Stav u slučaju raspuštanja Skupštine: Čitanje ili tumačenje Ustava u primjeni prava

Prof. dr Đorđije Blažić

Kad je riječ o institutu raspuštanja Skupštine koji je uređen članom 92 Ustava , ustavotvorac je samo uredio da se Skupština raspušta ako ne izabere Vladu u roku od 90 dana od dana kada Predsjednik Crne Gore prvi put predloži mandatara (član 92 stav 1) , ali ne i situaciju kada nije ni odredio mandatara (tzv. “pravna praznina”), i dao ovlašćenje Predsjedniku da u toj situaciji raspusti Skupštinu ukazom.

Pravno stanovište u rješavanju ovog problema može biti dvojno.

Jasno je da ovlašćenje raspuštanja Skupštine ima izvršna vlast – Vlada i Predsjednik Crne Gore. Jezičkim tumačenjem nije sporno ovlašćenje Predsjednika da raspušta Skupštinu član 92 stav 3 Ustava ali mogu biti sporni uslovi jer Ustav propisuje samo jednu situaciju koja je vezana za neizbor mandatara ( člana 92 stav 1).

U drugoj situaciji iz stava 2 kada Skupština ne obavlja nadležnosti duže vremena Skupštinu raspušta Vlada, a Predsjednik donosi Ukaz o raspuštanju Skupštine član 92 stav 3.

U konstalaciji takvog pravnog stanja i činjeničnog stanja i očiglednog višegodišnjeg kolapsa institucija posebno Skupštine ali drugih organa Vlasti – Ustavnog suda, Sudskog savjeta itd. ali i neuređenosti ove životne situacije Ustavom tzv.”pravna praznina” jedini način rješavanja ovog pitanja, ako Skupština ne skrati sebi mandat, je ciljno tumačenje.

Ciljno i analogno tumačenje ima za cilj da u ovakvim Ustavom neuređenim situacijama primijeni parvo u kontekstu cilja norme koje uređuju slične situacije tj. da obezbijedi da ustavne norme ostvare svoju svrhu i društveni cilj. U tom kontekstu svakako ne bi se moglo tumačiti da je cilj ustavopisca i organa koji primjenjuju parvo bude nastavak “blokade” ključnih državnih institucija zbog nevršenja svojih funkcija već naprotiv da se obezbijedi da se uspostavi funkcionisanje tih institucija.

U tom kontekstu se i tumače i primjenjuju sve pravne norme bilo kog pravnog akta!

U ovoj konfuznoj “pat” situaciji istu je nužno rješavati nužnim ciljnim i analognim tumačenjem i stava 2 člana 92 Ustava da se Skupština raspušta ukazom Prdesjednika, iz jednostavnog razloga što v.d.Vlada ima ustavno ograničenje da nemože da raspusti Skupštinu iz člana 110 stav 3 .

Dakle, umjesto Vlade kao izvršnog organa koja ima ustavno ograničenje Predsjednik Crne Gore koji takođe pripada izvršnoj vlasti, iz istih razloga zbog kojih raspušta i Vladu mogao da raspusti Skupštinu jer inače ima ovlašćenja stavom 3 da je “raspušta Ukazom” u istoj situaciji kada Skupština duže vrijeme ne obavlja nadležnosti utvrđene Ustavom, pošto sasluša mišljenje predsjednika Skupštine i predsjednika klubova poslanika u Skupštini.

Pri tome mora se imati u vudu da obrazloženje odluke o raspuštanju mora biti veoma dobro utemeljeno u odnosu na činjenično stanje “ da Skupština duže vrijeme ne obavlja nadležnosti utvrđene Ustavom, a smatram da ima čak i previše takvih činjenica počev od desetine zakona koji čekaju na usvajanje posebno Zakona o Skupštini Zakona o Vladi , izmjena Zakona o izboru odbornika i poslanika kao i drugih zakona koji se već nalaze u proceduri skupštinskoj do blokade instiuicja i neizbora članova Sudskog savjeta, sudija Ustavnog suda itd, itd…

Drugi način je da, ako Skupština ne skrati mandat, da Predsjednik prevaziđe namjerne opstrukcije ćutanja partijskih lidera u fazi razgovora sa Predsjednikom i analognim i ciljnim tumčenjem člana 92 stav 1 prihvati “pisani” predlog za mandatara i predloži mandatara, iako je pravno sporna ova kandidatura sa aspekta statusa Premijera kao “penzionera” s obzirom da je funkcija Predsjednika Vlade državna funkcija koja je uslovljena zasnivanjem radnog odnosa dok Zakon o radu jasno pecizira uslove za penzionisanje po sili zakon sa 66 godina života i najmanje 15 godina staža osiguranja, pri čemu zakon dozvoljava odstuapnja i mogućnost rada licima koja su ispunila uslove za penziju da mogu da ostavruju pravo na rad ali u posebnim slučajavima u privrednim društvima kao vlasnici, suvlasnici itd.