Lokalno stanovništvo je danas uklonilo barikade sa graničnih prelaza Jarinje i Brnjak na sjeveru Kosova, nakon čega su se malo prije roka u 16 časova, povukle Specijalne jedinice Policije Kosova, čime je ispoštovan dio dogovora Beograda i Prištine postignut u Briselu nekoliko dana ranije.
Do blokade puteva na dva granična prelaza je došlo zbog odluke kosovskih vlasti da uvedu reciprocitet u korišćenju registraskih tablica, čime su srpske tablice morale biti zamijenjene probnim.
Na graničnim prelazima su vojnici NATO misije na Kosovu, pripadnici KFOR-a koji će tu ostati naredne dvije nedjelje.
Iz KFOR-a je saopšteno da su počeli sprovođenje dogovora Kosova i Srbije, kao i da su njihovi pripadnici i prethodnih dana patrolirali duž glavnih saobraćajnih puteva, koji vode ka Jarinju i Brnjaku, a koji su bili blokirani.
“U naredne dvije nedjelje, KFOR će biti prisutan u tom području, u skladu sa pomenutim dogovorom i u skladu sa svojim mandatom – koji proizilazi iz Rezolucije 1244 Savjeta bezbjednosti Ujedinjenih nacija iz 1999. godine, kako bismo obezbijedili sigurno i bezbjedno okruženje i slobodu kretanja za sve zajednice koje žive na Kosovu”, navodi se u saopštenju.
Gradonačelnik Leposavića Ivan Todić je ranije sa prelaza Jarinje poručio da je važno da se sačuva mir.
Prelaz Jarinje se nalazi na teritoriji opštine Leposavić, a Brnjak na teritoriji opštine Zubin Potok.
Srpska lista prisustvuje uklanjanju barikada
Uklanjanju barikada i pripadnika Specijalnih jednica Policije Kosova prisustvovali su i zvaničnici Srpske liste, vodeće partije kosovskih Srba koja ima podršku zvaničnog Beograda.
Oni su sve vrijeme bili na barikadama sa lokalnim stanovništvom, za koje su tvrdili da se samoincijativno okupljalo, iako je nekoliko građana ranije za Radio Slobodna Evropa (RSE) reklo da po nalogu lokalnih vlasti odlaze na smjenu na granične prelaze.
Srpska lista je na čelu svih deset opština sa srpskom većinom na Kosovu, ima svih deset poslaničkih mjesta u Skupštini Kosova rezervisanih za srpsku zajednicu, a učestvuje i u radu Vlade Kosova.
Brnabić: Ogroman diplomatski uspjeh
Premijerka Srbije Ana Brnabić je rekla da je dogovorom oko tablica sa Prištinom ta zemlja postigla “ogroman diplomatski uspjeh”.
“Izvojevali smo dobre stvari. (…) Bili smo u stalnom kontakatu sa svim međunarodnim faktorima. (…) Sačuvali smo mir i bezbjednost i kakvu takvu stabilnost, koja je ovom posljednjom akcijom Prištine bila dovedena do same ivice”, rekla je Brnabić, poslije sečanosti povodom izgradnje objekata umjetničkih fakulteta u Beogradu.
Kako je navela, dobijene su tri stvari “jednako važne i za Prištinu, mada oni to ne vide tako u ovom trenutku”.
Šta je dogovoreno u Briselu?
Povlačenje snaga Specijalnih jedinica Policije Kosova i uklanjanje barikada je dio dogovora Kosova i Srbije o deesklaciji situacije na sjeveru, koji je u Briselu postignut 30. septembra.
Kada su u pitanju same registarske tablice, postignuto je privremeno rješenje, prema kome će se naljepnicama prelepljivati državni simboli i Kosova i Srbije.
U međuvremenu će radna grupa, na čijem će čelu biti predstavnik Evropske unije, raditi na pronalaženju konačnog rješenja oko registarskih tablica.
Ova radna grupa će prvi sastanak održati 21. oktobra u Briselu a konačno rješenje mora da pronađe u roku od šest mjeseci.
Kako je došlo do tenzija između Kosova i Srbije?
Kosovski Srbi su 20. septembra postavili barikade na putevima koji vode ka prelazima Jarinje i Brnjak, pa je prelaze bilo moguće prelaziti samo pješice.
To je bila njihova reakcija na odluku Vlade Kosova da Srbiji uvede recipročne mjere oko registarskih tablica, odnosno svi vlasnici automobila sa srpskim tablicama su morali da uzimaju probne tablice.
Ova mjera se poklopila sa isticanjem važenja statusno neutralnih KS (Kosovo) tablica.
Takođe, kosovske vlasti su, kada su uvedene recipročne mjere, najavile i da će biti konfiskovane sve tablice koje izdaju organi Srbije za gradove na Kosovu.
Ove tablice, uglavnom KM (Kosovska Mitrovica), se koriste samo na sjeveru Kosova i one su za Kosovo nelegalne.
Prema novom dogovoru iz Brisela, državni simboli na KM tablicama će takođe biti prelepljivani naljepnicama.
To je za RSE rekao 1. oktobra šef kosovskog pregovaračkog tima za dijalog sa Srbijom Besnik Bisljimi, uz napomenu da će te tablice važiti samo šest mjeseci, dok se ne pronađe trajno rješenje.