Rješenje za okončanje krize u Crnoj Gori je manjinska vlada koja neće zavisiti od Demokratskog fronta i Demokrata, ali ona može opstati jedino ako ima podršku DPS-a, ocijenio je Srđa Pavlović, istoričar i profesor na Univerzitetu Alberta za Gradsku RTV.
“DPS treba da napravi otkorak od sebične percepcije države i vrati se u zonu u kojoj kolektivni interes prevladava, a podrazumijevao bi značajne ustupke. Nijedna partija ne može individualno da vrši vlast, koalicije su neophodne”, rekao je Pavlović.
On je kazao da je Crna Gora trenutno u fazi teškog iščekivanja rješenja duboke političke i društvene krize.
“Ono što se dešavalo u prethodnih godinu pokazuje nesposobnost političkih aktera da u prvi plan stave građane. To što se dešava u Crnoj Gori je integralni dio mnogo šireg procesa ekspanzije hegemonog diskursa srpskog nacionalizma. Crna Gora je jedan od dva, tri dragulja u kruni Velike Srbije. U posljednjih godinu tendencija gotovo militantnog ekspanzionizma je dobila podstrek, jer je sve pretvoreno u politički smjer u kome se država gura u smrtonosni zagrljaj srpskog sveta”, pojasnio je Pavlović.
Nada se da će kod građana Crne Gore iskustva devedesetih biti kočnica za eventualnu radikalizaciju.
“Ono što je slično devedesetim je nacionalna i etnička polarizacija do nivoa ličnih animoziteta. Sve miriše na latentni sukob. Postoji realna opasnost da se emocije otrgnu kontroli. Političke elite su u nekoj mjeri spremne da žrtvuju stanovništvo Crne Gore radi političkih ciljeva”, rekao je Pavlović.
Navodi da se svaka politička opcija čvrsto drži svoje istine, dok drugu stranu smatra neprijateljem.
“Takvo promišljanje je u okvirima nacionalističkog diskursa. Neophodno je naći način kako da se izgradi model suživota. Uvjeren sam da je Crna Gora konstrukcija raznorodnih elemenata koji se nijesu uvijek slagali. Može se objektivno napraviti okvir suživota, ali ne na bazi nacionalne dominacije bilo koje grupe, nego kao pravni okvir koji garantuje svakom od nas da budemo šta hoćemo. To je nešto što bi trebalo da vodi ka građanskom društvu”, rekao je Pavlović.
“Memorandum važan korak ka manjinskoj vladi”
Kaže da je memorandum URA-e, SNP-a i partija manjinskih naroda zamjena za “skupštinski kukavičluk”, odnosno nespremnost političkih aktera (URE i CIVIS-a) da izglasaju nepovjerenje aktuelnoj vladi.
“Memorandum može da bude važan korak ka formiranju manjinske vlade. To je značajna poruka partnerima u okviru vladajuće koalicije, marginalizacija DF-a i Demokrata koje su recidiv srpskog biračkog tijela iz devedesetih. URA nastoji da kreira koalicije kao DPS, a da istovremeno ostaje privržena evropskim principima”, rekao je Pavlović.
Pretpostavlja i da skretanje SNP-a ka građanskoj opciji može narušiti njihovo biračko tijelo.
“U posljednjih deset godina njihovo biračko tijelo se radikalizovalo zahvaljujući DF-u, pomjerilo još više udesno, a pogotovo od vremena prošlogodišnjih izbora”, kaže Pavlović.
Navodi da ga nije iznenadilo povlačenje inicijative o nepovjerenju Vladi i da je siguran da će naredna uslijediti nakon nove godine.
“DPS i SDP su procijenili da prvenstveno URA nije bila spremna na takav iskorak u Skupštini, ali je sve to ubrzalo potpisivanje memoranduma i otvaranje raslojavanja neočetničkog pokreta u Crnoj Gori”, ociienio je Pavlović.
Kaže da ga ne bi iznenadilo da premijer Zdravko Krivokapić krene u osnivanje partije, “jer je to osoba koja svoje želje projektuje kao realno ostvarive na političkoj sceni i političar koji je iznjedren ispod mantije crkve”.
Demokrate su, navodi, bile na višemjesečnoj klackalici.
“Jedan dan se ulaguju Krivokapiću, drugi DF-u, treći crkvi. Takav politički profil uvijek ostane sam. I jedni i drugi se bore za blagonaklonost Crkve Srbije u Crnoj Gori. Sa druge strane, DF de facto vodi NSD i Andrija Mandić koji je smrću mitropolita Amfilohija izgubio velikog suparnika i definisao se kao najznačajnji lider Srba u Crnoj Gori. Osim njega, ostali političari, u toj ideološkoj i političkoj matrici, su u značajnoj mjeri zavisni od Aleksandra Vučića“, rekao je Pavlović.
Komentarišući skandiranje Ratku Mladiću nakon izbora u Mojkovcu i ponašanje polaznika Policijske akademije u Danilovgradu, navodi da su političari glasnogovornici nečega što već postoji.
“Prošlogodišnji izbori legitimizovali su negiranje ratnih zločina, jer su na vlast dovedeni oni čiji se politički profil na to oslanja. S druge strane, to što se desilo u Danilovgradu govori o tome koliko je nestabilan proces selekcije kadrova za tu vrstu profesionalnog opredjeljenja. Pretpostavljam da Crnu Goru vide kao integralni dio druge države, to je dio projekcije nacionalnog identiteta od strane hegemonog srpskog nacionalizma”, pojasnio je Pavlović.
“Zapad na Crnu Goru i Balkan gleda nepovoljno”
Zapad, tvrdi, Crnu Goru i Zapadni Balkan vidi kao eksperiment koji još nije završen, “kao nedonošče kojem je potrebna pomoć”.
“Balkan i Južni Sloveni se generalno se u zapadnom svijetu tretiraju vrlo nepovoljno. To značajno otežava evropske integracije koje podrazumijevaju i edukativni proces koji rezultira mijenjanjem shvatanja gdje smo mi u široj evropskoj slici. Za Crnu Goru su one vitalne i važne, jer je Crna Gora uvijek bila integralni dio Evrope, i bez takve Crne Gore Evropa nije mogla da postoji”, istakao je Pavlović.
Kaže da je skeptičan kada je riječ o uticaju Evropske unije na okončanje krize u Crnoj Gori, te da je integracija Zapadnog Balkana gurnuta u stranu, ali procjenjuje da će administracija predsjednika SAD Džozefa Bajdena intervenisati da bi zaštitila svoje nacionalne interese.
“Ubijeđen sam da su trenutne političke elite u Crnoj Gori, Srbiji i Republici Srpskoj opasnost za region, ali takođe i po bezbjednost Zapadne Evrope i SAD. Nadam se da će intervenisati, ako ne zbog nas, onda zbog sebe”, zaključio je Pavlović.