Varga: Promjene u Crnoj Gori revolucija-litijama podržale su Rusija i Srbija

Balkan može biti moneta za potkusurivanje globalnog rasporeda snaga i zato je Rusija uspjela ovdje da ojača uticaj i “usidri” se preko Srbije, Kosova – rezolucijom UN 1244 – i kasnije uticajem na Crne Gore, kazao je novinar i politikolog Boris Varga u emisiji “Znam da znaš” na Gradskoj televiziji.

“Promjene u Crnoj Gori koje su učinjene ‘revolucija-litijama’ učinjena je i uz veliku podršku Srbije, ali prevashodno Rusije. Sjetimo se, 2016. godine možda nije uspio taj nasilni prevrat, ali je meka moć svakako uticala na politiku Crne Gore”, kazao je on i istakao da je trenutno najkritičnije u Bosni i Hercegovini, koja je najnestabilnija u regionu i sada je “pred raspadom”.

On navodi kako će, ako krene istiskivanje ruskog uticaja iz Evrope i sa Balkana, biti velikih lomova.

“Ako gradite liniju odbrane od Baltika do Soluna, a imate rusofilsko ostrvce koje Rusija naoružava – onda niste bezbjedni. Dolazi kraj ‘sjedenja na dvije stolice’ i dosadašnjeg odbijanja da Srbija prati spoljnu politiku EU. Jer – ruski uticaj na Balkanu je destabilizujući za cijelu Evropu”, istakao je on.

Ruski i srpski svijet

Iako Srbija i Ukrajina imaju obostrani ambivalentni odnos, pravo stanje će se – izvjesno je – definisati kako se budu približavali izbori koji su u Srbiji najavljeni za 3. april. Uz to, istovremeno će se definisati i odnos Srbije i predsjednika Aleksandra Vučića prema EU.

“Najmanje četiri poglavlja u pregovorima Srbije sa EU mogu ostati neotvorena zbog ruskog uticaja u toj zemlji. Beograd se, naravno, neće odreći rusofilije, ali će neke političke odluke – poput snabdijevanja oružjem i učešća u vojno-bezbjednosnom savezu na istoku – mora odreći ako želi da postane članica EU. Srbija sada mirno ćuti jer ima podršku EU za stabilo kratiju, ali i Rusije kroz istu cijenu gasa do kraja izbora”, precizira on i dodaje da to ukazuje na želju Putina da i dalje bude prisutan u Srbiji.

Po njegovim riječima, Balkan ne mora da teži Zapadu, ali će onda neminovno biti u izolaciji. Sagalasan je sa time da se može povući paralela između Rusije i Srbije sa jedne strane, i Ukrajine i Crne Gore sa druge strane kad je u pitanju uticaj.

“I Petro Porošenko i Milo Đukanović igrali su na prošlim izborima na identitetsku kartu – na nacionalnu crkvu, koja nije donijela rezultate koji su bili očekivani. Da je Podgorica malo više pratila što se dešava u Kijevu, vjerovatno se ne bi odlučila na taj potez. Ovakvih analogija će još biti, zbog filozofsko-geoplitičkog pojma ‘ruskog svijeta’, te ‘srpskog sveta’ (koji je novi politički eufemizam za Veliku Srbiju), a protiv koga se nije bunio niko sa zapada”, navodi on, te da će Rusija željeti da zadrži svoj uticaj na Ukrajinu, Srbiju, ali i Crnu Goru.

Pravo pitanje je, dodaje, da li će Zapad istrajati u namjeri da istisne uticaj Rusije ne samo sa Balkana, već iz Evrope, pa i šire.

Pasivnost Zapada

U posljednje vrijeme sve je više diplomatskih susreta i na djelu je “šatl diplomatija” kako bi se odnosi Rusije i Ukrajine svele na najbolju mjeru. Situacija se smiruje, ali i dalje postoji realna opasnost od sukoba – mada on neće biti u razmjerama koje su ranije najavljivane.

“Bilo je od početka nerealno da će ruska vojska da okupira Ukrajinu i postavi marionetsku Vladu, ali je jedan kratak, surov i krvav rat moguć kako bi strane doveo za pregovarački sto”, rekao je on i dodao da bi to rezultiralo rušenjem bezbjednosnog i ekonomskog balanasa u Evropi.

Loši odnosi između Rusije i Ukrajine traju od aneksije Krima – učinjena bez ispaljenog metka – prije osam godina, kada je tadašnja vlast odlučila da napravi otklon od zvanične Moskve. Iako je 2015. godine potpisan mirovni sporazum, sukobi i dalje tinjaju. On smatra da su upravo posljedice pasivnosti Zapada tokom aneksije Krima razlog što se SAD sada više angažuju u ovom regionu.

“U međuvremenu, Rusija sprovodi i hibridni rat protiv Ukrajine putem medija i meke moći, sajber-metoda i finansiranja medija. No, ona je to isto učinila u SAD i u Evropi, jer su 2016. godine postojale optužbe da je Donald Tramp došao na vlast zahvaljujući takvoj ruskoj podršci”, istakao je on.

Rusija neće ratovati sa Evropom

Kako je naveo, Rusija je postala uticajna u Evropi, pa SAD sada okupljaju transatlantske partnere kako bi joj odgovorili. Želja Rusije da ima bolju poziciju o SAD na Starom kontinentu reflektuje se i političkom, ekonomskom, medijskom i svakom drugom uticaju na Balkanu. Po njemu, Rusija želi da formira novu osovinu Moskva – Berlin, a osnova tog povezivanja je gasovod Sjeverni tok od koga zavise mnogi u Evropi.

“Rusija ne želi da ratuje s Evropom, već da izbaci SAD iz bezbjednosne arhitekture koja je bila prisutna od Drugog svjetskog rata. Dosadašnja pasivnost Evrope, a sada i vakcine Sputnjik V koje je Rusija uspjela da isporuči nekim zemljama, predstavlja ulaganja milijardi rubalja kako bi se izgradio dobar odnos sa Evropom”, rekao je on i precizirao da niti jedan konflikt ne ide u prilog dobrim odnosima koje Rusija sada ima.

Dolazak Olafa Šolca na mjesto kancelara Njemačke bila je prilika za rezimiranje spoljnih politika zemalja EU i SAD. No, Varga navodi kako Njemačka ima ambivalentan odnos prema Rusiji koji zavisi i od zajedničkog projekta – Sjevernog toka.

“Rusija mnogo više posredno utiče na Ukrajinu – diplomatijom, politikom, ekonomijom – i podriva njen suverenitet. Zato se nadam da će Sjeverni tok biti glavni ulog u ovom diplomatskom konfliktu između Zapada i Rusije”, istakao je on.