Ustoličenje mitropolita Joanikija na Cetinju samo je još jedna alatka u procesu klerikalizacije Crne Gore sa ciljem njenog vraćanja u zagrljaj Srbije, smatra istaknuti crnogorski istoričar, profesor na univerzitetu Alberta, u Edmontonu Srđa Pavlović. Navodi da je to bio samo funkcionalni element onoga što zovemo “srpski svet”.
Pavlović je, gostujući u emisiji “Drugačija radio veza”, kazao da bi energiju sa Belvedera trebalo pretočiti u funkcionalni politički izraz, partijsku strukturu koja može da izađe na izbore. Kaže da je bio zadovoljan što je vlast promijenjena “na biračkoj kutji, a ne preko bajoneta i cijevi”, te da je vjerovao da će biti bolje. Konstatuje,međutim, da je pogiriješio kada se nadao da “neće dati URA”.
Komentarišući ustoličenje mitropolita Joanikija, te ono što je pratilo taj događaj profesor Srđa Pavlović kaže da je posrijedi samo još jedna alatka u procesu klerikalizacije Crne Gore u cilju njenog vraćanja u zagrljaj Srbije. Smatra da hegemonistička želja Srbije nikada nije ugašena. Vjeruje da ta želja predstavlja okosnicu spoljne politike Srbije u regionu.
”Tako da ova dešavanja u Crnoj Gori su integralni dio tog procesa, to ne bi trebalo izgubiti iz vida. Sve što se dešava je ustvari samo funkcionalni dio ovog ekspanzionističkog i hegemonističkog projekta Srbije”, smatra Pavlović.
Upozorava da je priča da se gradi “srpski svet” samo utjeha i bježanje od stvarnosti.
”Nema dileme “srpski svet” jeste izgađen, samo je pitanje da li se i u kojoj mjeri već manifestovao kao završen projekat. Ovo pobune protiv tog projekta, koje mogu imati vjerski, politički ili identitetski izgled, ustvari su pobune protiv velikodrdržavnog projekta Srbije”, navodi Pavlović.
U vezi sa tim Pavlović objašnjava da se sada samo “koprcamo kao riba u mreži”, te da imamo problem da se definišemno u političkom smislu. Smatra da imamo problem da energiju koja je bila na Belvederu, Cetinju, Podgorici, energiju koja je pozitivna, suverenistička, koja prepoznaje sve one nivoe razlika koje čine Crnu Goru, da tu energiju i takve emocije pretočimo u funkcionalni operativni politički izraz. Objašnjava na koji način bi to trebalo uraditi:
“Još se nadam da će se pojaviti mlađe generacije ljudi spremnih da uđu u politiku. Da će se pojaviti oni koji ne nose teret od prije 20 ili 30 godina. Ljudi ne zaboravljaju, ovjde niko ništa ne zaboravlja, ovdje se “za doručak jede sjećanje”. Tako da kada vam se kao oslobodilac pojavi čovjek koji je naređivao razne akcije po muslimanskoj Bukovici, ili vodio “Orlov let”, ljudi onda s pravom imaju rezervu. Vrlo je teško razbiti njihove sumnje, ukoliko se ne pojavi neka nova struktura koja nema iskustvo i teret devedesetih”, navodi Pavlović.
Pavlović kaže da mu je bilo drago kada se vlast promijenila “na biračkoj kutiji, a ne preko bajoneta i cijevi”. To jesti uspijeh. Kaže da se tada nadao da će politički predstavnici, oni koji, kako kaže, sebe vole da nazivaju “građanski izraz u Crnoj Gori, biti korektivni faktor.
“Ja sam tada bio jedan zabludjeli crnogorski optimista, koji se nadao da će svaki novi dan biti ljepši nego prethodni. Znam da je to iluzija, ali sam se nada da ..”da neće dati URA”. Pokazalo se da sam u krivu”, kaže Pavlović.
Govoreći o promjeni vlasti na posljednjim izborima Pavlović smatra da je uloga crkve bila instrumentalna, paralelno sa pogrešnom procjenom, tada vladajućeg, DPS-a.
“Pogrešna procjena gdjee leži lojalnost značajnog segmenta njihovih članova, nekih 20-30 hiljada članova DPS-a. Partijsko rukovodstvo se “pogrešno kladilo” da će njihovi članovi biti lojalniji partiji i lideru partije nego svojoj vjeri i crkvi”, smatra Pavlović.
On podsjeća da čin ustoličenja nije prvi u Crnoj Gori, ali smatra da je sada posrijedi drugačiji kontekst.
“Ustoličenje je bilo funkcionalni elemennat onoga što zovemo “srpski svet. Da se ustoličenje nije desilo na Cetinju to bi bio veliki udarac za dizajnere srpskog sveta. Reakcija na Cetinju je normalna i logična. Ona jeste ispolitizovana i emotivna, ali je očekivana i normalna. To je reakcija ljidi na koje je izvršen pritisak i napd, jer to nije vjerski već duboko politički čin”, rekao je Pavlović.
Profesor Pavlović se nada da će, kao odgovor na sve što se dešava, uskoro biti formiran, kako kaže, funkcionalni politički izraz , partijska struktura koja može da izađe na izbore.
“Jer ovo što se dešava ne može se zaustaviti nikakvim barikadama i gumama, samo će ljudi stradati. Može se zaustaviti samo na glasačkoj kutiji. To, naravno, ne mora da znači vraćanje DPS-a na vlast. Ja se nadam da će se u tom procesu konstituisati neki novi, mlađi, freškiji, zeleniji, politički izraz koji bi mogao da nas izvuče iz ove situacije”, kaže Pavlović.
Pavlović, takođe, smatra da je ono što se dešava sada uporedivo sa dešavanjima iz devedesetih.
“Uporedivo jest, jer je suverenistički izraz u Crnoj Gori tada bio nepoželjan. Pragmatična politika vlast tada je vidjela suverenistički izraz kao prijetnju i ako je on brojčano bio mali, ali veoma glasan. Reakcija zvaničnih organa vlasti, prema opozicionom suverenističkom izrazu, bila je veoma slična”, zaključuje Pavlović.