Velikodržavni projekat “srpski svet” moguć je jer nije poražena ideja velikosrpskog nacionalizma koja remeti čitav region, ocijenio je sarajevski advokat i novinar Senad Pećanin, u emisiji “Znam da znaš” Gradske RTV.
Pećanin smatra da situacija u kojoj je danas Crna Gora, posebno nakon ustoličenja mitropolita Crkve Srbije Joanikija na Cetinju, slična sa 1992. godinom i početkom rata u Bosni i Hercegovini.
“Tolike javne, društvene tenzije, količina dezinformacija, uvreda, prijetnji stvaraju društveni ambijent koji ne vodi na dobro. Međunacionalne tenzije su dovedene do nivoa pucanja, a potvrda toga su bili događaji na Cetinju”, naveo je Pećanin.
“Velikosrpski nacionalizam region vratio u devedesete”
Ističe da je agresivni velikosrpski nacionalizam cijeli region vratio u devedesete.
“Revitalizacija velikodržavnog projekta “srpski svet” je rezultat još neporažene ideje velikosrpskog nacionalizma koji je remetilački faktor ne samo u Srbiji, već i susjednim državama. Ništa nijesmo naučili iz tragičnih devedesetih i to brine. Građani Crne Gore ponekad nijesu ni svjesni koliko su blizu ivici provalije”, upozorio je Pećanin.
Vrijedi, kaže, podsjećati na devedesete, kako se ne bi ponovile. Dodaje da je Crkva Srbije za Aleksandra Vučića isto što i nekada JNA za Slobodana Miloševića.
“Dok velikosrpski nacionalizam devedesetih karakteriše militarizacija, sada imamo klerikalizaciju, uz centralnu ulogu SPC. Paralele se same nameću”, rekao je Pećanin.
Ističe da je riječ o revitalizaciji nacionalizma pogubnog po Srbiju, ali i sve susjede.
“Vučićev režim je promijenio strategiju u odnosu na projekat stvaranja “Velike Srbije”, jer on koristi meku moć, kroz medije, sistematske kampanje laži i dezinformacija, uticaj, moć, ugled koji uživaju religijske zajednice. Pokazuje se da taj metod nije ništa manje efikasan u odnosu na tenkove, topove, dobrovoljce i vojni angažman”, ocijenio je Pećanin.
Ističe da je dotadašnja opozicija 30. avgusta, uz učešće Srbije, Rusije i SPC, osvojila vlast, ali da je nakon toga uslijedio antifašistički otpor pokušaju klerikalizacije i satiranja crnogorskog identiteta i integriteta.
“Fantastično je da su se, u suprotstavljanju tim pokušajima, na istoj strani našli pripadnici svih ostalih nacionalnih manjina u Crnoj Gori. Događaji na Cetinju su definitivno “polomili zube” onima koji su mislili da će način na koji su zamislili ustoličenje Joanikija značiti pokoravanje Crne Gore. To ne samo da se nije desilo, već je u potpunosti raskrinkalo svu brutalnost aktuelne crnogorske vlasti, SPC i bezbjednosnih struktura Srbije i Rusije koje su u tome učestvovale”, ocijenio je Pećanin.
Cetinje je, dodaje, danas antifašistička prijestonica Evrope, grad koji je uvijek bio na pravoj strani istorije.
Komentarišući uvrede upućene potpredsjedniku Vlade Dritanu Abazoviću na Cetinju, kaže da je tom incidentu dat preveliki značaj.
“To je izraz primitivizma, nacionalizma koji je u potpunosti stran Cetinju, i dobro je da su ga mnogi novinari, intelektualci, akademici i profesori osudili. Kamo sreće da imamo isti takav kriterijum kada su u pitanju bujice šovinističkih uvreda na račun Crnogoraca, ali i svih etničkih manjina”, naveo je Pećanin.
“Porfirije pokazao da ima nekoliko lica”
Govoreći o tome zašto je ugled patrijarha Porfirija naglo opao u Hrvatskoj, kaže da su se mnogi nadali da bi on, nakon mandata koji je proveo na čelu srpske crkve u toj državi, mogao biti dašak promjena u Crkvi Srbije, ali da se pokazuje da SPC ima nekoliko lica.
„Jedno od njih je vrlo agresivan i brutalan nastup prema Crnoj Gori i BiH. U Hrvatskoj je Crkva Srbije manja od makovog zrna, Porfirije je u Hrvatskoj stekao puno simpatija, čak i među lijevo orjentisanim građanima. Međutim, pokazalo se da njegov odnos, prije svega prema Crnoj Gori, predstavlja samo kontinuitet dosadašnjeg nacionalističkog pogubnog djelovanja srpske crkve“, ocijenio je Pećanin.
“Opstanak BiH doveden u pitanje”
Navodi da je trenutna politička situacija u Bosni užasna.
„Jer već duže vremena traje politička blokada koju generiše član Predsjedništva BiH Milorad Dodik, koji ne krije i javno intenzivira tu retoriku i govori o secesiji Republike Srpske iz BIH pokušavajući da zamaže oči javnosti da je to moguće izvesti mirnim putem. Svaki pokušaj secesije bilo kojeg dijela BiH bi značilo okidač za rat“, jasan je Pećanin.
Podsjeća da je visoki predstavnik međunarodne zajednice Kristijan Šmit nedavno izjavio da je njegov cilj i zadatak da sačuva teritorijalni identitet BiH.
„Više od 25 godina od okončanja rata u BiH nijedan međunarodni akter koji je bio uključen u dešavanja u toj državi nije govorio o mogućnosti njenog raspada, to je prvi put da se tako nešto govori“, kaže Pećanin.
Ističe da je kriza u BiH je kriza eskalirala do tog nivoa da je opstanak države doveden u pitanje.
„Dodatno zabrinjava da Šmit tom prilikom nije naveo ko su izvori tog ugrožavanja, a to je Srbija pripomognuta nacionalističkom strujom u HDZ-u, uz snažno pokroviteljstvo Rusije. Situacija u BiH izuzetno teška i nezvjesno je na koji način će se raspasti“, ukazao je Pećanin.
Osvrćući se na posjetu njemačke kancelarke Angele Merkel Srbiji i Albaniji, kaže da najviše razloga za zadovoljstvo ima Vučić.
„To je demonstriranje podrške koju Merkel pruža Vučiću, ali ne treba sumnjati da je Njemačka ukazala domaćinima u Srbiji da su upravo one izvor nestabilnosti za region. Ne treba zaboraviti da je Merkel zaustavila projekat razmjene teritorija koji su dogovorili Vučić i Tači, pod pokroviteljstvom Trampove administracije, što bi bio okidač za pokušaj nasilne promjene državnih granica na Zapadnom Balkanu“, rekao je Pećanin.
“Kraj epohe pax americana”
Navodi da je nezainteresovanost za stvarnu situaciju u regionu pokazatelj da živimo u vremenu koje predstavlja kraj istorijske epohe zvane pax americana.
„Povlačenjem američkih snaga iz Avganistana postalo je jasno da svijet više nije unipolaran. Kina se pojavila kao nadolazeći globalni ključni geopolitički faktor. Prioritet SAD je sprečavanje strateškog partnerstva između Kine i Rusije. EU se pokazuje kao ekonomski džin i politički, vojni patuljak. Ona nije ništa više od ekonomskog saveza najbogatijih zemalja na svijetu, a Rusija u tome vidi priliku za narušavanje kohezije“, apostrofirao je Pećanin.
Kaže da je poziv za posjetu, koji je hrvatski predsjednik Zoran Milanović uputio predsjedniku Crne Gore Milu Đukanoviću, veoma značajan.
„Nakon jedne prilično neobjašnjive pasivnosti hrvatske politike prema događajima u Crnoj Gori, ona se probudila. Crna Gora je postala top tema u hrvatskim medijima i to je jako ohrabrujuća činjenica“, smatra Pećanin, dodajući da nijedna država u regionu ne može biti „pusto ostrvo“ u odnosu na okruženje.