rekla da ova država neće učestvovati na izborima, ako njen plan za Bregzit dobije podršku prije evropskog glasanja, djeluje da će Britanija i tada biti dio Evropske unije.
Šta je Evropski parlament?
Predstavnike u ovom parlamentu direktno biraju glasači iz EU.
Odgovoran je, zajedno sa Savjetom ministara zemalja članica Evropske unije, za izradu zakona i odobravanje budžeta.
Ima ulogu i u odnosima Brisela sa drugim državama, kao i sa zemljama koje žele da pristupe bloku.
Njeni članovi zastupaju interese različitih zemalja i različitih regiona u okviru EU.
Kako se biraju poslanici?
Svakih pet godina, građani zemalja EU izlaze na birališta da izaberu poslanike Evropskog parlamenta.
Svakoj zemlji dodijeljen je određeni broj poslaničkih mjesta, otprilike proporcionalno sa brojem njenih stanovnika. Najmanja, Malta (broj stanovnika: oko pola miliona) ima šest predstavnika u Evropskom parlamentu, dok najveća Njemačka (broj stanovnika: 82 miliona) ima 96.
U sadašnjem parlamentu sjedi 751 od koji 73 predstavlja Veliku Britaniju.
Kandidati mogu da se kandiduju samostalno ili kao predstavnici jedne od britanskih političkih partija.
Kad se izaberu, oni predstavljaju različite regione zemlje, u skladu sa brojem stanovnika. Sjeveroistok Engleske i Sjeverna Irska imaju po tri, dok jugoistok Engleske sa Londonom ima 18 predstavnika.
Zemlje članice mogu da organizuju izbore za Evropski parlament u skladu sa nacionalnim zakonima, ali moraju da se drže nekih zajedničkih pravila. Poslanici u Evropskom parlamentu biraju se prema proporcionalnom izbornom sistemu – na primjer, stranka koja osvoji trećinu glasova, osvaja trećinu poslaničkih mesta.
Izlaznost u Velikoj Britaniji na izborima za Evropski parlament niska je i po standardima EU, i po standardima drugih britanskih izbora.
Posljednji put kada su izbori održani 2014. godine, izlaznost u cijeloj uniji je bila 43 odsto.
Koliko izbori koštaju?
Posljednji put kad su održani izbori za Evropski parlament 2014. godine, Velika Britanija je na njih potrošila 109 miliona funti (126 miliona evra)
Glavni troškovi odlazili su na samo glasanje (obezbjeđivanje birališta i mjesta na kojima se broje glasovi), slanje informacija o kandidatima i slanje glasačkih listića poštom.
Šta će se desiti ako Velika Britanija ode?
Kad Velika Britanija ode, EU planira da smanji ukupan broj poslaničkih mjesta u parlamentu sa 751 na 705.
Dvadeset sedam britanskih poslaničkih mjesta će se raspodeliti na drugih 14 zemalja članica koje trenutno nijesu dovoljno zastupljene. Ostala mjesta biće “ugašena”, ali će kasnije moći da budu dodijeljena svakoj novoj zemlji članici koja pristupi uniji.
EU je već usvojila zakon kojim se mijenja broj poslanika i raspodjela mandata, ali će zakon stupiti na snagu tek kada Velika Britanija zvanično izađe iz EU.
Ako Velika Britanija izabere poslanike za evropski parlament, a zatim napusti EU, britanski poslanici neće preuzeti mandate, a njihova poslanička mjesta ostaće prazna.
Biblioteka Donjeg doma kaže da bi na ovim izborima mogli da budu izabrani i poslanici iz drugih zemalja koji bi preuzeli britanske mandate kada Britanija napusti EU.