Predsjednik Kosova Hashim Tači zatražio je od pokreta Samoopredjeljenje ime novog kandidata za formiranje vlade Kosova, a nakon što je 25. marta izglasano nepovjerenje vladi Aljbina Kurtija, inače lidera pokreta Samoopredjeljenje, potvrđeno je iz Predsjedništva.
U zahtjevu upućenom Kurtiju, Tači ističe da je pokret Samoopredjeljenje politički subjekat koji je osvojio većinu u Skupštini za formiranje Vlade i ima pravo da predloži novog kandidata za formiranje vlade.
Tači se tako umjesto raspuštanja Skupštine i raspisivanja novih izbora, odlučio za formiranje nove vlade na Kosovu, čemu se inače Kurti protivi.
Nakon što je izglasano nepovjerenje njegovoj vladi a na zahtjev njegovog koalicionog partnera Demokratskog saveza Kosova, Kurti smatra da Kosovo treba da ide u nove izbore nakon pandemije, a do tada funkcioniše njegova vlada na dužnosti. S toga je mala vjerovatnoća da će Samoopredjeljenje dati kandidata za mandatara nove vlade.
Tači se inače poziva na član 95. Ustava Kosova i odluku Ustavnog suda iz 2014.
Taj član predviđa da predsjednik nakon izbora i konsultacija sa političkim partijama koje su dobile neophodnu većinu za formiranje vlade, predlaže Skupštini kandidata za premijera koji u roku od 15 dana treba da predstavi vladu Skupštine na glasanje.
Ukoliko sastav vlade ne dobije većinu, predsjednik u roku od 10 dana imenuje drugog kandidata na osnovu iste procedure. Ukoliko se vlada ne izabere ni drugi put, onda predsjednik raspisuje izbore.
Odluka Ustavnog suda iz 2014. tumači član 95, u kojem se navodi da je na diskreciji predsjednika Republike da nakon konsultacija sa strankama ili koalicijama, odluči koja će partija ili koalicija dobiti mandat da predlaže drugog kandidata za premijera.
Takođe stoji da nije isključeno da predsjednik može odlučiti da istoj stranki da drugu mogućnost da predloži drugog kandidata za premijera koji može da bude uspješan u formiranju nove vlade. Isto tumačenje navodi da “predsjednik Republike treba da procijeni koja je najveća vjerovatnoća da će politička stranka predlagati kandidata za premijer koji bi dobio neophodne glasove u Skupštini za formiranje nove vlade”.
Sud takođe naglašava da, prema Ustavu, predsjednik Republike predstavlja državu i jedinstvo naroda, i predsjednikova je odgovornost da sačuva stabilnost zemlje i da nađe preovladavajuće kriterijume za formiranje nove vlade kako bi se izbjegli izbori.
Tači je tokom prethodna dva dana vršio konsultacije sa političkim partijama o tome šta treba uslijediti.
Osim Kurtija, svi su podržali formiranje nove vlade a kako se ne bi odražali novi izbori, prije svega zbog pandemije.