piše: Dragan Veselinov
Ne, nisu Crnogorci ni desničari ni ekstremisti, niti je crnogorski patriota isto što i srpski iredentista u Crnoj Gori. Prvi nije ni levičar, ni desničar niti je centrista – on je jednostavno heroj odbrane svoje miroljubive i demokratske države, dok srpski iredentista u Crnoj Gori jeste desničar i izdajnik države Crne Gore u korist autoritarnog režima u Beogradu.
Iredentista, stoga, nije izdajnik kolonijalne Srbije, tamo je i on heroj Crkve, Akademije i nacionalističkih hajkača, iako je njegov osvajački program Velike Srbije desničarski ne manje od Velike Nemačke i Velike Rusije.
Šta je mogući savremeni pojam identiteta Crnogorca? Želimo da ponudimo odgovor na to pitanje podsećanjem na političko poreklo pojmova, desnica, levica i centar.
KO JE ODREDIO POJMOVE
Početne pojmove su odredili Francuzi. Da ste predsednik kraljevske nacionalne skupštine Luja XVI u 1789. godini, onda biste sa svog mesta u parlamentu u versajskom dvorcu gledali na sledeći staleški raspored sedenja aristokratije, Crkve i naroda: ispred, sa vaše desne strane sedi aristokratija i Crkva sve do centra sale, i ima ih 571. Od centra sale na levo ide narod, građani, gde bliže centru sede Brisoovi i Kondorsovi žirondinci iz Bordoa, a levo od njih Robespjerovi jakobinci, a na krajnjoj levici sede Sent Žistovi (i opet Robespjerovi) montanjari i ima ih 557. Bilo je i naknadnih podela u Skupštini, od Lafajetove struje do drugih.
Ovo su samo neke od razlika među staležima: građani hoće pojedinačno glasanje svakog deputata dok stara dva staleže žele kolektivno glasanje gde bi oni sa 2:1 pobeđivali gradove i seljake.
Ni u čemu se staleži nisu slagali: ni oko Monteskjeovog zahteva za trodelnom podelom vlasti, ni oko ukidanja starih poreskih i drugih privilegija Crkve i plemstva, ni oko odgovornosti za finansijski slom Francuske oko finansiranja Američke revolucije iz 1776. godine, ni oko odgovornosti za prevaru ministra finansija Nekera u vezi stvarne veličine javnog duga, ni oko ustavne monarhije kojom je ipak bio podvrgnut Luj XVI, i mnogo drugog.
Luj je još od ranije često bio na strani naroda ukidajući poreske imunitete dva stara staleža i monopole srednjevekovnih cehova i gildi. Čak je dozvoljavao da se misli i da je za ustavnu monarhiju uprkos monarhistima. No, nisu ni staleži iznutra bili jedinstveni i bilo je raznorodnih stavova i međusobnog istrebljivanja. U Crkvi i plemstvu se iskakalo sa velikim razmimoilaženjima.
Recimo, više sveštenstvo je bilo za održanje starog poretka, L’Ancien regime – ne i biskup Taljeran Perigord, a mnogi u nižem sveštenstvu – nisu. U plemstvu je grof Mirabo otišao u stalež naroda i zahtevao ustavnu monarhiju sa pravom kralja na veto i pisao sa drugima Deklaraciju o pravima čoveka i građanina (jakobinci ga ipak izbacili po smrti iz Panteona), u građanskom staležu su Brisoovi žirondinci, iako su bili republikanci, taktički pristali na ustavnu monarhiju, dok su Robespjerovi montanjari i mnogi jakobinci iz Pariza beskompromisno bili protiv monarhije i opstanka Crkve kao organizacije, kao i hrišćanstva kao religije.
Do čega onda dovodi pata-karta u parlamentu? Do ulice. Divno je o tome pisao Aleksis de Tokvil 1856. godine kada je izašao sa ,,L’Ancien regime et la Revolution“.
KO JE TU KO?
Kada levo od centra građani, narod, nisu mogli da savladaju zastareli staleški sistem glasanja koji je sprečavao formiranje jednakog prava glasa svih sa pobedom većine glasova, i kada su stari staleži sprečavali formiranje sekularne države sa podelom vlasti na zakonodavnu, izvršnu i sudsku, i kada su sprečavali formiranje „kapitalizma“ sa jednakim pravom na privatnu svojinu za svakog čoveka – krenula je julska revolucija građanskog staleža 1789. godine na ulici.
Bio je to, prvih dana, ustanak gladnih žena na kapiji Versaja čiji je vrisak nad umrlom decom pokrenuo potom muškarce na bajonete. Te žene i naoružane građane bi, možda, pisci iz BIRN-a nazvali ekstremistima, dok bi popove i plemstvo nazvali miroljubivim centrom, ali bi, u biti, tako pozvali narod da opstane u starom i degenerisanom feudalizmu i da umre od gladi i pljačke.
Kada je Delakroa naslikao svoju „Slobodu“, francusku ženu koja sa trikolornom zastavom vodi revoluciju, on je pozdravio novo doba, svim sredstvima, i krvlju. A ako anketarima iz BIRN-a odgovara da centrom nazovu Crkvu u Crnoj Gori i aristokratiju srpstva u njoj, onda im toplo preporučujemo da pažljivo pročitaju papsku encikliku Quanta cura Pija IX iz 1864. godine, a posebno njen Sylabus od 80 tačaka, kako bi uočili da je odbrana zastarelog političkog sistema i njegove ideologije najveći ekstremizam i perverzija. Tako su stvarna desnica i ekstremisti u Crnoj Gori možda BIRN, ali monarhistička Crkva i srpska anti-ustavna iredenta, svakako.
NE VOLITE REVOLUCIJU?!
Mi je poštujemo. Bili smo jedan od onih koji su je vodili u Beogradu 5. oktobra, 2000. godine. Vodili smo je protiv politike Velike Srbije i uništavanja srpskog naroda zbog nje van Srbije, i bili smo protiv Miloševićeve autokratije. Hteli smo i Srbiju kao federaciju, bar neki među nama.
Ko su onda stvarni desničari, koje je oružje „desno“ i „ekstremno“ ?
Sada vam odgovaramo: desničari, to su oni koji brane preživelu politiku i truli politički sistem zbog kojeg omladina izlazi na ulice pevajući u slavu svoje budućnosti bez njega. Nije bitno da li su oni spremni na oružje ili ne, na oružje je spremna gotovo svaka politička ideologija ako je ono konačni put do pobede.
Oružje nije sinonim ekstremizma već je ekstremizam ideologija borbe za iracionalne ideje, koji se tehnički odvija putem terorizma grupne manjine nad većinom naroda, sve do samoubistva celog naroda kao populistička nadmoć većine stanovništva nad manjinom. Na prvoj strani je Bin Laden, a na drugoj je Hitler. Biće onih koji se sa nama neće složiti, ali bi to bio pre dokaz da jedinstvenog kriterijuma za procenu političke vrednosti ideologija nije lako pronaći.
Stoga se mi i razlikujemo od podgoričkog BIRN-a.
Mi ne moramo voleti revoluciju, ali će je svaki napredan čovek pozdraviti ako u trenutku njenog izvršenja može ispuniti težnje narodne većine, jer nema drugog puta.
To ne znači da se ona neće sutradan izjaloviti u kontra-revoluciju poput boljševičke revolucije i poput jugoslovenske revolucije koja nije uspela da se prebaci na socijal-demokratski izlaz.
Nijedna od ove dve to nije učinila bez raspada države, osim nekih njihovih pojedinačnih federalnih delova poput Slovenije kod nas, a ostali su to činili sa manje rezultata, ali nejednako. Nema jemstva za politički uspeh i trajnost bilo koje političke grupacije.
U Beogradu vladaju sada kontra-revolucionari. Ko ih želi u Crnoj Gori ?
ŠTO SLAVE FRANCUZI
Francuzi slave 14. juli kao dan revolucije i građanske države, ali ju je već 1796. godine, svega sedam godina od pada Bastilje, pučistički i cezarski poništio Napoleon.
Ali nije poništio i njeno građansko jezgro i raširio je nepovratno svoj Code civil (Code Napoleon) po celoj osvojenoj Evropi – i on živi u nama sve do danas. Ko se odvažava da Napoleona nazove ekstremistom i desničarem svog doba? Zaveo je Legiju časti sa obavezom za svakoga ko je primi da potpiše da će napadati feudalizam po celoj Evropi. Da nije bilo njega, možda žene još dugo u Evropi ne bi imale pravo ravnopravnog nasledstva. On je bio car revolucionar.
Otuda, i zbog njega, Francuzi mogu da slave taj datum, 14. juli, kao veličanstveni simbol vekovnog izrastanja humanizma, dehrišćanizacije naroda i motornog tržišnog društva, iako se na sam taj dan 1789. godine nije dogodilo tehnički ništa osim farse.
Revolucionari su ušli u političku zatvorsku tvrđavu Bastilju koju je upravnik odmah otvorio za besne napadače. Nikoga nije bilo u njenim ćelijama osim petorice klasičnih lopova i dvojice ludaka, dok je osmi bio jedino zanimljiv – bio je osuđen u bekstvu na smrt zbog ubistva ali je platio upravniku Bastilje da ga krije u njoj kako bi se spasao od kazne.
Nikada se policija ne bi dosetila da traži skrivenog osuđenika na smrt u zatvoru pogubljenja.
ŠTO SU LOK, STALJIN, MUSOLINI, HITLER, TITO
Čik da pitamo autore iz BIRN-a šta su bila gore pomenuta petorica političara od 17. do 20. veka. Ne bi smeli da se usude da ih obrazlažu van političke strukture svojih društava, što su učinili sa anketom o političkom stanju u Crnoj Gori.
Džon Lok je liberal u 17. veku koji je unapređivao ideju o postojanju urođenih prirodnih prava u čoveku, ali nije bio za demokratiju i opšte biračko pravo jer vladavina većine kao navala svetine može da ospori razlike u imovini i napadne privatnu svojinu imućnih, koja je sa slobodom jedino sveto pravo. Ko kaže da prosjaci imaju isto pravo na odlučivanje o državnom budžetu kao i oni koji su ga porezom stvorili?
Nije Lok bio ni za versku ravnopravnost, jer jedino mogu protestanti biti ravnopravni i voditi zemlju, dok za katolike i ateiste nema mesta u zemlji niti imaju pravo da kupuju oružje.
Dalje, što je i Staljin levičar ako je to već bila francuska revolucionarna levica? Francuska levica je bila za apsolutizaciju privatne svojine dok je on bio protiv nje. Ubio je milione ukrajinskih seljaka radi zamene privatne svojine nesuzdržanom policijskom državom. Zasluženu omrazu prema njemu je dodatno širila ilegalna anti-boljševička histerija u Ukrajini iz 30-ih godina koja je pronela glas da su komunisti poligamisti i da već grade džinovske krevete i šiju ćebad za po 1.000 na silu razbračenih muškaraca i žena na jednom mestu – piše o tome engleski trockista Alec Nove u svojoj „An Economic History of U.S.S.R.“. Neronov Rim nije takve orgije imao!
Dalje, možda neko odvažno tvrdi da je Musolini u svemu bio desničar? Da, po karakteru monopolske vladavine i državnog terora to je on bio posle svoje napuštene socijalističke epizode kada je 1911. godine krenuo sa osnivanjem uglednog socijalističkog lista La Rinascita , on postoji i danas.
Imajmo u vidu, njegova majka, socijalistkinja, ga je nazvala „Benitom“ po meksičkom revolucionaru Benitu Huarezu, a on je zasnovao fašistički korporativizam modifikujući ideju „kapitalističkog“ pape Lava XIII iz 1891. godine sa enciklikom Rerum novarum. I njegov korporativizam, kao model saradnje države, kontrolisanog sindikata zaposlenih i poslodavaca iz privredne komore je danas, ali u ponovo modifikovanom obliku, sastavni deo demokratskog uređenja u mnogim zemljama, tako i u Crnoj Gori.
Dalje, Hitler je politički bio varvarski diktator, rasista i genocidni pan-germanski osvajač, ali je u ekonomiji dugo sledio ideju nemačkog socijaliste Gotfrida Federa koja je zahtevala nacionalizaciju banaka i zabranu kamate, kao do pre nekoliko godina i Ciprasov socijalistički pokret Siriza u Grčkoj, sve dok ga nije Angela Merkel privela razumu zbog nacionalnog duga, i uništila ga.
Hitler je zbog toga Federu prišao, jer je u tome video osvetu jevrejskom bankarstvu, ali je 1931. godine odustao od te namere kada su mu krupni kapitalisti poput Tisena, Krupa, Kirdorfa, Šahta, Flika, Vegela i drugih objasnili da ga onda neće slediti. Tako je njegova nacistička partija sve do 1931. godine službeno zagovarala Federov ekonomski program od 25 tačaka – koga nikada nije službeno i opozvala – koja je tražila korporativistički klasni mir nasuprot marksističkom klasnom ratu, zahtevala je uvođenje države kao regulatora tržišta i izbavitelja iz finansijske krize, a naknadno je Feder 1939. godine formirao i ideju o samodovoljnim agrarnim klaster gradovima od po 20 hiljada stanovnika (Die Neue Stadt), koje će posle Drugog svetskog rata da preuzme u Japanu slavni urbani arhitekta Uzo Išijama, i biće delimično primenjena u Japanu urbanističkom politikom Konstrukcije Novog Grada.
Kada je Gebels o ekonomskoj ulozi interventne države govorio američkom reporteru Ward Price-u iz njujorškog Daily Mail-a u aprilu 1933. godine, tada Ruzvelt još nije bio siguran kako da se u SAD izađe iz krize. Dakako, Gebels je naveo interventnu državu radi skrivenog konačnog cilja, svetskog gospodstva Nemaca po cenu njihove intelektualne i moralne propasti u apsolutnom patrijarhalnom društvu.
I konačno, Tita svakako moramo opisivati kao mekanog komunističkog levičara koji se delimično opraštao od privatne svojine.
No, njemu niko ne može prigovoriti što nije dozvolio montanjarsko-jakobinsko levičarsko uništenje Crkve i zabranu hrišćanstva. Dok su jakobinci u novembru 1789. godine doneli dekret o nacionalizaciji imovine Crkve a sledeće 1790. godine zatvorili sve manastire i počeli da ih prodaju, a 1792. godine zabranili sveštenicima da izlaze na sokak u uniformi, i te godine raspustili sve monaške redove i zabranili medikamentno besplatno pomaganje časnih sestara (posebno franjevki) u bolnicama i školama, a u maju 1794. godine zabranili hrišćanstvo uz osnivanje svoje kultne „religije“ Vrhovnog Razuma koja je propala u avgustu te godine sa pogubljenjem Robespjera – to Tito nikada nije uradio.
Ponašao se kao i Napoleon Bonaparta sa Konkordatom iz 1801. godine. Stavio je Crkvu pod kontrolu da ne bi bila sila van civilnog zakona, kao što se danas odmetnuto ponaša u Crnoj Gori. Čak je bio i blaži od Napoleona, jer se nije formalno mešao u izbor vladika i patrijarha i nije, kao Napoleon, ustanovio obavezu da prepiska između pape i biskupa mora ići preko carskog kabineta.
Ko ume da ovu petoricu političara svrsta u francuski model desnica-centar-levica bez ijednog prigovora ?
ŠTO HOĆE PODGORIČKI BIRN
Dakle, koji je novinar po podgoričkom BIRN-u desničar i nacionalistički ekstremista?
Možda mislimo da sa stanovišta francuske istorije i političke klasifikacije – to nije niko. Pogrešno bi to bilo. Možda neko misli da su anketna pitanja BIRN-a i „javna percepcija građana a ne činjenice“ na osnovu kojih su istraživači podgoričkog BIRN-a podneli 16. novembra u Sarajevu sporni ideološki i politički izveštaj o raspoloženju u Crnoj Gori – neutralna?
To je nemoguće. Nijedna ideologija nije neutralna, čak i kada ćutite, jer se i tišina čuje, i može biti čak vrlo neprijatna.
Možda neko misli da su odgovori na pitanja i popunjavanje rubrika „objektivna“ refleksija političkog stanja u Crnoj Gori? Ne, svaki je odgovor ispitanika i anketarova interpretacija tog odgovora ideja za pažljivo ideološko razvrstavanje, a ono je subjektivno. I policijska klasifikacija ekstremizma i ideološke orijentacije građana je neminovno ideološka i, naravno, da može biti preterano bliska partijskoj i režimskoj pristrasnosti.
Ovo je naš sud: Svaki novinar i svaki građanin koji u Crnoj Gori hoće obnovu religijskog društva, hoće uništenje Crne Gore zbog ujedinjavanja sa Evropskom unijom kao demokratskom federacijom građana i naroda, i ko god hoće da Crnu Goru prisajedini Srbiji i obaveže je na njen anti-demokratski i veliko-srpski kolonijalni program – desničar je, i reakcionarni je srpski nacionalista. I ekstremista je. To je francuski L’ Ancien regime, metaforično kazano.
Svaki novinar i građanin koji u Crnoj Gori želi nezavisnu Crnu Goru u evropskoj federaciji, a ne želi popovsku vladu i klerikalizaciju društva, ne želi nacionalne etničke sukobe njenih naroda, a želi građansku državu ravnopravnih stanovnika pred demokratskim Ustavom – je patriota, humanista je i demijurg je novog društva. Ako to neko u BIRN-u naziva ekstremizmom i desničarskim nacionalizmom, neka ode na proveru kod žirondinaca, jakobinaca i montanjara, i Napoleona. Možda će se predomisliti kada shvati da kasni 230 godine za „Marseljezom“.
Sjajno, Gospodine! Hvala!