Politički subjekt, koji počne izbornu kampanju i otvori poseban žiro račun prije potvrđivanja izborne liste, obavezan je da vrati neutrošena sredstva uplatiocima srazmjerno uplaćenom iznosu ili da ih uplati u državni budžet, u slučaju da odustane od podnošenja izborne liste ili je povuče. Ako izborna komisija donese rješenje o odbacivanju izborne liste koju je podnio ili ukoliko komisija donese rješenje kojim se odbija proglašenje izborne liste koju je podnio – jedna je od novina u prijedlogu zakona o finansiranju političkih subjekata i izbornih kampanja, kojeg je Skupštini procesuirala vladajuća koalicija.
Prijedlogom zakona, kojeg je radio Radni odbor 5 Odbora za sveobuhvatnu reformu izbornog i drugog zakonodavstva, a Skupštini predložili Predrag Sekulić, Ervin Ibrahimović, Andrija Popović, Adrijan Vuksanović i Mihailo Anđušić, daju se šira ovlašćenja Agenciji za sprečavanje korupcije, pa će ta institucija moći da izrekne političkom subjektu mjeru obustave prenosa sredstava za finansiranje redovnog rada ili mjeru gubitka sredstava, u slučaju kršenja odredaba ovog zakona koje se odnose na finansiranje redovnog rada političkog subjekta.
Novina u prijedlogu je propisivanje obaveze ASK-u da posebnim aktom uredi redovne, proaktivne provjere poštovanja zakona od državnih organa, organa državne uprave, lokalne samouprave, javnih preduzeća, javnih ustanova, državnih fondova i privrednih društava koje su u potpunom ili djelimičnom vlasništvu države ili jedinice lokalne samouprave, dok se svi navedeni subjekti, sistemom slučajnog izbora, biraju za reviziju usklađenosti na osnovu rizika.
Agencija je dužna da podnese prijavu ili inicijativu nadležnom organu, ako, tokom sprovođenja kontrole ili nadzora, pribavi podatke koji upućuju na nepravilnosti ili kršenja zakona.
ASK izriče mjeru upozorenja političkom subjektu ako u postupku kontrole utvrdi nedostatke koji se mogu ukloniti. Agencija podnosi zahtjev za pokretanje prekršajnog postupka pred nadležnim sudom ako politički subjekt ne postupi po mjeri upozorenja ili se radi o kršenju ovog zakona čiji se nedostaci ne mogu otkloniti.
Agencija može izreći političkom subjektu mjere potpunog ili djelimičnog gubitka prava na prenos budžetskih sredstava za finansiranje izborne kampanje iii mjeru obustave prenosa budžetskih sredstava za finansiranje izborne kampanje, u slučaju kršenja odredaba ovog zakona koje se odnose na finansiranje izborne kampanje.
Sve odluke Agencije, koje se odnose na mjere upozorenja, konačne su i protiv njih se može pokrenuti upravni spor. Odluke Agencija dostavlja Ministarstvu, odnosno organu lokalne uprave. Sredstva prikupljena suprotno ovom zakonu oduzeće se u skladu sa Zakonom o prekršajima.
Poseban račun
Novina u prijedlogu je da politički subjekt koji ima sredstava na svom redovnom računu može donijeti odluku da sredstva prikupljena za redovan rad koristi za izbornu kampanju, na osnovu posebne odluke koju dostavlja Agenciji, i moraju biti uplaćena na poseban račun za finansiranje izborne kampanje.
Političkim subjektima utvrđena je zabrana primanja materijalne i finansijske pomoći i nenovčanih priloga od drugih država, privrednih društava i pravnih lica van teritorije Crne Gore, fizičkih lica i preduzetnika koja nemaju biračko pravo u Crnoj Gori, anonimnih darodavaca, javnih ustanova, pravnih lica i privrednih društava sa učešćem državnog kapitala, sindikata, vjerskih zajednica i organizacija, NVO, kazina, kladionica i drugih priređivača igara na sreću. Novina je zabrana obećavanja ili stavljanja u izgled političke ili bilo kakve druge protivusluge, privilegije ili lične koristi fizičkom ili pravnom licu radi pribavljanja finansijske, materijalne ili nenovčane podrške političkom subjektu. Zabranjeno je davanje priloga trećih lica (posrednika), kao i prikrivanje privatnih izvora finansiranja i iznosa sakupljenih iz tih finansiranja.
Među novinama u predloženom zakonu je zabrana privrednim društvima čiji je osnivač ili većinski vlasnik država ili jedinica lokalne samouprave, da, osim u određenim slučajevima, ustupaju mehanizaciju i opremu trećim licima na upotrebu bez posebne odluke i bez ugovora sa naknadom, u periodu od šest mjeseci prije roka predvidenog za održavanje izbora, uz obavezu da sve odluke, ugovore i naloge za upotrebu mehanizacije i opreme van osnovne djelatnosti, objave na zvaničnoj internet stranici i dostave Agenciji i Privremenom odboru.
Transparentnost socijale
Zakonom je definisana transparentnost socijalnih davanja i budžetskih rashoda. Značajna novina odnosi se na uvođenje novih kriterijuma za mehanizam raspodjele budžetskih sredstava za finansiranje redovnog rada političkih subjekata u Skupštini, odnosno skupštinama opština.
Sredstva od 20 odsto raspodjeljuju se u jednakim iznosima političkim subjektima koji su osvojili mandate u Skupštini, odnosno skupštinama opština, a ostalih 60 odsto srazmjerno ukupnom broju poslaničkih, odnosno odborničkih mandata koja imaju u trenutku raspodjele, dok se ostalih 20 odsto sredstava raspodjeljuje u jednakim iznosima političkim subjektima u Skupštini, odnosno skupštinama opština, srazmjerno broju izabranih predstavnika manje zastupljenog pola.
Predviđena je raspodjela budžetskih sredstava za redovno finansiranje ženskih organizacija u političkim partijama u Skupštini, odnosno skupštinama opština. Ova novina predstavlja značajan iskorak ka jačanju promocije manje zastupljenog pola, odnosno povećanju učešća žena u političkom životu. Predviđa se da Ministarstvo, odnosno organ lokalne uprave, sredstva prenosi političkom subjektu do petog u mjesecu za prethodni mjesec i opredijeljeni iznos sredstava, kao i iznos neizmirenih sredstava objavljuje na svojoj internet stranici, takođe do petog u mjesecu za prethodni mjesec.
Zabranjene jednokratne subvencije u izbornoj godini
Od raspisivanja do održavanja izbora, kao i mjesec nakon njih, pravnim licima čiji je osnivač, djelimični ili većinski vlasnik država ili jedinica lokalne samouprave, zabranjeno je da vrše otpis dugova građanima, uključujući račune za električnu energiju, vodu, kao i za sve vrste javnih usluga.
Novina se odnosi na zabranu uvođenja novih ili jednokratnih subvencija za struju i subvencija u plaćanju komunalnih usluga, u godini u kojoj se održavaju redovni izbori i u slučaju prijevremenih izbora od njihovog raspisivanja do dva mjeseca od utvrđivanja konačnih rezultata, kao i zabrana otpisa obaveza po osnovu oprosta PDV-a, ostalih poreza i parafiskalnih dažbina, od raspisivanja izbora do dva mjeseca nakon utvrđivanja konačnih rezultata izbora.