Reakcije u BiH na presudu kojom je ratni zločinac Ratko Mladić osuđen na doživotnu robiju su podijeljene. Preživjele žrtve zločina uglavnom zadovoljne presudom.
Izricanje konačne presude Ratku Mladiću sa nestrpljenjem se pratilo širom Bosne i Hercegovine (BiH). U većem broju gradova organizovana su javna praćenja procesa u Hagu.
U Srebrenici gdje je, i prema pravosnažnoj presudu ratnom zločincu Ratku Mladiću, jula 1995. počinjen genocid nad Bošnjacima, izricanje presude pratilo je pedesetak članova porodica ubijenih Srebreničana. Emocije se nisu mogle sakriti, a ni zadovoljstvo što je Mladiću potvrđena presuda za genocid.
„Bez obzira na svu tragediju što sam doživjela u Srebrenici, prezadovoljna sam što smo nakon 26 godina mi majke, supruge i sestre dočekale pravdu. Mrtve ne možemo vratiti, ali smo su nam srca nakon ove presude koliko-toliko smirena”, rekla je Nedžiba Salihović koja je u Srebrenici izgubila najbliže članove porodice.
Prijedor je jedna od 6 opština u kojoj nije potvrđena optužnica za genocid. Žrtve su razočarane tim delom presude, iako se presuda Mladiću odnosi i na ovaj deo BiH, gde su pod njegovom komandom, prema presudi, počinjeni teški ratni zločini.
Predsjednica Udruženja žena „Izvor” iz Prijedora Seida Karabašić kaže da je presuda „donekle očekivana”.
„Ipak je postojala nada da će možda biti osuđen i za ove ostale opštine. Naravno, mi imamo pravo da se nadamo i dalje ćemo se boriti za pravdu i istinu o svemu što se tokom proteklog rata događalo u Prijedoru”, rekla je Seida Karabašić.
Različite reakcije u Sarajevu i Istočnom Sarajevu
Izricanje konačne presude pratilo se i u Sarajevu, gdje je Mladićeva vojska, Vojska Republike Srpske, za gotovo četiri godine opsade ubila više od 11.000 ljudi.
Predsjednica Unije civilnih žrtava rata Kantona Sarajevo Senida Karović nije u cjelosti zadovoljna presudom.
„Ali smo zadovoljni onom jednom rečju kad se kaže ‘kriv je’. A zločinac Mladić je kriv za 1.425 dana opsade grada Sarajeva, kriv je za 11.540 nedužnih građana Sarajeva koji su ubijeni tokom rata. Kriv je za sve patnje grada Sarajeva bez struje i vode, kriv je za sve ono što se ne može više vratiti”, kaže Karović.
U istočnom Sarajevu u Republici Srpskoj nezadovoljni su konačnom presudom Ratku Mladiću.
„Presuda nije realna. Gdje su ostali krivci za rat? Jesu li samo Srbi krivi? Nisu”, kaže razočarani građanin.
„Mladić je za naš heroj, a Haški sud kad se utvrdi da je neko Srbin odmah ga okrivi”, ističe građanin Istočnog Sarajeva u anketi za BH radio 1.
Slične stavove iznose i mnogi građani Banjaluke.
„Ovo nije pravedna presuda. Šta je sa Naserom Orićem? Ispada da su samo Srbi krivi. Sudi se samo Srbima”, kaže jedan Banjalučanin.
Nevladine organizacije i politički zvaničnici
Društvo za ugrožene narode – Internacional, sa sekcijama u Njemačkoj, Švajcarskoj, Austriji, Italiji, Luksemburgu te Bosni i Hercegovini, pozdravlja izricanje konačne presude Ratku Mladiću.
„Presudom je ovaj ratni zločinac osuđen na doživotnu kaznu zatvora za masovno protjerivanje, masovno ubijanje, deportacije, silovanje, paljenje sela i rušenje gradova i na kraju za zločin genocida u Srebrenici”, ističe se u saopštenju.
Istovremeno, izražavaju žaljenje zbog odbijanja suda da teške ratne zločine u više bosanskohercegovačkih zločina okarakteriše kao genocid.
„Ove zločine koji su se dogodili na početku rata u BiH, 1992. međunarodna zajednica je mirno posmatrala i nije ništa učinila da ih spriječi. Rezultat nečinjenja velikih sila bio je upravo genocid u Srebrenici u julu 1995. koji se dogodio pod zastavom UN”, ističe se u saopštenju.
Predsjedavajući Predsjedništva BiH Milorad Dodik smatra da presuda kojom je ratni zločinac Ratko Mladić pravosnažno osuđen na doživotni zatvor „nema puno veze s pravom i pravdom”.
Dodao je da je Haški tribunal svojim presudama, „kažnjavajući prvenstveno Srbe”, doprinio tome da nepovjerenje među narodima bude još veće.
„Na ovaj način mislim da je general Mladić samo poslat u legendu, jer srpski narod zna da bi bez njegovog komandovanja i njegovog duha koji je držao u samoj vojsci bilo mnogo više stradanja našeg naroda”, rekao je Dodik.
On je, takođe, izrazio saučešće porodicama svih žrtava u proteklom ratu bez obzira na vjeru i naciju.
Džaferovićevo žaljenje zbog šest bh opština
Član Predsjedništva BiH Šefik Džaferović kazao je da na ovom svijetu ne postoji kazna koja bi bila adekvatna zločinima za koje je Ratko Mladić danas osuđen „jer ona ne može vratiti u život ubijene niti osigurati potpunu pravdu ako se zna monstruoznost zločina opisanih u presudi”.
Izrazio je žaljenje što Sud u Haagu nije imao hrabrosti da mu se presudi i za genocid počinjen i u drugim opštinama (Prijedor, Sanski Most, Ključ, Vlasenica, Foča i Kotor Varoš) „jer je to očigledna činjenica koju je i Mladić priznao kada je rekao da ono što se od njega traži znači genocid”.
Član Predsjedništva BiH Željko Komšić ocijenio je da presuda Ratku Mladiću u kojoj je utvrđeno postojanje više udruženih zločinačkih poduhvata i to političkog, a sada i vojnog rukovodstva Republike Srpske „jasno govori da je postojala namjera za činjenje niza najstrašnijih zločinačkih djela u BiH, temeljenih na etničkim razlikama”.
„Ako znamo da su vojni i politički vrh RS presuđeni za udruženi zločinački poduhvat, sa čijim posljedicama se suočava sadašnja BiH, onda se postavlja pitanje i djelovanja sadašnjeg političkog rukovodstva RS, koje kroz negiranje presuda međunarodnih sudova, zapravo nastavlja potpuno istu matricu rada, ali u današnjim mirnodopskim uslovima”, rekao je Komšić.
Ambasada SAD
Ambasada SAD u BiH pozdravila je odluku Žalbenog vijeća Međunarodnog rezidualnog mehanizma Ujedinjenih naroda za krivične sudove kojom se potvrđuje osuđujuća presuda za Ratka Mladića.
Ta presuda, kako su naveli na Twitteru, predstavlja „važan korak kako bi svi pojedinci koji su činili zločine preuzeli punu odgovornost za sve patnje naroda tokom rata u BiH što će u budućnosti donijeti pravdu žrtvama i njihovim porodicama”.
Ratko Mladić, bivši komandant Glavnog štaba Vojske Republike Srpske (VRS) i dugo vremena najtraženiji haški optuženik, pravosnažno je osuđen na doživotni zatvor za genocid u Srebrenici, progone Bošnjaka i Hrvata, teroriziranje građana Sarajeva i uzimanje pripadnika UNPROFOR-a za taoce, odnosno za najteže ratne zločine počinjene u BiH od 1992. do 1995. godine.