Mali Aca, velika Srbija

Ratnohuškačka i velikodržavna retorika u regionu Zapadnog Balkana ponovo je revlitalizovana i čini se da je po intenzitetu veoma blizu onoj koja je bila zastupljena 90-ih godina, sa tim izuzetkom što je terminologija malo izmijenjena.

Umjesto ”velike Srbije” protagonisti velikosrpskog projekta sada upotrebljavaju izraz ”srpski svet”, koji iako zvuči manje agresivno, ipak simbolizuje iste ideje koje su prije 30 godina gurnule region u haos.

Vaskrsenje ideje velikodržavnih projekata na teritoriji Zapadnog Balkana svesrdno je potpomogla administracija bivšeg američkog predsjednika Donalda Trampa koji je u maniru okorelog desničara, neupućenog previše u sofisticiranost diplomatije i spoljne politike, potpirio nade lokalnih silnika da su njihove velikodržavne ideje realna opcija.

Stoga i ne čudi što Srbija i Republika Srpska, kako je nedavno napisala spoljnopolitička komentatorka portala Aktuelno Mirna Nikčević, ”u svom malom, zamišljenom ‘srpskom svetu’,  vode svoje bitke, prijete i slikaju realnost kakvu bi željeli da vide, ignorišući fakat da su samo igračka u rukama velikih strateških igrača”.

Vučić nikad nije odustao od ”velike Srbije”

Glavni protagonista velikodržavničkih i hegemonističkih projekata u regionu je predsjednik Srbije Aleksandar Vučić koji preko svojih političkih aparatčika, bezbjednosnog i propagandno-obavještajnog aparata konstantno potpiruje nestabilnost regiona.

Vučić svako malo preko svojih političkih marioneta i propagandne mašinerije u vidu najokorelijih tabloidnih širitelja dezinformacija diže tenzije pričom o ”srpskom svetu”, prisvajanju Crne Gore, raspadu BiH, podjeli Kosova…

Najbolji primjer  Vučićeve subverzivne velikodržavne političke retorike eksplicitno se prikazao nakon  što je, sad već bivši, Visoki predstavnik u Bosni i Hercegovini Valentin Inzko donio zakon o zabrani i kažnjavanju negiranja genocida i veličanja ratnih zločinaca. Vučić je tada izjavio da „nametnute i oktroisane odluke nikada nikome nisu donele dobro, donele su samo podele“, i najavio da će domaći pravni eksperti sačiniti analizu ove odluke.

I dok je Vučić najavljivao, njegova propagandna mašinerija u vidu tabloida i treš-nacionalističkih TV programa, kao i političke marionete koje jašu na populističkoj ideji velikosrpstva, divljali su u svojim izjavama.

Prednjačili su kao i obično srpski član predjedništva u BiH Milorad Dodik i ministar unutrašnjih poslova Srbije Aleksandar Vulin,  pričama o ”srpskom svetu”, blokadi Bosne i Hercegovine, pričama o raspadu BiH, promjeni granica… Kada tome dodamo koketiranje sa preimenovanom verzijom Mini-Šengena – ”Otvorenim Balkanom” dobijamo našminkanu retoriku 90-ih koja se vratila na velika vrata u svijetu velikosrpskog nacionalizma. Glavni protagonista je ovoga puta Aleksandar Vučić koji je prije 25 -30 godina imao tek sporednu ulogu.

Vraćanje na fabrička podešavanja  

Spoljnopolitički analitičar, novinar i dopisnik ruskog “Komersanta” sa Balkana Genadij Sisojev, gostujući na RTCG-u, nedavno je ocijenio da ”predsjednik Srbije Aleksandar Vučić izlaz iz unutrašnjih problema svog režima traži u izazivanju tenzija u regionu”. Ovakva ocjena čini se je potpuno na mjestu, jer se Vučić, istina u samo nešto sofisticiranijem obliku, vratio na ”fabrička podešavanja” i retoriku koja ga je svojevremeno afirmisala na  političkoj sceni kao jednog od najekstremnijih funkcionera u Srpskoj radikalnoj stranci (SRS).

Sada je jasno da Vučić nije odmakao  mnogo od svojih stavova koje je izražavao u “Velikoj Srbiji”, propagandnom listu Srpske radikalne stranke. Čini se da aktuelni predsjednik Srbije nije ni malo odstupio od ideološkog ambijenta koji je najbolje predstavljen na naslovnoj strani radikalskog fanzina, kada se slikao sa Vojislavom Šešeljem, Tomislavom Nikolićem, Majom Gojković, Jorgovankom Tabaković i Draganom Todorovićem.

”Velika Srbija” je nacionalistički fanzin u kojem je dokumentovana Vučićeva uloga i uloga Srpske radikalne stranke, čiji je član bio 15 godina, u ratovima devedesetih. Nedjeljnik ”Vreme” ukratko je nabrojao da je Vučić svojevremeno kao član SRS-a učestvovao u – huškanju na ratove, u pozivanju da se protjeraju stotine hiljada Albanaca sa teritorije Kosova, u slanju dobrovoljaca u Hrvatsku i BiH, u podsticanju mržnje i netrpeljivost prema svima koji nisu Srbi (uključujući Srbe koji su “nesrpska fukara”, kako je rekao), u uvođenju jezivog jezika u javni prostor, u promovisanju laganja kao legitimnog načina političke borbe, u kontroli medija i drakonskim kaznama za nepodobne. Ukratko, u stvaranju atmosfere iz koje ljudi bježe ne osvrćući se.

Vučić i Velika Srbija

Vučić je ipak majstor propagande i nije ni čudo što ulaže ogromne napore da ospori svoju vezanost za projekat Velike Srbije. Ubrzo nakon što je iz SRS-a prešao u SNS, negirao je da je ikada govorio da su granice srpskih zemalja na liniji Karlobag – Ogulin – Karlovac – Virovitica. Ipak, odmah se pojavio snimak iz 2000. koji ga je “podsjetio” da je upravo on isticao tu graničnu liniju velike Srbije.

U februaru 2000. Vučić je izjavio:

 “Vidite da mnogi sa podsmehom kažu: gde su vam danas Karlovac, Ogulin, Karlobag i Virovitica? To nam ova nesrpska fukara, ovi mučenici i jadnici, što onima koji su ovu zemlju bombardovali skute i ruke ljube, oni hoće da kažu: gde ste vi danas radikali u tim srpskim mestima. Kao da Srbi nikad nisu držali ni Karlovac, kao da na samo nekoliko kilometara od Karlobaga i Virovitice nismo bili, kao da ni danas nema preko 20 odsto Srba u Ogulinu. Kao da to nisu srpska mesta. Raduju se i seire tome što su ustaše okupirale srpsku zemlju i hoće i nas radikale da ubede da to nije srpsko, da smo mi govorili gluposti, da mi nismo znali šta je naše, a mi ni tada ni danas nismo hteli i nećemo ništa što je tuđe. Hoćemo samo ono što je naše, srpsko, a to su i Karlobag, i Ogulin, i Karlovac, i Virovitica, i sve te srpske zemlje. I to moraju da znaju. Neka se oni stide, neka se stide ti Srbi, samo rođenjem Srbi, koji sa podsmehom govore o tim srpskim mestima, o tim srpskim teritorijama”, podsjeća nedjeljnik Vreme u članku.

Amnezija u Glini

Iako Vučić uporno negira svoju ideološku vezanost za projekat Velike Srbije, činjenice su neumoljive. On je čak prilikom posjete Hrvatskoj u februaru 2018. godine iznio bestidnu laž da su novinari izmislili da je on u Glini govorio o Velikoj Srbiji.

„Izmislili ste  to za veliku Srbiju, to u tom govoru nema u Glini, slučajno, nema ga“, rekao je Vučić  tada.

Međutim, na svu sreću ”internet pamti” pa je u javnost odmah nakon Vučićeve iznenadne amnezije o Glini i velikoj Srbiji, na društvenim mrežama isplivao snimak od 20. marta 1995. kada je Vučić, tada generalni sekretar Srpske radikalne stranke, u Glini rekao sljedeće:

„Ništa više nema od vesti u Krajini. Kao da je to inostranstvo, kao da je to u Hrvatskoj… Ali, neće moći! Nikada Srpska Krajina, nikada Glina neće biti Hrvatska. Nikada Banija neće nazad u Hrvatsku! Ukoliko srpski radikali pobede i poraze predsednika Srbije, vi znate da ćete živeti u velikoj Srbiji, jedinstvenoj srpskoj državi, i tu odstupanja biti neće!”

Rasadnik desničarskih ideja

Jasno je da je predsjednik Srbije u velikim problemima kada je u pitanju njegov  status u Srbiji, koja sve više tone u mrak cenzure, jednopartizma i ekstremne klerofašističke desničarske politike.

Sve glasnije su priče o njegovoj povezanosti sa kriminalnom grupom Veljka Belivuka, desničarske organizacije su počele da napadaju književnike po Srbiji i da se ponašaju kao huliganske bande za koje zakoni ne važe.

Takav ambijent je pravi rasadnik hegemonističkih i agresivnih nacionalističkih ideja, a ostaje da se vidi koliko će još Zapad tolerisati ovakvo ponašanje Vučića i njegove garniture.

B.Knežević