Pod motom “Za našu slobodu” Kosovo obilježava 20 godina od ulaska NATO snaga.
Centralnoj manifestaciji u Prištini prisustvuje bivši američki predsjednik Bil Klinton čija je zemlja, za vrijeme njegovog mandata, predvodila NATO bombardovanje srpskih vojnih i policijskih ciljeva radi sprečavanja etničkog čišćenja na Kosovu. Sa njim je i tadašnja državna sekretarka Medlin Olbrajt, a svečanostima u srijedu prisustvuje i general Vesli Klark, bivši komandant NATO snaga u Evropi.
“Za Kosovo smo uradili pravu stvar. Uradili smo to na pravi način i završićemo posao“, ovim riječima je Bil Klinton 10. juna 1999. završio svoje obraćanje američkoj naciji koju je obavijestio o okončanju NATO bombardovanja SR Jugoslavije. Predvođene SAD, još 18 saveznika NATO-a je 78 dana bombardovalo srpske policijske i vojne ciljeve na Kosovu i u Srbiji, piše RSE.
Govoreći o zločinima Srbije nad Albancima koji su se dešavali na Kosovu, Klinton je prije početka bombardovanja rekao da je “okončanje tragedije moralni imperativ“.
“Ukoliko predsjednik Milošević ne želi da postigne mir, mi ćemo ograničiti njegovu sposobnost da vodi rat“, kazao je tada Klinton u martu 1999.
Kosovski Albanci su se 1989. žustro usprotivili odluci rukovodstva Srbije na čelu sa Slobodanom Miloševićem o ukidanju autonomije Kosovu, što im je oduzelo pravo na jezik, obrazovanje i normalan život.
Bombardovanje SR Jugoslavije u martu 1999. uslijedilo je nakon višemjesečnih sukoba srpskih snaga i snaga kosovskih Albanaca, kada je ubijeno preko 1.500 Albanaca, a oko 400.000 protjerano iz svojih kuća.
Za razliku od lidera kosovskih Albanaca, Milošević je odbio napore međunarodne zajednice za uspostavljanjem mira, što je doprinijelo odluci o bombardovanju srpskih vojnih i policijskih ciljeva. Istovremeno, rat na Kosovu je nastavljen.
Ipak, 9. juna srpska strana potpisuje Kumanovski sporazum i biva primorana da povuče snage sa Kosova. Time su se stvorili uslovi za povratak oko milion kosovskih Albanaca koji su nasilno bili protjerani sa Kosova, uglavnom u Makedoniju i Albaniju.
Savjet bezbjednosti Ujedinjenih nacija 10. juna usvojio je Rezoluciju 1244, čime se uspostavila privremena UN administracija na Kosovu. Na današnji dan prije 20 godina, 12. juna, ušle su i prve NATO snage na Kosovu – KFOR.
Do 20. juna sve srpske snage napustile su Kosovo, dok je, s druge strane, KFOR bio uspostavljen.
Na početku, KFOR je brojao 55.000 pripadnika iz 39 zemalja.
Tokom rata na Kosovu je ubijeno 12.000 civila, oko 2.000 se vode kao nestali, a više od 800.000 je protjerano.
Klinton i Olbrajt će u srijedu, 12. juna prisustvovati centralnoj svečanosti u centru Prištine i održati govor, a nakon toga, planirano je otkrivanje biste Medlin Olbrajt, a potom i posjeta spomeniku Bilu Klintonu u Prištini.