Naprasno potpisivanje tzv. Temeljnog ugovora poslije neshvatljivog ignorisanja stručne, akademske i naučne javnosti i nepružanje šanse imenovanom stručnom timu da sačini primjedbe za definisanje teksta Ugovora je politički skandal prvog reda, ocijenio je predsjednik Matice crnogorske Dragan Radulović.
“Budući da je crnogorskoj javnosti saopšteno da se 43. Vlada formira zbog ispunjavanja zadataka na putu pristupanja Crne Gore EU, iznenađujuće je da se kao prioritet premijera Abazovića i Vlade našlo pitanje potpisivanja tzv. Temeljnog ugovora sa SPC/Crkvom Srbije. Nije bilo potrebno mnogo pravnog znanja niti političkog iskustva da se predloženi dokument odmah pročita kao krajnje neprihvatljiv, koji preambulom i članovima vezanim za imovinska pitanja negira postojanje Crnogorske pravoslavne crkve. One koja svojim trajanjem od dinastije Crnojevića svjedoči o hrišćanskom duhovnom identitetu Crnogoraca i Crne Gore, vjekovne borbe za slobodu sve do zvaničnog međunarodnog priznanja 1878. godine na Berlinskom kongresu. Ovakav tekst ugovora, u međuvremenu argumentovano pravno osporen sa više relevantnih stručnih adresa, usvojen je na Vladi nakon desetak dana, opet na problematičan način, prostom većinom glasova prisutnih ministara”, navodi Radulović.
Kako je dodao, uskraćivanje podrške Vladi Dritana Abazovića i osporavanje legitimiteta, najmanje je što su crnogorske parlamentarne partije mogle i morale učiniti, na što je u svojem saopštenju od 28. juna 2022. godine ukazala Matica crnogorska.
“Odsustvom takvog političkog poteza, kojim su manifestovali sopstvenu političku slabost, crkvene i političke snage koje predvodi mitropolit Joanikije iskoristile su priliku da još jednom agresivno javnosti plasiraju svoje naume o rušenju Njegoševog mauzoleja na Lovćenu i zloslutnog narativa o „čišćenju Crne Gore od ustašluka“. Takođe, kroz narativ o „crnogorskom nacionalizmu“ svjedočimo pokušajima narušavanja multietničkog sklada do stepena da se crnogorski narod proglašava genocidnim”, ističe Radulović.
Prema njegovim riječima, nepopravljiva istorijska mrlja nadvila bi se nad crnogorskim političkim blokom ako dozvoli da Vlada premijera Dritana Abazovića potpiše ugovor u punom mandatu.
“Odsustvo zvaničnog uskraćivanja podrške i sprovođenja procedure u Skupštini Crne Gore značilo bi svojevrsnu nacionalnu, identitetsku i političku kapitulaciju snaga koje su dovele do obnove crnogorske državnosti 2006. godine. Naprasno potpisivanje tzv. Temeljnog ugovora poslije neshvatljivog ignorisanja stručne, akademske i naučne javnosti i nepružanje šanse imenovanom stručnom timu da sačini primjedbe za definisanje teksta Ugovora je politički skandal prvog reda. Navikli smo na bahatost crnogorske vlasti u ugađanju interesima Crkve Srbije ali ovaj čin prevazilazi svaku vrstu unižavanja nacionalnog dostojanstva. Stvara se utisak da više nema ko da čuva ili brani Crnu Goru. Vjerovatna partijska trgovina da bi se u Parlamentu dobio potreban broj glasova za izbor pravosudnih organa ovim postupkom Vlade postaje čin grubog iznevjeravanja nacionalnih interesa, samoponiženja i značajan korak na putu stvaranja „srpskog sveta“. Ovakav ponižavajući ugovor vraća duh Podgoričke skupštine i predstavlja opijelo suverenoj Crnoj Gori, toga moramo biti svjesni”, zaključio je Radulović.
g. Radulović je u pravu. Nije samo jasno zašto neko već nije podnio tužbu da se sudski utvrdi valjanost i ustavnost tog Ugovora. Sud bi mogao da, kao privremenu mjeru, zabrani potpisivanje TU – do konačne sudske odluke. Osnova za tužbi ima i više no što je potrebno, počevši od kršenja Ustava CG koji zabranjuje otuđivanje teritorije CG ili njenog djela? Zatim lažnog predstavljanja (preambula) – jedne od ugovornih strana, kršenje principa suverenosti, isl.