Građani Slovenije sjutra glasaju u prvom krugu predsjedničkih izbora, a ankete pokazuju da niko od kandidata neće osvojiti više od 50 odsto glasova, koliko je neophodno za pobjedu.
Na izborima učestvuje sedam kandidata, od kojih se troje smatraju relevantnim. To su bivši šef diplomatije Anže Logar, advokatica i borkinja za ljudska prava Nataša Pirc Musar i kandidat vladajuće koalicije Milan Brglez.
Ako sjutra ne bude pobjednika, dva kandidata sa najviše glasova ući će u drugi krug 13. novembra. Prema najnovijim anketama, Logar može da računa na ulazak u drugi krug, dok se Pirc Musar i Brglez bore za drugo mjesto.
Izbori se smatraju testom za liberalnu vladu Roberta Goloba koja je smijenila kabinet populiste Janeza Janše prije šest mjeseci, poslije parlamentarnih izbora 24. aprila, u jeku krize podstaknute ruskim ratom protiv Ukrajine.
Logar, član Janšine Slovenačke demokratske stranke, ima podršku oko 30 odsto birača, prema najnovijim anketama.
Iako je u Janšinoj vladi bio ministar spoljnih poslova, 46-godišnji Logar je u kampanji nastojao da prikaže sebe kao umjerenog kandidata, izbjegavajući oštru retoriku svojstvenu bivšem premijeru.
Nezavisna kandidatkinja Nataša Pirc Musar, advokatica specijalizovana za zaštitu ličnih podataka i nekadašnja novinarka, prema anketama može da računa na oko 20 odsto glasova.
Ako pobijedi na izborima, 54-godišnja centristkinja Pirc Musar, koja je zastupala i suprugu bivšeg američkog predsjednika Melaniju Tramp, postaće prva predsjednica Slovenije.
Prema anketama, iza Pirc Musar je član vladajućih Socijalnih demokrata, 55-godišnji Milan Brglez, poslanik Evropskog parlamenta i bivši predsjednik parlamenta Slovenije. Brglez, koga podržava i Pokret Sloboda premijera Goloba, prema anketama ima podršku oko 17 odsto birača.
Ako bi u drugi krug ušli Logar i Pirc Musar, većina bi podržala centrističku kandidatkinju. U slučaju duela Logara i Brgleza, veće šanse bi imao bivši šef diplomatije. Ako bi se u drugom krugu našli Pirc Musar i Brglez, veće izglede bi imao kandidat vladajuće koalicije, pokazuju ankete.
Na izborima učestvuju i nezavisni kandidat Vladimir Prebilič, gradonačelnik Kočevja, zatim ginekološkinja Sabina Senčar, poslanik stranke Levica Miha Kordiš i član desne Nove Slovenije Janez Cigler Kralj, bivši ministar rada.
Pobjednik izbora će naslijediti centristu Boruta Pahora kome drugi petogodišnji predsjednički mandat ističe u decembru, a Ustav mu ne dozvoljava da se kandiduje za treći.
Funkcija predsjednika Slovenije je pretežno ceremonijalna, ali šef države, koji je i vrhovni komandant oružanih snaga, uživa autoritet jer ga građani neposredno biraju.
Pobjednik izbora biće peti predsjednik Slovenije od proglašenja nezavisnosti 1991. godine. Na čelu države od tada su bili Milan Kučan (1991-2002), Janez Drnovšek (2002-2007), Danilo Tirk (2007-2012) i Borut Pahor (2012-2022).
Predizborna kampanja završena je juče, pošto je u ponoć stupila na snagu izborna tišina koja traje do zatvaranja birališta, u nedjelju u 19 časova.
Pravo glasa na sutrašnjim izborima ima 1.694.429 birača.