Razlika između „novih“ i „starih“ članica EU sve je manja. To pokazuje i analiza Njemačke centralne banke. Međutim, i među tim zemljama postoje razlike. A na samom dnu su države koje se graniče sa Srbijom.
Najpre dobra vijest: prema najnovijem mjesečnom izvještaju njemačke Bundesbanke o napretku u procesu konvergencije „novih“ zemalja istoka i jugoistoka u odnosu na „stare“ države Evropske unije razlika se uporno smanjuje. U analizi koja obuhvata Bugarsku, Češku, Estoniju, Hrvatsku, Letoniju, Litvaniju, Mađarsku, Poljsku, Rumuniju, Slovačku i Sloveniju ističe se da je u tim zemljama, uprkos slabosti svjetske konjunkture, prošle godine ostvaren rast BDP u prosjeku od 4,3 odsto. Prethodne 2017. godine to je bilo čak 4,8 procenata.
To znači da se te zemlje približavaju prosjeku EU: 2013. one su imale 41 odsto, a 2018. već 46 odsto prosječnog BDP po stanovniku u Evropskoj uniji. Ako se to relativizuje na kupovnu moć, onda su se te „nove“ zemlje popele sa 67 na 72 odsto prosjeka EU.
Takvu analizu Njemačka centralna banka redovno priprema prije svega za firme i kompanije u Nemačkoj, one koje interesuje kupovna moć građana u tim zemljama kako bi tamo mogle da plasiraju svoje proizvode. Analitičari Bundesbanke takođe uočavaju sve veću povezanost i zavisnost tih zemalja od međunarodne razmjene, i integraciju u zajedničko tržište.
U kom vijeku će Hrvatska stići do prosjeka?
A sada ne baš tako dobre vesti, naročito kada je reč o Hrvatskoj. Bundesbanka naime konstatuje ogromne razlike između „novih“ zemalja. Relativna kupovna moć građana Češke i nešto slabije Slovenije već je gotovo na 90 odsto nivoa EU, u Estoniji, Litvaniji i Slovačkoj je oko 80 procenata, u Poljskoj Mađarskoj i Letoniji oko 70, a na začelju su Rumunija i Hrvatska i na samom dnu Bugarska sa jedva 50 odsto.
Za Hrvatsku još gora vijest: upravo se ona ističe kao jedna od dvije zemlje koja je od 2013. do 2018. postigla najmanji rast relativnog BDP po stanovniku, sa nekih 60 odsto na oko 63 procenta. To znači da ju je pretekla i Rumunija. Još manji rast jedino je zabilježila zemlja eurozone, Slovačka. Nije dakle teško izračunati u kojem će to stoljeću Hrvatska po ovom tempu dospjeti do prosjeka EU.
A šta je sa naukom?
Njemačka centralna banka takođe upozorava da te zemlje ozbiljno zaostaju i u još jednom, možda čak presudnom faktoru za blagostanje: u investicijama u nauku i istraživanja. Dok je prosjek ulaganja u nauku u EU oko 2 odsto BDP, u tim zemljama je još od 2017. prosjek samo jedan procenat, i mogli bi se reći da nema naznaka da postoji svijest koliko je to važno za nacionalnu privredu.
Bundesbanka u svom izvještaju takođe navodi da se transfer tehnologije i znanja donekle može odvijati i direktnim investicijama, ali upozorava da su sopstveno istraživanje i nauka jedan od najvažnijih faktora za ekonomski potencijal neke zemlje.